Wyszukiwarka:

Niemcewicz Julian Ursyn

• ur. 1758 • zm. 1841 •

Julian Ursyn Niemcewicz, ur. 1758 w Skokach pod Brześciem Litewskim, zm. w Paryżu 1841. Poeta, dramatopisarz,
powieściopisarz, tłumacz, działacz polityczny i kulturalny. Wychowanek warszawskiej Szkoły Rycerskiej, adiutant Adama
Kazimierza Czartoryskiego, dowódcy wojsk litewskich, mistrz warszawskiej loży masońskiej Tarcza Północy, poseł inflancki w
czasie Sejmu Wielkiego, uczestnik insurekcji kościuszkowskiej, sekretarz i adiutant Kościuszki. Ranny i wzięty do niewoli pod
Maciejowicami. Zwolniony z twierdzy Pietropawłowskiej w Petersburgu, wyjechał z Kościuszką do Ameryki (1796). W 1806 otrzymał
obywatelstwo amerykańskie. Po utworzeniu Księstwa Warszawskiego powrócił do kraju.Prezes Towarzystwa Przyjaciół Nauk,
członek Rady Administracyjnej i rządu w okresie powstania listopadowego, życzliwy opiekun młodych romantyków. Od 1833 do
śmierci mieszkał w Paryżu.
Był autorem tragedii (np.: Władysław pod Warną, powst. 1787-1788), komedii (w tym głośnego Powrotu posła, wyst. 1791), bajek (np.:
Gmach podupadły), pamfletów politycznych (np.: fragment Biblie Targowickie), dum historycznych (np.: Duma o kniaziu Michale
Glińskim) i sentymentalnych (np.: Alondzo i Helena), które torowały drogę balladzie romantycznej, powieści (np.: Jan z Tęczyna,
powst. 1821-1823), ważnych w rozwoju gatunku, i prac historycznych (np.: Dzieje panowania Zygmunta III, t. 1-3, 1818-1819).
Pozostawił opisy peregrynacji po ziemiach polskich (Podróże historyczne po ziemiach polskich od 1811 do 1818, wyd. pośmiertnie),
ponadto Pamiętniki czasów moich (wyd. 1848), cenne jako dokument czasu. Szczególną popularność i trwałą pamięć przyniosły mu
Śpiewy historyczne (1816), stanowiące część projektowanego przez TPN pieścioksięgu narodowego. Dla następców stał się
symbolem prawego Polaka. A. Malczewski dedykował mu swą powieść poetycką Maria (1825), Mickiewicz w wykładach paryskich
podkreślał rozległość horyzontów politycznych Niemcewicza, dla Słowackiego - początkującego poety, był on niekwestionowanym
autorytetem literackim, Witwicki uogólniał opinię powszechną, kiedy orzekł, iż jest to "człowiek - Polska" (Wieczory pielgrzyma).