Otwarty Fundusz Emerytalny „Złota Jesień”
WSTĘP
Przystąpienie do Otwartego Funduszu Emerytalnego dla wielu z nas jest życiowym wyborem. Godna i bezpieczna przyszłość jest treścią tej decyzji. Członkostwo w Funduszu Emerytalnym jest formą długookresowego oszczędzania z przeznaczeniem na emeryturę.
Wzrost liczby emerytów przy jednoczesnym spadku liczby osób płacących składki spowodował, że konieczne było dofinansowanie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z budżetu państwa. Aby utrzymać tak funkcjonujący Zakład Ubezpieczeń Społecznych, należałoby obniżyć emerytury, podnieść podatki, albo podwyższyć składki.
Emerytura, która będzie wypłacana w nowym systemie została związana z wysokością wpłacanych składek i stażem pracy. Czyli wysokość emerytury będzie zależała od kapitału zgromadzonego przez wszystkie lata pracy w postaci składek. Składka odprowadzana do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych będzie rejestrowana na indywidualnych kontach, a suma wpłaconych składek będzie co rok waloryzowana. Część tej składki w wysokość 9% wynagrodzenia (tj: 7,3% nowego, ubruttowionego wynagrodzenia) – będzie przekazywana do wybranych przez pracownika Otwartych Funduszy Emerytalnych.
W nowym systemie – składka na emeryturę będzie traktowana jako zobowiązanie wobec pracownika, a nie jak to było dotychczas, wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Reforma nie pociąga za sobą konieczności wydatkowania dodatkowych pieniędzy przez pracownika, bądź pracodawcę lecz dotyczy kwoty składki, która dotychczas była płacona w wysokości 45% do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przez pracodawcę. W nowym systemie składka zostaje podzielona pomiędzy pracownika(23%) i pracodawcę (22%). Składka na emerytury i renty naliczana jest od wynagrodzenia nie przekraczającego 250% średniej płacy krajowej. W praktyce będzie składka naliczana od całego wynagrodzenia do momentu przekroczenia przez pracownika w danym roku kalendarzowym 30 – o krotności średniego wynagrodzenia, a ponad tą kwotę będzie odprowadzana składka tylko na ubezpieczenie chorobowe i wypadkowe.
Minimalna emerytura jest gwarantowana przez państwo i stanowi zabezpieczenie dla osób niewiele zarabiających, z krótkim stażem pracy lub bezrobotnych. Emerytura minimalna, określona jako 24% przeciętnego wynagrodzenia, przysługiwać będzie osobom, które osiągnęły wiek emerytalny, pracowały co najmniej 25 lat, a uzbierane przez nie w ramach I i II filaru składki nie wystarczają na otrzymywanie minimalnej emerytury. Dopłat do emerytury minimalnej dokonuje budżet państwa.
Nowy system składa się z trzech filarów:
I Filar to Fundusz Ubezpieczeń Społecznych.
Jest filarem obowiązkowym, a środki w nim zgromadzone są zarządzane przez państwo. Przekazane składki są rejestrowane dla każdej osoby indywidualnie.
II Filar to Otwarte Fundusze Emerytalne.
Ma on charakter kapitałowy, a udział w nim jest obowiązkowy (obowiązek dotyczy osób urodzonych po 31.12.1968 r. natomiast wybór przystąpienia do II Filaru mają osoby urodzone po 31.12.1948 r. Do II Filaru nie przystępują osoby urodzone po 01.01.1949 r.). Na indywidualnych rachunkach, w funduszach II Filaru gromadzone i inwestowane będą składki w wysokości 7,3% ubruttowionych pensji. Otwarte Fundusze Emerytalne są zarządzane przez Powszechne Towarzystwa Emerytalne.
III Filar to dodatkowe ubezpieczenia i oszczędności o charakterze dobrowolnym.
