Międzynarodowy Fundusz Walutowy
Międzynarodowy Fundusz Walutowy został powołany do życia na Konferencji w Bretton Woods w USA, w 1944 r., a swoją działalność rozpoczął 01.03.1947r.
Była to wola 44 państw (w tym ZSRR) by radzić, jak pomóc światu podnieść się ekonomicznie z gruzów II wielkiej wojny. Dlatego wymyślono fundusz, który stabilizowałby międzynarodowy system walutowy kredytami krótkoterminowymi udzielanymi państwom mającym kłopoty ze zrównoważeniem bilansu płatniczego w handlu-zagranicznym.
Pozycję prawną, immunitety i przywileje Międzynarodowego Funduszu Walutowego sprecyzowano w artykule IX Układów z Bretton Woods z dn. 27 grudnia 1945 r. Zgodnie z postanowieniami tego artykułu, MFW ma pełną osobowość prawną oraz zdolność do zawierania umów, nabywania i sprzedawania nieruchomości i ruchomości oraz występowania przed sądem w charakterze strony. Własność i aktywa MFW - niezależnie od tego, gdzie się znajdują i kto je posiada - są wolne od zajęcia prawnego z wyjątkiem okoliczności, kiedy MFW rezygnuje z tego zwolnienia ze względów procesowych. Własność i aktywa MFW nie podlegają konfiskacie, rewizji i rekwizycji bez względu na to, gdzie się znajdują. Wyłączonejest też wywłaszczenie lub zajęcie własności i aktywów MFW w drodze postępowania administracyjnego lub sądowego. Aktywa, własność, dochody, operacje i transakcje MFW są wolne od wszelkich podatków i ceł. Żaden podatek nie może też obciążać pracowników MFW, którzy nie są obywatelami danego państwa. Artykuł X zobowiązał MFW do współpracy z każdą organizacją międzynarodową, mającą podobne cele.
Inicjatywa wyszła ze świata anglosaskiego i od początku miała charakter ekonomicznie liberalny: docelowo chodziło o rozwijanie współpracy gospodarczej i wymiany handlowej kosztem znoszenia barier celnych i innych ograniczeń w wymianie dóbr i usług oraz przepływie kapitału. Inaczej mówiąc, chodziło o to, by nie dopuścić do powrotu doktryny nacjonalizmu gospodarczego. I by nie powtórzył się dramat wielkiego kryzysu z lat 30., który doprowadził do masowego bankructwa.
Państwa rozwijające się, zwłaszcza w epoce pokolonialnej, czyli od lat 60., podniosły larum, że zachodnia filozofia wolnorynkowa de facto pogarsza położenie Trzeciego Świata. Krytyka instytucji nasiliła się po kryzysie naftowym w latach 70. W 1971 r. system walutowy zaprojektowany w Bretton Woods przestał w praktyce działać, choć MFW dalej robił swoje i zwiększał zarówno stan posiadania, jak i liczbę państw członkowskich, obejmując swą pomocą także niektóre kraje komunistyczne.
Do zadań MFW należy przede wszystkim: popieranie międzynarodowej współpracy walutowej oraz uporządkowanych stosunków walutowych, tworzenie warunków dla wielostronnego regulowania należności za bieżące operacje w handlu międzynarodowym, udzielanie pomocy w likwidacji trudności płatniczych, wpływanie na zachowanie pożądanego stopnia płynności międzynarodowych systemów płatniczych, podejmowanie działań zmierzających do uporządkowanego rozwoju i wzrostu handlu międzynarodowego.
Państwa członkowskie MFW zobowiązane są udostępniać szczegółowe informacje gospodarcze, dzięki którym władze MFW mogą oceniać ich sytuację gospodarczą i finansową oraz podejmować określone decyzje. Finansowanie działalności MFW jest oparte na kapitale zakładowym, który powstał z wpłat udziałów przez państwa członkowskie. Wysokość udziału poszczególnych państw-członków MFW jest uzależniona od stopnia rozwoju gospodarczego danego kraju, jego pozycji w światowej gospodarce, udziału w handlu światowym oraz zdolności płatniczej.
