Motyw krzywdy, cierpienia i wybaczenia w liryce młodopolskiej

Krzywda, cierpienie i towarzyszące im wybaczenie to uniwersalne tematy literackie. Motyw krzywdy, cierpienia i wybaczenia możemy dostrzec w wielu lirykach młodopolskich. Motywy te rozważają w swych wierszach tak wielcy poeci tamtego okresu, jak Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Jan Kasprowicz czy Leopold Staff.

Na krzywdy i cierpienie, jakie zadaje nam samo życie, zwraca nam uwagę w utworach "Koniec wieku XIX" i "Hymn do Nirwany" Kazimierz Przerwa-Tetmajer. Autor szuka sensu życia, którego nie odnajduje. Jest on załamany, nie chce dalej żyć, ponieważ zdaje sobie sprawę z tego, że egzystencja jest wieczną udręką nas wszystkich. Na potwierdzenie tych słów w wierszu "Na Anioł Pański", autor pragnie uświadomić nam cierpienie zwykłych ludzi. Nikt nie może być pewnym jutra.

Podobne spostrzeżenia możemy dostrzec u Jana Kasprowicza, który w hymnie "Dies irae" ukazuje człowieka nie potrafiącego przezwyciężyć cierpienia. Autor przedstawia katastroficzny obraz świata, w którym odnajdujemy wiekuiste męki. Jednak według Jana Kasprowicza cierpienie ludzkie rozpoczęło się wraz z grzechem pierworodnym, a popełniając go człowiek skrzywdził się. Poeta oskarża także samego Boga. Stwórca nie robi nic, by ulżyć ludziom. Swą biernością i bezczynnością krzywdzi cierpiących katusze. Autor atakuje Boga, by następnie w "Hymnie świętego Franciszka z Asyżu" wybaczyć mu, a nawet podziękować. Możemy zaobserwować niewiarygodną zmianę stosunku do życia. Jan Kasprowicz wybacza Bogu wszystkie krzywdy. W "Księdze ubogich" akceptuje cierpienie jako naturalne dla życia, z którym się już ostatecznie pogodził.

Również Kazimierz Przerwa-Tetmajer próbował przełamać nastroje dekadenckie. W utworze "Evviva l`arte" poeta zwraca uwagę na sztukę, która może zrekompensować niedostatki życiowe. Dzięki erotykom oraz zwróceniu ku przyrodzie Kazimierz Przerwa-Tetmajer uświadamia sobie, iż trzeba żyć dalej. Należy pogodzić się z trudnościami i przeciwnościami, jakie spotykają nas w życiu. Cierpienie jest naturalnym składnikiem życia. Wszyscy muszą cierpieć, by później umieć docenić radość.

Taka interpretacja życia jest zgodna z filozofią świętego Franciszka z Asyżu. Wpływ mądrości średniowiecznego świętego wywarł duży wpływ na twórczość poetów Młodej Polski. Bardzo wyraźnie ukazuje to zjawisko wiersz Leopolda Staffa p.t. "O miłości wroga". Autor uważa, że należy przebaczyć nawet największemu wrogowi. Człowiek powinien odnaleźć w sobie chrześcijańską pokorę i zawsze być gotowym wybaczyć. Żadne krzywdy i cierpienia nie mogą przysłonić ludziom radości życia, lecz aby każdy cieszył się swoim istnieniem, należy uczyć się spoglądać na świat nie tylko "ze złej strony".

Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Jan Kasprowicz i Leopold Staff potrafili stawić czoła krzywdom niesionym przez życie oraz cierpieniu, jaki temu towarzyszy.