Od wiekow mlodziez probowala w mniejszym lub
wiekszym stopniu ingerowac w sprawy panstwa. Chciala byl zauwazana, doceniana i
traktowana na rowni z doroslymi. Cecha mlodosci jest bunt przeciwko istniejacym
konwencjom, zasadom i przyjetym regulom. Jest to okres w ktorym mlody czlowiek
przezywa liczne rozterki, wzloty i upadki. Zakochuje sie , czesto bez
wzajemnosci. Moldosc przynosi ze soba zapal do zycia, czlowiek czuje sie silny,
zdolny do pokonywania wszelkich trudnosci i pietnacych sie przeszkod. Czesto
podejmuje walke ze sprawami ktore go przeastaja. Oprocz zapalu do pokonywania
trudnosci cecha charakterystyczna mlodego czlowieka jest naiwnosc wynikajaca z
braku doswiadczenia. Mlody czlowiek czuje sie silny, czuje, ze moze ''przenosic
gory''. Dorosli czesto zapominaja, ze kiedys oni tez byli mlodzi- zbuntowani,
ze czasem wydorosleli, podjeli prace i zalozyli rodzine.
Wielu
poetow i pisarzy w swoich utworach pisalo o mloldziezy, o jej checi poprawy
swiata, o jej buncie. To wlasnie w mlodym pokoleniu pokladali i pokladaja
nadzieje.
Jan
Kochanowski w dramacie pt. ''Odprawa poslow greckich'' zawarl aluzje do
polskiej rzeczywistosc. Autor dostrzegl elementy destrukcyjne wyspepujace w
polskim spoleczenstwie. Kochanowski pisal rowniez o ''zlotej mlodziezy'', od
ktorej zalezy przyszlosc. Nie chcial, by brala ona wzor z ludzi zdeprabowanych
i wynaturzonych.
Obraz
mlodziezy polskiej odnalezc mozemy rowniez w Dziadach cz. III Adama
Mickiewicza. Bezposrednim bodzcem do napisania '' Dziadow III '' byl upadek
powstania listopadowego w ktorym poeta nie bral udzialu. W ''Dziadach '' czesc
III poeta scharakteryzowal zroznicowanie polskiego spoleczenstwa pod wzgledem
pogladow i postawy ideologicznej. Najbardziej patrityczna brupa byla mlodziez
wilenska, ktora wzrastala w atmosferze filomackiej solidarnosci, kolezenstwa i
przyjazni. Obraz mlodziezy polskiej mozemy odnalezc w scenie pt. '' Salon
Warszawski ''. Przedstawione spoleczenstwo zostalo podzielone na dwie grupy.
Tak zwane towarzystwo stolikowe, ktore skladalo sie z wysokich urzednikow,
literatow, dam w towarzystwie generalow i oficerow. Glownym ich tematem byly
rozmowy o balach i zabawach. Towarzystwo to interesowaly glownie sprawy
przyziemne, nie zas sprawy narodu. Rozmowy prowadzili w jezyku francuskim, zachwycali
sie francuskimi blahymi wierszami, krotkimi rymowankami i sielankami '' Nasz
naord scen okropnych, gwaltownych nie lubi, spiewac, na przyklad, wiejskich
chlopow zalecanki, Trzody, cienie- Slowianie, my lubim sielanki'' . Drugaa
grupa, tak zwane towarzystwo przy drzwiach, bylo w wyraznej opozycji do obozu
kosmopolitow. Reprezentowalo go kilku mlodych ludzi i dwoch starych Polakow.
Rozmawiali po polsku, mowili o sprawach powaznych, takich jak aresztowania i
przesladowania swoich znajomych. Ostro krytykowali postawe arystokracji oraz
Nowosilcowa. To ludzie kochajacy, uczciwi i wrazliwi. Podsumowaniem tej sceny
byly slowa Piotra Wysockiego: ''Nasz narod jak lawa, Z wierzchu zimna i twarda,
sucha i plugawa, Lecz wewnetrznego ognia sto lat nie wyziebi, Plwajmy na te
skorupe i zstapmy do glebi''. Zimna
twrda i plugawa skorupa to polska arystokracja, kosmopolityczna, obojetna na
losy narodu, pogodzona niewola i wladza
cara, natomiast wewnetrzna goraca lawa, to patriotyczna, nienawidzaca carskiego
zaborcy mlodziez polska. Obraz polskiego mlodego pokolenia odnalezc mozna
rowniez w opowiadaniach Jana Sobolewskiego. Byl on jednym z wiezniow, ktorzy
wyjechali do miasta na przesluchanie. Po drodze spotkal transport skazancow na
Sybir. Wsrod nich rozpoznal swojego dawnego przyjaciela Janczewskiego.
