Mapa polityczna świata – mapa ta oddaje nam stan zależności politycznych na świecie. Ważna jest data wydania mapy. Istotne jest także miejsce wydania mapy (polityka różnych państw różnie wyznacza granice – robi to tak jak im najbardziej odpowiada: np. Izrael nie uznaje na mapach autonomii palestyńskiej; Gwatemala nie uznaje istnienia Belize; Japonia na swoich mapach przedstawia Kuryle jako wyspy japońskie). Na mapach politycznych Antarktyda jest biała.
Dobór barw – barwy mogą sugerować pewne zależności
{dezintegracja – tworzy się więcej państw}
{integracja – tworzą się pewne organizacje jednoczące państwa}
Większość państw powstało w erze nowożytnej
XVI w. – duże zmiany polityczne: rozwój kolonializmu; podbój Ameryki przez Hiszpanów i częściowo Portugalczyków (Brazylia), podbój wybrzeży Afryki przez Portugalczyków, podbój Azji przez Portugalczyków (Indie).
1496 r. traktat z Tordesillas podzielił świat na dwie części: od południka ok. 44 W na wschód był to świat Portugalczyków a na zachód Hiszpanów. Taki podział umożliwił Portugalii podbój części dzisiejszej Brazylii.
Wielka Brytania – Francja – spory w Kanadzie, spory w Indiach
Nigeria – sztuczne państwo, stworzone dla ludności murzyńskiej powracającej z Ameryki.
Etiopia, Nigeria – były państwami już w XIX w.
Włochy – Libia, Somalia
Portugalia – Angola, Mozambik
W Afryce dokonano geometrycznego podziału granic, który zazwyczaj nie ma nic wspólnego z miejscową ludnością i rejonami etnicznymi.
Azja – Indie Brytyjskie, Indie Francuskie, Indie Portugalskie; Indonezja holenderska
I Wojna Światowa spowodowała duży zamęt na mapie politycznej świata
- rozpad imperium Otomańskiego
mandaty: W. Brytania – Oman, Irak; Francja – Syria, Liban
- rozpad Austro-Węgier
powstały mniejsze państwa: Chorwacja, Słowenia, Czechy, Węgry, Austria, Włochy dostają Triestr, część odzyskuje Polska
Mandaty – otrzymały je państwa, które wygrały I Wojnę Światową. Mandaty przyznawała Liga Narodów. Obszary, które stały się terytoriami mandatowymi nie były jeszcze same w stanie stać się neutralnymi państwami.
- mandaty typu A - wcześniejsze tereny należące do imperium Otomańskiego: Irak, Palestyna, Oman – W. Brytania; Syria – Francja
- mandaty typu B – terytoria niemieckie: Togo, Kamerun – podzielone pomiędzy W. Brytanię i Francję; Tanganika (Tanzania) – W. Brytania; Ruanda, Urundi – Belgia
- mandat typu C – Wyspy Marshalla, Karoliny, Mariany, Papua Nowa Gwinea... – mandaty USA, Australii, Nowej Zelandii; Namibia – mandat RPA
{Dominia – obszary najbardziej niezależne}
II Wojna Światowa
Stwierdzono, że nie jest dobrze mieć kolonie a uzależnić te obszary gospodarczo
Obecnie mamy 197 państw należących do ONZ
1946 r. – 80 państw
1986 r. – 176 państw
2001 r. – 197 państw
Podział Indii
Indie, Pakistan wsch., Pakistan zach., Cejlon
Z Pakistanu wsch. powstało państwo Bangladesz
Podział Palestyny na: Izrael, Jordania
Lata 60 XX w. – dekada Afryki (większość koloni na kontynencie afrykańskim odzyskuje niepodległość)
Francuska Afryka Zachodnia i Równikowa dzielą się na dużą liczbę państw
Terytoria Powiernicze – ustanowione przez ONZ
Były to terytoria, które nie mogły stać się jeszcze samodzielnymi państwami a kontrolę nad nimi sprawowały państwa, które wygrały wojnę. Państwa, które posiadały terytoria powiernicze były zobowiązane prowadzić do odzyskania niepodległości przez te terytoria
Namibia uzyskała niepodległość dopiero w 1990 roku mimo, że powinna też w latach 60 ale RPA coś tam się nie zgadzało.
Państwa słabe gospodarczo (Hiszpania, Portugalia) nie mogły opanować (uzależnić) gospodarczo swoich koloni i dlatego nie chcieli dać im wolności.
Lata 90 – Europa
rozpad ZSRR
rozpad Jugosławii
rozpad Czechosłowacji
Ile jest koloni teraz?
- Grenlandia (dominują tu bardziej Amerykanie niż Duńczycy)
- Gibraltar (Wielka Brytania)
- Szpitzbergen (Norwegia)
- St. Pierre (Francja)
Obecnie powstaje wiele organizacji międzynarodowych zrzeszających państwa: UE, NAFTA...
Podział państw:
1.) I podział
- Socjalistyczne
- Kapitalistyczne
- Rozwijające się
Jest to zły podział i już nie istnieje. Jest tu mieszanie kryteriów (to jakby podzielić ludzi na wysokich, niskich i łysych).
2.) II podział
- Kraje bogatej północy
- Kraje biednego południa
Podział ten także nie jest dobry bo np.: do bogatej północy są zaliczane Australia i Nowa Zelandia
{kraje bogate zajmują 20% powierzchni a mają 80% dochodu świata}
Podział państw według dochodu na mieszkańca też nie jest tak zupełnie dobry ponieważ np. wielkie kampanie zarabiają ogromne pieniądze a zwykli ludzie zarabiają mało ale średnia wychodzi wysoka lecz nie ma ona odbicia w społeczeństwie. Dodatkowo w różnych krajach stosowane są różne kryteria pomiarowe i stąd trudno porównywać wyniki. Taki podział państw według jednych jest bardzo dobry a według innych głupi.
Świat jest jeden. Jeżeli coś się dzieje w krajach rozwijających się to odbije się w krajach rozwiniętych i odwrotnie.
Lata 40 – dekada krajów azjatyckich
Lata 60 – dekada krajów afrykańskich
Ostatnimi aspektami dekolonizacji było przyłączenie Hong Kongu i Makao do Chin
Nie licząc Grenlandii obecnie kolonie zajmują niewielką powierzchnię na świecie
Obecnie na Ziemi jest wiele konfliktów
Adam Mickiewicz "Dziady część III"