Dodatkowe ubezpieczenia i oszczędności o charakterze dobrowolnym, mają na celu podwyższenie przyszłej emerytury.
Ubezpieczonym urodzonym po 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego, wynoszącego co najmniej 60 lat dla kobiety i co najmniej 65 lat dla mężczyzn.
Waloryzacja składek polega na pomnożeniu zaewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego składek przez wskaźnik waloryzacji.
Wskaźnik waloryzacji składek jest równy wskaźnikowi cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w kwartale kalendarzowym poprzedzającym termin waloryzacji w stosunku do poprzedniego kwartału powiększonemu o 75% różnicy między wskaźnikiem przyrostu sumy podstaw wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne w kwartale kalendarzowym poprzedzającym termin waloryzacji w stosunku do kwartału poprzedniego a wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych w tym samym okresie ogółem.
Otwarty Fundusz Emerytalny „Złota Jesień”
Powszechny Zakład Ubezpieczeń na Życie S.A. został zawiązany 18 grudnia 1991 roku z kapitałem akcyjnym 20 mln zł. Na dzień 30 czerwca 1998 roku kapitał akcyjny Spółki wynosił 145 mln zł. a kapitały własne wynosiły 494 650 000zł.
W dniu 28 października 1998 roku Nadzwyczajne Walne Zgromadzenia Akcjonariuszy Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń na Życie podjęło uchwałę o zwiększeniu kapitału akcyjnego spółki o 150 mln zł. do łącznej kwoty 295 mln zł.
PZU Życie S.A. jest największym zakładem ubezpieczeń na życie w kraju, jest w nim ubezpieczonych 16 308 000 osób. Wartość składki przypisanej w pierwszej połowie 1998 roku wyniosła 1 658 253 000zł. a wartość wypłaconych świadczeń 819 728 000zł.
PZU Życie S.A. jest właścicielem 100% akcji Powszechnego Towarzystwa Emerytalnego PZU S.A., które następnie utworzyło Otwarty Fundusz Emerytalny PZU „Złota Jesień”.
Grupa PZU jest największą grupą ubezpieczeniową w Polsce. Obsługuje około 2/3 rynku ubezpieczeń w Polsce.
Udział PZU S.A. w rynku ubezpieczeń majątkowych mierzony zebraną składką wynosi 63,4%
Udział PZU Życie S.A. w rynku ubezpieczeń na życie, mierzony składką wynosi 65,1%.
Udział konkurencji w ubezpieczeniach majątkowych:
WARTA 13,7%
POLISA 3,8%
HESTIA 3,2%.
Udział konkurencji w ubezpieczeniach na życie :
COMMERCIAL UNION 17,2%
AMPLICO LIFE 9,4%
NATIONALE NEDERLANDEN 6,2%
WARTA VITA 0,5%
POLISA ŻYCIE 0,3%
PZU to firma o wieloletnich tradycjach i z największą rozpoznawalnością marki.
Fundusz PZU Życie S.A. „Pogodna Jesień” był jednym funduszem, wśród funduszy inwestycyjnych związanych z ubezpieczeniami na życie, który wzrostem wartości aktywów przewyższył zarówno inflację, jaki rentowność 52 tygodniowych bonów skarbowych w 1997 roku. W okresie styczeń 1998 – styczeń 1999 wynik był jeszcze lepszy i był to wzrost o 29,2%.
PZU Życie S.A. ma duże doświadczenie w zarządzaniu funduszami w Polsce. Udowodniło, iż potrafi efektywnie zarządzać powierzonymi przez klienta kapitałami. Oferowane przez PZU Życie S.A. ubezpieczenie z funduszem inwestycyjnym „Pogodna Jesień” w 1997 roku osiągnęło przyrost wartości rynkowej aktywów w wysokości 21,96%.
