Matka Polka jako komentarz do Konrada Wallenroda
Utwór jest komentarzem i uzupełnieniem do Konrada Wallenroda
Syn matki polki = analogia z synem Matki Bożej : Chrystusem
Matka Boża (czyli zapowiedz podobnego losu – matki cierpiącej, patrzącej na syna umierającego na krzyżu za grzechy świata ) :
• walka nie będzie jawna
• walka nie przyniesie chwały
• zaprzeczenie etyki chrześcijańskiej
• przeciwieństwo symboliki mitu rycerskiego
• zaprzeczenie kultu honoru i chwały (sława)
• tragiczna ironia romantyczna
Konsekwencją walki Mickiewicza i innych będzie albo wyjazd na Syberię albo do tanki złota gdzieś w kopalni.
• nawiązanie do etosu rycerskiego
• nawiązanie do motywu syna (Chrystusa)
• ceną sławy, jej konsekwencją – płacze kobiet, dzieci, matek ale także pozostanie w pamięci rodaków /los spiskowca/
• kolizja wartości etycznych jest nieunikniona
• romantyczny honor zajmuje miejsce drugorzędne
• wysoki cel według działania makiawelizmu „cel uświęcą środki”
• determinizm historyczny
• historyczne tu i teraz
• ważny jest los i miejsce człowieka, którego przeznaczeniem jest los spiskowca (w zależności od epoki i czasów bohater jest zmuszony obrać pewna drogę – w czasach Mickiewicza – po zaborami jest to droga spiskowca)
• konieczność wymusza, gdyż nie ma żadnych szans, nie ma innej drogi
• przygotowanie do boju bez chwały
• męczeństwo bez zmartwychwstania to główny cel edukacji młodzieży
• symbolika węża dwulicowość, maska, obłuda
• bezmiar udręki spiskowca, tragicznego mściciela i konspiratora. On jest ofiarą jaka składa za swoje człowieczeństwo. Ofiara ta wiąże się ze zdradą prowadzącą do hańby
Osobowość jest kaleka i z pełną świadomością przyjmuje swój los
• musi złożyć z człowieczeństwa ofiarę
• syn matki polki i Polski znosił swe poniżenia moralne w kręgu symboliki chrystologicznej
• odwołanie do krzyża, męczeństwa, zmartwychwstania, makiawelizmu
• to determinizm historyczny, który skazuje Polaka na kolizję wartości etycznych, moralnych. źródło człowiek
• historia skazuje na teki właśnie los