Ochrona różnorodności biologicznej lasów
W ekosystemach leśnych najliczniej występuje w naturalnym stanie rodzima flora i fauna, co zapewnia ciągłość życia biologicznego i bogactwo krajobrazowe. Z przybliżonych ocen wynika, że za leśne, tzn. bytujące w lasach lub częściowo związane z ekosystemami leśnymi można uznać około 60% zwierząt kręgowych z ogólnej liczby około 60 gatunków, ponad 80% grzybów wielkoowocnikowych, zdecydowaną większość mchów i paproci, dużą grupę roślin kwiatowych oraz znaczną część najliczniejszej gatunkowo grupy zwierząt, jaką są owady. W lasach Polski występuje np., około 420 gatunków pająków, 100 gatunków biegaczowatych, 40 gatunków mrówek. W latach 1994-95 wszystkie nadleśnictwa Lasów Państwowych przeprowadziły nadzwyczajną inwentaryzację elementów różnorodności biologicznej. Wyniki inwentaryzacji zostały wprowadzone do bazy komputerowej IBL oraz połączone z systemem informacji przestrzennej o lasach.
W zgromadzonym materiale informacyjnym zidentyfikowano m. in. (tab.8):
- 548 projektowanych i proponowanych rezerwatów przyrody, o łącznej powierzchni 45 636 ha, na terenach o wysokich walorach przyrodniczych, a nie objętych dotychczas ochroną;
- 15 962 fragmenty lasów o charakterze zbliżonym do naturalnego, rodzimego pochodzenia, bogatych florystycznie, o łącznej powierzchni 281,7 tys. ha;
- 37 480 fragmentów lasów szczególnie ważnych ekologicznie, o łącznej powierzchni 402,5 tys. ha, w tym 32 700 fragmentów lasów na siedliskach wilgotnych, o łącznej powierzchni 303,9 tys. ha.
Stosunkowo nową wprowadzoną formą ochrony są użytki ekologiczne, mające duże znaczenie w zachowaniu różnorodności biologicznej. Obejmują one: bagna, torfowiska, naturalne zbiorniki wodne oraz śródleśne i śródpolne "oczka wodne". Ogółem w zgromadzonym materiale zinwentaryzowano 3798 takich obiektów o łącznej powierzchni 13 952 ha. Jednocześnie 19 155 obiektów o łącznej powierzchni 60 049 ha zainwentaryzowano jako tereny niezalesione; stanowią je bagna, torfowiska, wrzosowiska, połoniny i utwory geologiczne; ekosystemy te nie są jeszcze zaliczone do użytków ekologicznych.
Ponadto należy uwzględnić ponad 19 tys. drzewostanów stanowiących bazę nasienną, o łącznej powierzchni 246 820 ha, w tym 15 486 ha wyłączonych drzewostanów nasiennych i 231 334 ha gospodarczych drzewostanów nasiennych. Najwięcej wyłączonych drzewostanów nasiennych zarejestrowanych jest na terenie RDLP w Szczecinku - 184 obiekty, Katowicach - 165 i Radomiu - 162; natomiast gospodarczych drzewostanów nasiennych najwięcej odnotowano w RDLP w Białymstoku - 4238 obiektów o łącznej powierzchni 28 778 ha. Przedmiotem szczególnej troski są wydzielone na powierzchni 1500 ha drzewostany zachowawcze umożliwiające propagowanie rodzimych ekotypów gatunków lasotwórczych.
W toku nadzwyczajnej inwentaryzacji zebrano również dane o ochronie gatunkowej fauny. W zgromadzonym materiale wyróżniono 1741 stref ochronnych gniazdowania ptaków, wokół: 761 stanowisk bociana czarnego, 40 stanowisk rodziny rybołowów, 897 stanowisk rodziny jastrzębi i 43 stanowisk puchacza.
Wyrazem bogactwa gatunkowego fauny leśnej są zwierzęta łowne, których liczebność w Polsce (tab. 9) należy do najwyższej w Europie i w odniesieniu do większości gatunków kopytnych sukcesywnie się zwiększa, stwarzając stałe zagrożenie dla lasu. Niepokojące jest natomiast zmniejszanie się populacji zająca, bażanta i cietrzewia, a także objętego ochroną rysia.
Adam Mickiewicz "Dziady część III"