Doświadczenia z rynków emerytalnych innych krajów oraz badania opinii publicznej w Polsce pokazują, że najważniejszymi czynnikami w wyborze funduszu są:
doświadczenia założycieli funduszu na polskim rynku ubezpieczeniowym i finansowym
tradycja i uznanie na rynku polskim
łatwość dostępu do przedstawicielstw i oddziałów terenowych
O wyborze Otwartego Funduszu Emerytalnego decyduje wyłącznie pracownik. Jest to jego indywidualna decyzja.
Uzyskanie członkostwa w Otwartym Funduszu Emerytalnym następuje z chwilą zawarcia umowy z tym funduszem. Często zawarcie umowy następuje w wyniku wypełnienia odpowiednich formularzy – umowy – deklaracji przystąpienia do funduszu, w której pracownik wskazuje m.in. do którego Funduszu Zakład Ubezpieczeń Społecznych będzie przekazywać 9% jego wynagrodzenia (tj. 7,3% ubruttowionego).
Zmiana Funduszu może nastąpić w drodze wypowiedzenia umowy z Funduszem (jeżeli członkostwo powstało w wyniku zawarcia umowy) oraz drogą rezygnacji z członkostwa w Funduszu(jeżeli członkostwo powstało w trybie innym niż zawarcie umowy np.: losowanie).
Podmioty mogące prowadzić działalność akwizycyjną na rzecz Funduszu, poza samym Funduszem, na podstawie stosownej umowy z Funduszem to:
banki krajowe
zakłady ubezpieczeń
podmioty prowadzące działalność maklerską w rozumieniu prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi
agenci ubezpieczeniowi
podmioty prowadzące działalność brokerską w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej
państwowe przedsiębiorstwo użyteczności publicznej „Poczta Polska”
spółdzielcze kasy oszczędnościowo – kredytowe
Rejestr Członków Funduszu, w ramach, którego otwierane są poszczególne Rachunki prowadzi Agent Transferowy na zlecenie Funduszu (Agentem Transferowym Otwartego Funduszu Emerytalnego PZU Życie S.A. ), a 60% udziałów posiada jedna z największych w Polsce giełdowych spółek informatycznych – COMPUTERLAND S.A.
Wartość środków na rachunku Członka Funduszu określana jest w Jednostkach Rozrachunkowych, na które są przeliczane składki wpłacane przez Członków Funduszu oraz opłaty transferowe. Całkowita wartość Jednostek Rozrachunkowych jest równa wartości aktywów netto Funduszu. Wartość Jednostki Rozrachunkowej jest ustalana w każdym dniu wyceny według stanu na ten dzień i jest obliczana przez podzielenie wartości Jednostek Rozrachunkowych, które w tym dniu znajdują się na rachunkach członków Funduszu.
Składki wpłacane na I i II filar pobierane będą od dochodu tak jak przed ubruttowieniem, czyli nie będą podlegać opodatkowaniu. Opodatkowane będą świadczenia wypłacane z obu tych filarów.
Przedmiotem działania Otwartych Funduszy Emerytalnych jest inwestowanie powierzonych im środków finansowych w celu ich pomnożenia i wypłacenia członkom funduszu po osiągnięciu przez nich wieku emerytalnego. Te środki finansowe to nic innego, jak część składki ubezpieczeniowej ( 9% wynagrodzenia przed a 7,3% po ubruttowieniu ), która do wybranego przez nas funduszu emerytalnego, jest przekazywana poprzez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Funduszem Emerytalnym zarządza Towarzystwo Emerytalne, a nad zgodnym z prawem zarządzaniem funduszami czuwa specjalnie do tego celu powołany centralny organ administracji państwowej – Urząd Nadzoru nad Funduszami Emerytalnymi.
Składka wpłacana do funduszu emerytalnego będzie korzystnie i bezpiecznie inwestowania dając podstawę solidnej emerytury w przyszłości. Cały zgromadzony kapitał jest w pełni dziedziczony przez członków rodziny ubezpieczonego. To znaczy, że w razie śmierci członka funduszu w trakcie trwania okresu składkowego całość zgromadzonych pieniędzy zostanie przekazana na rachunek współmałżonka lub wypłacona innym członkom rodziny.
