Wyszukiwarka:
Artykuły > Biografie >

Mackiewicz Józef

Mackiewicz Józef

• ur. 1902 • zm. 1985 •


Józef Mackiewicz urodził się 1 kwietnia 1902 r. w Sankt Petersburgu. Jego starszym bratem był Stanisław (Cat) Mackiewicz.
Uczęszczał w Wilnie do prywatnego liceum rosyjskiego, a po ukończeniu III klasy - do gimnazjum polskiego. Wziął udział w wojnie
1919-1920 r., walczył w obronie Warszawy. Rozpoczął studia na UW, w 1922 r. powrócił do Wilna, a od 1923 r. w gazecie "Słowo"
publikował felietony i reportaże, w których zajmował się historyczną i polityczną specyfiką obszarów byłego Wielkiego Księstwa
Litewskiego. Od listopada 1939 r. do maja 1940 r. redagował w Wilnie "Gazetę Codzienną" - dziennik o programie
antynacjonalistycznym i antysowieckim. W czasie sowieckiej okupacji Wileńszczyzny (17 VI 1940 - 22 VI 1941) pracował w lesie
jako drwal i furman. Podczas okupacji niemieckiej od VII do X 1941 współpracował z wydawaną przez Niemców polskojęzyczną
gazetą "Goniec Codzienny", w której zamieścił kilka artykułów o treści antysowieckiej i fragmenty późniejszej powieści Droga
donikąd. Prawdopodobnie te publikacje oraz wcześniejsze konflikty personalne ze środowiskiem tzw. lewicy wileńskiej stały się
przyczyną wyroku śmierci wydanego na niego przez Sąd Specjalny AK w Wilnie. Jego data (1942/1943), okoliczności wydania i
formalnego odwołania są niejasne. W maju 1943 r. Mackiewicz na zaproszenie Niemców i za zgodą wileńskiej AK był w Katyniu
świadkiem ekshumacji grobów polskich żołnierzy, po czym udzielił wywiadu "Gońcowi Codziennemu", twierdząc, że zbrodni dokonali
bolszewicy. Dwa jego raporty, złożone władzom AK w Warszawie i w Wilnie, zaginęły. W maju 1944 r. wyjechał z Wilna i przez
Warszawę, Kraków, Wiedeń, Rzym dotarł do Londynu (1947). W 1955 r. przeniósł się do Monachium, gdzie zmarł 31 I 1985 r. Żył
bardzo skromnie, niekiedy na granicy nędzy. Uważany za jednego z najwybitniejszych pisarzy emigracyjnych, był równocześnie na
emigracji i w kraju nieustannie oskarżany o kolaborację z Niemcami i atakowany za swój bezkompromisowy antykomunizm. Niemal
każdy jego utwór stawał się przedmiotem gwałtownych polemik, a pisarza - za naruszanie politycznych i narodowych tabu -
wielokrotnie usiłowano postawić "pod pręgierzem opinii publicznej". Tak było np. w przypadku powieści: Lewa wolna (1965) i Nie
trzeba głośno mówić (1969) oraz eseistyki historycznej: Zwycięstwo prowokacji (1962) i Watykan w cieniu czerwonej gwiazdy (1975).
Książki Mackiewicza ukazywały się jedynie nakładem wydawnictw emigracyjnych. Całość dorobku publikuje wydawnictwo Kontra
(Londyn).
Bibliografia dzieł Józefa Mackiewicza: Zbrodnia katyńska w świetle dokumentów (1948), Zbrodnia w lesie katyńskim (1949), Droga
donikąd (1955), Karierowicz (1955), Kontra (1957), Sprawa pułkownika Miasojedowa (1962), Zwycięstwo prowokacji (1962), Pod
każdym niebem (1964), Lewa wolna (1965), Nie trzeba głośno mówić (1969), Watykan w cieniu czerwonej gwiazdy (1975), Fakty.
Przyroda. Ludzie, Droga Pani (1984).