MFW prowadzi również działalność kredytową wobec swoich członków mających deficyt bilansu płatniczego. Polega ona na umożliwieniu państwu członkowskiemu zakupu potrzebnych walut innych państw członkowskich za walutę własną lub tzw. SDR oraz na udzielaniu pożyczek na pokrycie deficytu bilansu płatniczego. Działalność ta jest prowadzona w porozumieniu z rządami poszczególnych państw i jest obwarowana warunkiem przestrzegania, nałożonych przez MFW ścisłych ustaleń, które mają na celu kontrolę nad gospodarką pożyczkobiorcy. Kontrola ta może dotyczyć m.in. ograniczenia wydatków rządowych, ograniczenia wzrostu płac, poziomu inflacji itp.
Statutowym zadaniem MFW jest udzielanie pomocy finansowej krajom członkowskim w celu ułatwienia procesów równoważenia ich bilansów płatniczych i stabilizacji gospodarki, głównie poprzez wzmacnianie waluty krajowej.
MFW udziela pomocy finansowej wyłącznie pod warunkiem realizacji przez dany kraj uzgodnionego z MFW programu, nazywanego powszechnie programem dostosowawczym. Pomoc finansowa uzyskiwana z Funduszu jest uwarunkowana i udzielana wyłącznie jako wsparcie finansowe konkretnego programu uzdrowienia gospodarki.
Cele działalności MFW:
a. popieranie międzynarodowej współpracy walutowej
b. ułatwianie ekspansji i wzrostu handlu zagranicznego, wzrostu zatrudnienia
c. popieranie stabilizacji kursów walutowych między krajami członkowskimi, eliminacja ograniczeń walutowych
d. pomoc we wzajemnym wielostronnych rozliczeniach
e. zmniejszanie rozmiarów nierównowagi bilansu płatniczego.
Organizacja MFW:
a. członkom funduszu może być każde państwo, , które posiada autonomię w dziedzinie stosunków zagranicznych oraz spełnia warunki stawiane przez statut
b. warunkiem członkostwa jest wpłacenie kwoty udziałowej , , która jest podstawą przydziału SDR - ów, decyduje o liczbie głosów jaką dysponuje dany kraj oraz określa wielkość pomocy kredytowej
c. każdy członek MFW posiada 250 głosów oraz 1 głos dodatkowy za każdą część udziału stanowiącą 100 tys. SDR.
Organy MFW:
a. Rada Gubernatorów
b. Rada Administracyjna
c. Komitet Tymczasowy
d. Komitet Rozwoju
e. Departamenty Funkcjonalne
Fundusz nie jest jednak jakimś światowym bankiem centralnym ani agencją rozwoju, jego zasadniczym celem jest pilnowanie wymienialności walut na rynku międzynarodowym, a jeszcze ogólniej – koordynowanie międzynarodowej współpracy w tworzeniu polityki gospodarczej.
Dziś Fundusz zrzesza 182 kraje, jego zasoby szacuje się na blisko 300 mld dolarów; instytucja zatrudnia 2700 osób ze 123 państw, kieruje nią Niemiec Horst Koehler. Według stanu na kwiecień 2000 r. z kredytów i pożyczek Funduszu na ogólną sumę ponad 66 mld dolarów korzystały 92 państwa, najwięcej w Azji (18 mld) i Europie (16 mld).
Istytucja ta ma od lat programy walki z ubóstwem, redukcji zadłużenia państw rozwijających się i wspomagania wzrostu gospodarczego. Aż 80 uboższych państw może zabiegać o pożyczki Funduszu – bardzo nisko oprocentowane (0,5 proc. rocznie, z 5,5-letnią karencją).
Adam Mickiewicz "Dziady część III"