Fundusz lokuje swoje aktywa, dążąc do stabilnego, długoterminowego wzrostu aktywów, z zachowaniem maksymalnego stopnia bezpieczeństwa i rentowności dokonywanych lokat. Przygotowywane regulacje prawne przewidują, iż 95% aktywów Funduszu będzie musiało być inwestowane w Polsce (dotyczy to wszystkich funduszy emerytalnych).
Aktywa Funduszu są lokowane, z uwzględnieniem dywersyfikacji lokat, w następujących papierach wartościowych oraz innych prawach majątkowych:
w obligacjach, bonach i innych papierach wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa lub Narodowy Bank Polski, a także w pożyczkach i kredytach udzielanych tym podmiotom
w obligacjach i innych dłużnych papierach wartościowych, opiewających na świadczenia pieniężne, gwarantowanych lub poręczanych przez Skarb Państwa albo Narodowy Bank Polski, a także depozytach, kredytach i pożyczkach gwarantowanych lub poręczanych przez te podmioty
nie więcej niż 20% wartości aktywów Funduszu w depozytach bankowych i bankowych papierach wartościowych
nie więcej niż 40% wartości aktywów Funduszu w akcjach spółek notowanych na regulowanym rynku giełdowym, innych niż akcje Narodowych Funduszy Inwestycyjnych, przy czym lokaty w akcjach spółek notowanych na rynku równoległym i rynku wolnym nie mogą przekroczyć łącznie 10% wartości aktywów Funduszu, a lokaty w akcjach spółek notowanych na rynku wolnym nie mogą przekroczyć 5% wartości aktywów netto
nie więcej niż 10% wartości aktywów Funduszu w akcjach spółek notowanych na regulowanym rynku poza giełdowym lub spółek nie notowanych na regulowanym rynku giełdowym i na regulowanym rynku poza giełdowym, lecz dopuszczonych do publicznego obrotu
nie więcej niż 10% wartości aktywów Funduszu w akcjach narodowych funduszy inwestycyjnych
nie więcej niż 10% wartości aktywów Funduszu w certyfikatach inwestycyjnych emitowanych przez fundusze inwestycyjne zamknięte lub fundusze inwestycyjne mieszane, przy czym lokaty w certyfikatach inwestycyjnych emitowanych przez fundusze inwestycyjne zamknięte mogą przekroczyć 5% wartości aktywów netto
nie więcej niż 15% wartości aktywów Funduszu w jednostkach uczestnictwa zbywanych przez fundusze inwestycyjne otwarte lub specjalistyczne fundusze inwestycyjne otwarte
nie więcej niż 15% wartości aktywów Funduszu w obligacjach i innych dłużnych papierach wartościowych emitowanych przez gminy, związki komunalne lub miasto stołeczne Warszawa, które zostały dopuszczone do publicznego obrotu
nie więcej niż 5% wartości aktywów Funduszu w obligacjach i innych dłużnych papierach wartościowych emitowanych przez gminy, związki komunalne lub miasto stołeczne Warszawa, które nie są dopuszczone do publicznego obrotu
nie więcej niż 10% wartości aktywów Funduszu w zabezpieczonych całkowicie obligacjach emitowanych przez inne podmioty niż gminy, związki komunalne lub miasto stołeczne Warszawa, które zostały dopuszczone do publicznego obrotu
nie więcej niż 5% wartości aktywów Funduszu w zabezpieczonych całkowicie obligacjach emitowanych przez inne podmioty niż gminy, związki komunalne lub miasto stołeczne Warszawa, które nie zostały dopuszczone do publicznego obrotu
nie więcej niż 5% wartości aktywów Funduszu w obligacjach i innych dłużnych papierach wartościowych emitowanych przez spółki publiczne
nie więcej niż 7,5% wartości aktywów Funduszu w świadectwa rekompensacyjne emitowane na podstawie ustawy z dnia 6 marca 1997 roku. O zrekompensowaniu okresowego niepodwyższania płac w sferze budżetowej oraz utraty niektórych wzrostów lub dodatków do emerytur i rent
Wymienione lokaty podlegają określonym ograniczeniom, które dotyczą ich koncentracji w poszczególne formy inwestycji.
