I.
1. Każda epoka ma swoje ideały, wzorce osobowe
a) średniowieczne ideały ascety, świętego, króla i
rycerza b) renesansowe ideały
ziemianina, młodzieńca, rodziców i obywatela
2. Dlaczego kształtują się wzorce osobowe ?
a) każdy człowiek, dążąc do doskonałości, próbuje oprzeć się na
jakimś ideale
b) w trudnych sytuacjach potrzebujemy wskazówek, porad,
instrukcji
c) tworzenie wzorców osobowych - próbą ukazania ludziom
właściwej drogi
II. A) ideały średniowiecza
1. ideał ascety - " Legenda o św. Aleksym"
a) Aby "służyć temu cóż ci jest w niebie" Aleksy rezygnuje ze
wszystkich przyjemności ziemskich. Wyrzeka się majątku, dobrobytu a nawet swej
żony. Aby osiągnąć doskonałość akceptuje ból, cierpienie o poniżenie : "
wszystko cierpiał przez Bóg rad ". Św. Aleksy poświęcił się całkowicie Bogu.
b) opinia : Aleksy był i jest wzorem niedoścignionym. Ale czy
jest on wzorem właściwym, godnym naśladowania ? Uważam, że nie, gdyż Aleksy
przyjął zbyt bierną postawę wobec życia, nie zrobił nic dla drugiego człowieka.
Zdobył aureolę świętości nie tylko za cenę własnych wyrzeczeń, ale także
kosztem
najbliższych. Opuścił swój rodzinny dom i swoją żonę, którą swoim postępowaniem
skazał na samotność.
2. ideał świętego - św. Franciszek
a) Św. Franciszek opuścił swój rodzinny dom, a swój majątek
rozdał biednym. Glosił on program wiary radosnej, prostej, płynącej z serca,
opartej na wszechogarniającej miłości do Boga, świata i stworzenia. Franciszek
uczniów, którzy całe swoje mienie musieli oddać biednym.
b) opinia : Święty Franciszek jest świętym, którego świętość
nie podlega dyskusji. Cel i radość życia znalazł w pomocy biednym i rolnikom.
Był człowiekiem bardzo wartościowym, który stawił czoło życiu. Był zupełnym
przeciwieństwem biernego i myślącego wręcz tylko o sobie Aleksego. Św.
Franciszek poświęcił swe życie swym bliźnim, ukazując w ten sposób ogromną miłość do
Boga.Warta pochwały jest także jego postawa wobec natury i przyrody. Św,
Franciszek pokazał ludziom właściwy stosunek wobec natury. Uważam, że św.
Franciszek jest wzorem człowieka dobrego, kochającego, poświęcającego się.
3. ideał rycerza - " Pieśń o Rolandzie "
a) Roland bierze udział w wyprawie wojennej do Hiszpanii,
zajętej przez niewiernych Saracenów. Jest wierny swemu władcy Karolowi
Wielkiemu. Dla Rolanda najważniejsze rzeczy to sława, honor, Bóg i Ojczyzna.
Roland za swoją wierność i miłość do Boga został nagrodzony godną śmiercią
b) opinia : uważam , że Roland był rycerzem honorowym.
