Milosc towarzyszy czlowiekowi od zarania dziejów. Wywiera ogromne znaczenie w jego zyciu. To ona pobudza go do dzialania, ksztaltuje jego postawe, sklania do poswiecen. Jest natchnieniem dla artystów i pisarzy. H. Sienkiewicz w powiesci "Quo vadis ",której akcja toczy sie za panowania Nerona, opisuje dzieje pieknej milosci Winicjusza i cesarskiej zakladniczki Ligii, która jest juz chrzescijanka i pod jej wplywem chrzest przyjmuje Winicjusz .W tym utworze z milosci do Boga gina pierwsi chrzescijanie przesladowani przez pogan. Inny model milosci, milosci do brata przedstawiony jest w "Antygonie" Sofoklesa. Tytulowa bohaterka poswiecajac wlasne zycie, wbrew zakazowi króla Kreona, zgodnie z prawem boskim dokonuje obrzedu pogrzebania zwlok swojego umilowanego brata Polinejka. Ludzie starozytni kochali zycie samo w sobie, pragneli zyc jego pelnia i czerpac z niego wszelkie radosci. Okres sredniowiecza to czas wyciszenia, to epoka teocentryzmu i ascezy. Bóg zdominowal zycie sredniowiecznych. Swoboda demokracji atenskiej zostaje zastapiona surowym w swych prawach feudalizmem. "Kazdy wasal ma swojego wasala", "kazdy komus sluzy i musi byc komus posluszny." Jak wielka moze byc milosc do Boga, mozemy przekonac sie czytajac "Legende o sw. Aleksym". Aleksy - bogaty, rzymski ksiaze opuszcza zone i dom , wyrzeka sie majatku, staje sie prawdziwym asceta, bo ponad wszystko stawia milosc do Boga. Modlac sie i umartwiajac pragnie osiagnac swietosc. Roland , sredniowieczny rycerz gl. bohater "Piesni o Rolandzie" reprezentuje model milosci do ojczyzny, do króla. Za Francje oddaje zycie w walce z Saracenami. Lojalny wobec wladcy nawet w beznadziejnej sytuacji walczy, by ratowac swój honor, a umierajac prosi Boga o przebaczenie za popelnione grzechy. W literaturze sredniowiecza czytamy równiez o pieknej, czystej milosci mezczyzny do kobiety (piesni liryczne), ale spotykamy sie równiez z namietnoscia, która spala i zabija czlowieka. Jest ona tematem legendy celtyckiej "Tristan i Izolda". Uczucie to nie daje sie zanalizowac. Nie wynika ono z blizszego poznania , wzajemnego podziwu i szacunków bohaterów. Rodzi sie po wypiciu przez pomylke cudownego napoju milosnego w czasie podrózy, kiedy to Tristan wiezie Izolde, aby poslubila jego wladce - króla Marka. Wzajemne pozadanie jest tak wielkie, ze Tristan lojalny rycerz, lamie zasade posluszenstwa wobec pana i dochodzi do zblizenia kochanków. Sledzac utwory "wieków srednich" spotykamy sie równiez z modelem milosci najczystszej, cierpliwej, nie szukajacej poklasku - milosci matczynej. W piesni "Zale Matki Boskiej pod krzyzem" Maryja cierpi jak kazda ziemska matka, która patrzy na krzywde i ból swojego dziecka. Modele milosci przedstawione w lit. antycznej i sredniowiecznej sa aktualne do dnia dzisiejszego. Ulegly jedynie drobnym zmianom, zwiazanym z otaczajaca nas rzeczywistoscia. Kazda milosc jest piekna i potrzebna czlowiekowi. Kazda wymaga poswiecen i wyrzeczen, a kiedy juz jest przynosi szczescie, radosc i czasami niesie ze soba ból i cierpienie.
Adam Mickiewicz "Dziady część III"