Aktywa Funduszu nie mogą być lokowane w:
akcjach lub innych papierach wartościowych emitowanych przez Towarzystwo
akcjach lub innych papierach wartościowych emitowanych przez akcjonariusza Towarzystwa
akcjach lub innych papierach wartościowych emitowanych przez podmioty będące podmiotami związanymi w stosunku do podmiotów określonych w powyższych punktach
Opłaty pobierane przez fundusz są również istotne, ale nie powinny to być wcale opłaty najniższe. Opłata stanowi bowiem dochód towarzystwa. Towarzystwa, które będą miały zbyt niskie opłaty mogą zbankrutować a ich fundusz będzie wtedy przejęty przez któregoś z konkurentów. Otwarty Fundusz Emerytalny PZU „Złota Jesień” pobiera następujące opłaty manipulacyjne:
9% - kwoty każdej składki wpłaconej przez członka Funduszu w okresie pierwszych 2 lat od daty uzyskania członkostwa w funduszu
7% - kwoty składki wpłaconej w okresie od początku 3 roku do końca 15 roku od daty uzyskania członkostwa w Funduszu
3% - od kwoty każdej składki wpłaconej przez Członka Funduszu w okresie od początku 16 roku od daty uzyskania członkostwa w Funduszu
Czynnikiem znacznie bardziej wpływającym na poziom naszych oszczędności w funduszu będzie stopa zwrotu z inwestycji ( są to pieniądze, jakie zarobi dla nas fundusz emerytalny w ciągu roku, odniesiona do wpłaconych przez nas składek). Stopa zwrotu będzie zależeć od doświadczenia funduszu w zarządzaniu pieniędzmi na rynku polskim( oczekuje się, że 95% aktywów będzie musiała być inwestowana w Polsce). Tylko firmy, które mogą się poszczycić takim doświadczeniem będą w stanie efektywnie zarządzać pieniędzmi. W efektywnym zarządzaniu funduszem pomoże także fakt posiadania dużej liczby członków funduszu. Duży fundusz będzie mógł wynegocjować niższe opłaty za transakcje bankowe i giełdowe oraz obniżyć koszty obsługi informatycznej.
Środki powierzone Otwartemu Funduszowi Emerytalnemu są objęte wielostopniowym systemem gwarancji – nie ma możliwości, że pieniądze te zostaną zatracone.
Po pierwsze obowiązuje zasada, że żaden z funduszy nie może osiągnąć niższej stopy zwrotu z powierzonych środków, niż 50% średnie stopy zwrotu osiągniętej przez wszystkie otwarte fundusze w okresie 24 miesięcy lub 4% niższej od tej średniej, w zależności od tego która z tych wielkości jest niższa. Ewentualny niedobór (niższa stopa zwrotu niż wymagana) pokrywana jest ze środków własnych Powszechnego Towarzystwa Emerytalnego zarządzającego Otwartym Funduszem Emerytalnym, czyli z pieniędzy założyciela Otwartego Funduszu Emerytalnego utworzonego przez Towarzystwo. Dlatego wysokie kapitały Powszechnego Towarzystwa Emerytalnego są istotnym czynnikiem wyboru funduszu.
Po drugie, istnieje Fundusz Gwarancyjny, z którego będzie pokrywany niedobór w przypadku, gdy środki własne Powszechnego Towarzystwa Emerytalnego nie wystarczą.