Zachowywał się zgodnie z etyką rycerską. Był dobrym obywatelem, gdyż służył
ojczyźnie, poświęcając dla niej nawet własne życie. Był także wierzącym, gdyż
przed śmiercią składa hołd Bogu : prosi go o przebaczenie. Zastanawiam się, czy
dobry katolik ma prawo do zabijania, nawet jeśli chodzi o taki wzniosły
cel, jak dobro ojczyzny. 4. Ideał władcy na podstawie " Kroniki polskiej " Galla
Anonima
a) Bolesław Chrobry jest przedstawiony jako człowiek, godny
naśladowania. Jest on nie tylko królem rycerskim, lecz także królem
sprawiedliwym, wielkodusznym, litościwym, gościnnym
b) opinia : Bolesław Chrobry szanował zarówno Boga jak i
człowieka. To nadaje mu wartości, gdyż uważam, że " z tak wysokiej pozycji
(król) ludzie często patrzą na innych z góry ", nie szanują ich i nie doceniają
ich zasług i wysiłków. Bolesław natomiast był osobą sprawiedliwą, odnoszącą się
do swoich poddanych z wyjątkową życzliwością. Bolesław Chrobry jest także
ideałem obywatela, gdyż nawet na łożu śmierci martwił się dalszymi losami
Polski, uważając
troskę o dobro państwa za swój najświętszy obowiązek
B) ideały renesansu
1. ideałem - ziemianin w "Pieśni Świętojańskiej o Sobótce" Jana
Kochanowskiego i w "Żywocie człowieka poczciwego" M. Reja. a) ziemianin jest przedstawiony jako człowiek szczęśliwy, wesoły i samowystarczalny. Człowiek ten żyje zgodnie
z naturą i czerpie radość ze swej pracy
b) opinia : Uważam, że tak przedstawione życie jest zbyt
wyidealizowane. Życie na wsi nie dla każdego człowieka jest życiem łatwym i
przyjemnym. Każdy człowiek, niezależnie od miejsca jego zamieszkania może być
osobą szczęśliwą, wesołą samowystarczalną . Zgadzam się jedynie z tym, że
człowiek na wsi żyje bardziej zgodnie z naturą i przyrodą aniżeli człowiek,
żyjący w mieście. 2. ideał młodzieńca w utworach : " Żywot człowieka poczciwego"
Mikołaja Reja oraz " O poprawie Rzeczypospolitej " Frycza Modrzewskiego
a) idealny młodzieniec to człowiek dobrze wychowany,
wykształcony, stały roztropny, sprawiedliwy, wierny, miłosierny, przygotowany
zarówno do życia towarzyskiego jak i do walki o ojczyznę.
b) opinia : uważam, że są to zbyt duże wymagania w stosunku do
młodego człowieka. W takim wieku człowiek dopiero się uczy, zdobywa
doświadczenie i popełnia błędy. Nie może być ideałem, gdyż jeszcze dużo rzeczy
nie wie i nie rozumie.
3. ideał rodziców w " O poprawie Rzeczypospolitej " frycza
Modrzewskiego
a) idealni rodzice - ludzie, którzy wychowują swe dzieci
poprzez dawanie im dobrego przykładu. Rodzice tacy wychowują swe dzieci na
dobrych obywateli i przysposabiają je trafnie do zawodu, zapewniają im także
wyjazd za granicę, aby pokazać im inną kulturę i obyczaje.
b) opinia : Zgadzam się z ideałem przedstawionym przez
Modrzewskiego. Dobry przykład jest konieczny, aby nauczyć rozróżnienia pomiędzy
dobrem i złem. Ponadto zgadzam się z autorem, że rodzice powinni przygotować swe
dziecko do zawodu zgodnie z jego chęcią i zdolnościami. Nie można zmuszać nikogo
do robienia
czegoś, co mu nie sprawia najmniejszej przyjemności. Uważam także, że poznawanie
innych kultur i obyczajów jest rzeczą bardzo ważną i konieczną. Podróże
kształcą, pozwalają zrozumieć inne obyczaje, zaakceptować i polubić ludzi innego
koloru skóry, wyznających inną religię itd.
4. ideał obywatela w twórczości Mikołaja Reja ("Krótka rozmowa
między trzema osobami"), Frycza Modrzewskiego ("O poprawie Rzeczypospolitej"),
Jana Kochanowskiego ("Pieśń o spustoszeniu Podola"; "Pieśń XII"; "Pieśń XIX";
"Odprawa posłów greckich") i Piotra Skargi ("Kazania sejmowe")
a) cechy idealnego obywatela - troska o losy państwa, poczucie
obowiązku, wyrozumiałość, udział w wojnach obronnych, poświęcenie dla ojczyzny,
kierowanie się dobrem i interesami państwa, sprawiedliwość, bezinteresowna
miłość do ojczyzny
b) opinia : ideał taki ukształtował się w trudnej sytuacji
politycznej. Wtedy dla dobra kraju taka postawa była koniecznością. Ale i teraz
nie można zapomnieć o tych wartościach, gdyż są one wartościami
ponadczasowymi.
III.
1. Czy musimy przejmować ideały, przedstawione w utworach
literackich ?
a) Jeżeli zgadzają się one z naszą wizją życia, możemy je
przyjąć i uznać za własne. b) Nie musimy żyć zgodnie z
takimi ideałami, które są w rzeczywistości nie realne i nie do
osiągnięcia
|