"Odprawa posłów greckich" jako polska tragedia i jej związek z tragedią antyczną

Temat: "Odprawa posłów greckich" jako polska tragedia i jej związek z tragedią antyczną.

W "Odprawie posłów greckich" wątki tragedii zaczerpnął Kochanowski z antyku - przedstawił jeden z epizodów wojny trojańskiej, jednak ukazany tam problem dotyczył aktualnej sytuacji politycznej w Polsce. Pokazywał konflikt pomiędzy interesem jednostkowym a ogólnym. W utworze tym łatwo odnaleźć fragmenty, w których poeta krytykuje władców oraz całe społeczeństwo. Słowa krytyki są wyrazem głębokiej troski o losy własnej ojczyzny. Jednym z fragmentów adresowanych do władców jest wypowiedź chóru: "Wy, którzy pospolitą rzeczą władacie...". Władcy powinni zdawać sobie sprawę z odpowiedzialności, jaka na nich spoczywa, mają sprawować władzę nad całym narodem, stać na straży prawa i sprawiedliwości. Nie wolno im myśleć o prywatnych interesach, powinni mieć wyłącznie na myśli dobro ogółu. W ostatnim fragmencie tej wypowiedzi chóru umieszczone jest ostrzeżenie, że złe rządy nieodpowiedzialnych władców niejednokrotnie doprowadzały do upadku miast, a nawet wielkich mocarstw. W utworze zawarte są także słowa głębokiej dezaprobaty pod adresem młodzieży (wypowiedziane ustami posła Ulissesa), określające ją mianem próżniaków, darmozjadów lubujących się w zbytku, z których żaden nie nadaje się na obrońcę ojczyzny (miało to zachęcić młodzież rycerską do wzięcia udziału w grożącej już wojnie przeciwko Moskwie). Kochanowski wprowadził także do tragedii pewne szczegóły, które mimo umiejscowienia akcji w Troi, nadają jej jednak polski koloryt (jest mowa o rotmistrzach, starostach; w czasie obrad Rady panuje typowy polski bałagan). Myślą przewodnią całego utworu jest stwierdzenie, że państwo, którego obywatele rządzą się prywatą, a nie miłością ojczyzny, musi zginąć.

Kochanowski czerpie ze starożytności fabułę, imituje bieg akcji, epizody, chóry, postacie. Jest to najbardziej udana w literaturze staropolskiej próba naśladowania tragedii greckiej. Charakterystyki osób nie są tak wyraźnie zarysowane jak w tragediach antycznych. Przestrzegana jest jedność miejsca i akcji, czas akcji dłuższy niż czas przedstawienia. Dramat dzieje się w Troi, treść zaczerpnięta z mitologii - jeden epizod z wojny trojańskiej. Rozgrywa się na dworze króla Priama, gdzie przebywa porwana przez Parysa (Aleksandra) Helena. Przybywają posłowie greccy Menelaos i Ulisses z żądaniem wydania Heleny. Priam jest niezdecydowany, waha się, decyzję powierza radzie królewskiej. Ścierają się dwa obozy. Parys, który za wszelką cenę próbuje zatrzymać Helenę, nie cofa się przed kłamstwem, intrygami, przekupstwem. Na czele tego stronnictwa staje Ikateon (przekupiony). Z drugiej strony bohaterem pozytywnym, patriotą jest Antenor, troszczący się o dobro ojczyzny. Parys zwycięża dzięki przekupionym posłom, w wyniku czego wojna z Grekami jest nieunikniona. Budowa utworu wzorowana jest na tragedii antycznej:

chór pełni funkcję opinii publicznej
podział na stasimony (pieśni chóru na scenie) i epejsodiony (dialogi bohaterów)
światem przedstawionym nie kierują bogowie, lecz postępowanie bohaterów
brak konfliktu tragicznego
brak paradoksu i exodusu (pieśni wchodzącego i schodzącego ze sceny chóru).