Po trzecie, w ostateczności, zabezpieczenie wartości środków zgromadzonych w funduszach gwarantuje Budżet Państwa.
Wszystkie środki na rachunku członka Funduszu są dziedziczone w 100%.
Jeżeli małżeństwo członka Funduszu uległo rozwiązaniu przez rozwód lub zostało unieważnione, środki zapisane na jego rachunku, przypadające byłemu współmałżonkowi w wyniku podziału majątku wspólnego małżonków są przekazywane w ramach wypłaty transferowej byłemu współmałżonkowi w Otwartym Funduszu Emerytalnym i zapisywane na jego rachunku. W przypadku jeżeli współmałżonek nie posiada rachunku i nie wskaże jakiegokolwiek Otwartego Funduszu Emerytalnego w terminie 2 miesięcy od przedstawienia dokumentów Fundusz niezwłocznie otworzy rachunek na jego nazwisko.
Jeżeli członek Funduszu pozostawał w związku małżeńskim w chwili śmierci Fundusz dokona wypłaty transferowej połowy środków zapisanych na rachunku zmarłego na rachunek małżonka w Otwartym Funduszu Emerytalnym, w zakresie w jakim środki te stanowiły przedmiot małżeńskiej wspólności majątkowej. Natomiast jeżeli małżonek nie posiada rachunku w Otwartym Funduszu Emerytalnym i w terminie 2 miesięcy od przedstawienia wymaganych dokumentów nie wskaże rachunku w jakimkolwiek Otwartym Funduszu Emerytalnym, Fundusz niezwłocznie otworzy rachunek na nazwisko małżonka zmarłego i przekazem na ten rachunek w ramach wypłaty transferowej.
Środki zgromadzone na rachunku zmarłego członka Funduszu, które nie zostaną przekazane małżonkowi zmarłego, przekazywane są osobom wskazanym przez zmarłego zgodnie ze wskazaniem w formularzu członkostwa w Otwartym Funduszu Emerytalnym PZU „Złota Jesień”, a w przypadku braku lub nie wskazania - członkom najbliższej rodziny zmarłego tj: małżonkowi, dzieciom, rodzicom i wnukom w równych częściach.
Jeżeli członek Funduszu w chwili śmierci nie pozostawał w związku małżeńskim lub też nie zachodziła między małżonkami wspólnota majątkowa całość środków zgromadzonych na rachunku zmarłego członka Funduszu zostaje przekazana osobom wskazanym przez zmarłego zgodnie z zapisem w formularzu Otwartego Funduszu Emerytalnego PZU „Złota Jesień”, a w przypadku braku lub nie wskazania członkom najbliższej rodziny zmarłego tj: małżonkowi, dzieciom, rodzicom, wnukom w równych częściach.
Wypłata dokonywana bezpośrednio na rzecz osoby wskazanej przez zmarłego lub członka jego najbliższej rodziny następuje w formie wypłaty jednorazowej lub w formie wypłaty w ratach płatnych przez okres nie dłuższy niż 2 lata, zgodnie z pisemną decyzją osoby uprawnionej.
B I B L I O G R A F I A
Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa, dnia 30 grudnia 1998 rok nr 162
Emerytalne ABC – Otwarty Fundusz Emerytalny „Złota Jesień”, Powszechne Towarzystwo Emerytalne PZU Spółka Akcyjna - Warszawa 1999 rok
Podręcznik akwizytora Otwarty Fundusz Emerytalny „Złota Jesień”, Powszechne Towarzystwo Emerytalne PZU Spółka Akcyjna - Warszawa 1999 rok
Prospekt informacyjny Otwartego Funduszu Emerytalnego PZU „Złota Jesień”, Powszechne Towarzystwo Emerytalne PZU Spółka Akcyjna - Warszawa dn. 25.01.1999 rok (Statut Otwartego Funduszu Emerytalnego PZU „Złota Jesień”)
Adam Mickiewicz "Dziady część III"