Mimetyzm czy kreacjonizm? Które tendencje w sztuce odpowiadają ci bardziej i dlaczego? Uzasadnij, odwołując się do wybranych utw
|
|
|
|
Mimesis - inaczej
naturalny, naśladowanie; Kategoria pochodząca z założeń estetyki starożytnej,
oznacza naśladowanie rzeczywistości w sztuce, czyli wymóg, aby dzieło sztuki
było odwzorowaniem rzeczywistości, by wydarzenia mogły się sprawdzić. Jeśli
twórca chciał być doskonałym musiał naśladować naturę. Stąd wszystkie prądy
literackie, które postulują prawdziwość, a przynajmniej prawdopodobieństwo
istnienia świata przedstawionego w dziele (np. realizm), nazywamy kierunkami
mimetycznymi. Z kolei prądy, które głoszą odstępstwo od naśladowania
rzeczywistości, od jej imitowania występują przeciwko mimesis. Teorie mimesis
rozwinął i dokładnie omówił Arystoteles w swym dziele "Poetyka". Wszystkie
dzieła antyczne oraz duża większość dzieł późniejszych epok była pisana
zgodnie z teorią mimesis np.: Renesans - Jan Kochanowski "Odprawa posłów
greckich", Barok - Molier "Świętoszek", Oświecenie - Julian
Ursyn Niemcewicz "Powrót posła", Romantyzm - Adam Mickiewicz
"Konrad Wallenrod", Pozytywizm - Bolesław Prus "Lalka",
Młoda Polska - Stefan Żeromski "Ludzie bezdomni", XX-lecie
międzywojenne - Stefan Żeromski - "Przedwiośnie", Zofia Nałkowska
"Granica", Literatura współczesna - Zofia Nałkowska
"Medaliony". W epoce
XX-lecia międzywojennego rozwinął się nowy kierunek w sztuce - kreacjonizm.
Kreacjonizm - kreować znaczy tworzyć, kreator to twórca; kierunek w sztuce
dający artyście prawo indywidualnego tworzenia i pojmowania obrazu,
przekształcania rzeczywistości i wykreowania czegoś zupełnie nowego.
Kreacjonizm funkcjonujący w XX wieku w poezji niósł postulat, aby
"tworzyć" nowy świat w dziełach poetyckich. Wyobraźnia poety ma
stwarzać świat od nowa, podobnie malarz kreuje od nowa świat na płótnie,
układając go z różnych elementów rzeczywistości - sam jest twórcą, nie musi
odtwarzać ani naśladować. Kierunek ten jest wyraźnie opozycyjny do teorii
mimesis. Przykładami dzieł, które zostały napisane zgodnie z tą teorią mogą
być: - Bruno
Schulz "Sklepy cynamonowe" - odrealniona wizja z pogranicza jawy i
snu, Schulz manifestuje wolną rękę dla poety, który kreuje świat, bujna
wyobraźnia i skłonność do marzeń pozwoliła autorowi na wykreowanie nowej
rzeczywistości, do prozy wkraczają elementy baśniowe, mityczne i liryczne,
mitologizowanie codziennych czynności. Schulz nie potrzebuje akcji, fabuły
pojmowanej jako cel narracji, czasu i przestrzeni, korzysta z mitów, symboli
i metafor. - Witold
Gombrowicz "Ferdydurke" - powieść o dziwacznej i niespójnej fabule,
która nie występuje w klasycznym układzie zdarzeń - często brak realnej
motywacji zdarzeń, z absurdalnym, groteskowym i paradoksalnym światem,
którego sens i kształt powstaje w trakcie powieści, nie naśladując i nie
odkrywając realiów. -
Stanisław Ignacy Witkiewicz "Szewcy" - świat przedstawiony nie ma
nic wspólnego z mimetyzmem, treść zdominowana jest przez formę, groteskowe
są: postacie, wypowiedzi, treść, scenografia, występują aluzje i nawiązania
do rzeczywistości. Bardziej
odpowiadają mi dzieła napisane zgodnie z teorią mimesis: -
posiadają fabułę, akcję, czas i przestrzeń, dzięki czemu są o wiele
łatwiejsze do czytania, od utworów napisanych w konwencji kreacjonizmu, które
często dodatkowo charakteryzują się przekształconym językiem, -
istnieje szansa, że świat przedstawiony istnieje lub istniał w przeszłości, a
bohaterowie są uwikłani w zdarzenia, które są możliwe do zrealizowania, czyli
przedstawiają świat jaki postrzegamy dookoła nas, zgodny z codzienną
rzeczywistością jaką obserwujemy, w której żyjemy, w której obowiązują
powszechnie uznane prawa, - z reguły, są łatwiejsze w odbiorze, tzn. nie posiadają tak wielu przenośni, metafor, symboli, psychologicznej treści czerpanej ze świadomości i podświadomości, odbiorca nie musi więc rozszyfrowywać wykreowanego przez autora świata. |
|
http://www.linkisponsorowane.com.pl/
Mit grecki - pojęcie i podział
Biblia
Literatura parenetyczna; ideał rycerza i władcy, ascety - świętego, oraz kochanka
Quo Vadis
"Treny" J. Kochanowskiego
Topos śmierci w kulturze i sztuce średniowiecza
Adam Mickiewicz „Dziady” cz. II, IV, I
Molier "Świętoszek" - charakterystyka Tartuffe'a
Filozofowie greccy.
Barok - literackie i ideowe wyznanie epoki
Henryk Sienkiewicz „Potop”
Barok - charakterystyka epoki.
„Pan Tadeusz” czyli Ostatni zajazd na Litwie...
Filozofia starożytnej Grecji i Rzymu
Wizja Boga, świata i człowieka...
Prometeizm i mesjanizm w "Dziadach części III" Adama Mickiewicza
Wybrane mity greckie, ich sens oraz ponadczasowy charakter
"Świętoszek” Molier’a – charakterystyka postaci
Porównaj dwie wybrane relacje literackie z życia w obozach