Wiezienie zniszczylo jego twarz, lecz w postawie bylo pewna szlachetnosc i
dume. Pobyt w wiezieniu wyrobil w nim meskosc i odwage, ktorej dal przyklad
krzyczac:
''Jeszcze
Polska nie zginela''. Sobolewski opisuje takze 10-letniego chlopca, ktory nie
mogl udzwignac ciezkich kajdan. Z opowiadania Sobolewskigo mozemy sie
dowiedziec, ze skazancami byli takze bardzo mlodzi ludzie, a nawet dzieci.
Pomimo swoich mlodych lat, tortury znosili dzielnie, na przesluchaniach wykazywali
z glebokim patriotyzmem i oddaniem sprawie kraju. Z obrazem meczenstwa
mlodziezy spotykamy sie w hiostorii Cichowskiego. Cichowski byl uroczym
mlodziencem, dusza kazdego towarzystwa, ulubiencem dzieci. Gdy zostal
aresztowany wladze rosyjskie zostawily nad brzegiem Wisly jego ubranie. Uznano
go za zaginionego. Mimo to po Warszawie krazyly pogloski, ze '' Cichowski zyje,
ze mecza, ze przyznac sie wzbrania, ze odtad nie zlozyl zadnego wyznania''.
Zona starala sie wielokrotnie o zwolnienie meza, ale niestety bezsutecznie. Po
latach przywieziono Cichowskiego do domu, zmuszono zone do podpisania
oswiadczenia, ze maz wrocil zdrowy z Belwederu. Jednak tak nie bylo. Okrutne
tortury spowodowaly, ze Cichowski powrocil z objawami choroby psychicznej. Nie
widac bylo dawnej checi do zycia. Zamkanl sie w sobie. jego ogromna wiedza o
bogaty jezyk zmienily sie w nie wiem, nie po??tem''. Represje i przesladowania
stosowane takze wobec uczniow gimnazjum, wsrod ktorych znalazl sie syn pani
Rollinson, uczen wilenskiego gimnazjum. Mlody Rollinson pomimo okrutnych tortur
nie wydal nikogo, wykazat sie duza lojalnoscia i oddaniem sprawie polskiej.
Rosyjskie wladze byly tak okrutne, ze aresztowany jedynego zywiciela rodziny.
Kiedy matka przyszla z prosba, by go uwolnic zostala potraktowana z
lekcewazeniem. Oprawcy dali jej jednak nadzieje, ktora byla przyczyna jej
cierpienia. Mlody Rollinson zostal zabity na zlosc rozpaczonej matce, ktora
pozbawiona jedynej radosci swego zycia rzucila przeklenstwo na Nowosilcowa,
zbryzganego niewinna krwia mlodych ludzi.
Z
przytoczonych przykladow wynika, ze mlodziez polska, okresu romantyzmu, byla
nosicielka patriotyzmu, ktory bezwzglednie byl tepiony przez zaborcow.
Adam
Mickiewicz w swoim utworze pt. '' Dziady '' III ukazal mlodziez oddana sprawom
narodu, walczaca czynnie i biernie z wrogiem, mlodziez noszaca w sobie uczucie
patriotyzmu i checi oddania zycia za wolnosc ojczyzny.
W
innym natomiast utworze, typowym przedstawicielem mlodziezy jest Kordian,
tytulowy bohater utworu Juliusza Slowackiego. W utworze jest ukazany jego
proces dojrzewania. Kordfian byl pietnastoletnim, wrazliwym chlopcem. Nie
potrafil odnalezc sie w otaczajacym swiecie. Dojrzewanie Kordiana przedstawialy
poszczegolne fazy konfrontacki mlodzienczych idealow z rzeczywistoscia. Podczas
pobuty w Angli przekonal sie on o wladzy pieniadza, dzieki ktoremu mozna kupic
wszystko: slawe, szlachectwo, ale nie szacunek ludzi. Natomiast bedac we
Wloszech przekonal sie, ze prawdziwa milosc nie istnieje, poniewaz Wioletta
byla gotowa sprzedac swe uczucia za zloto. Bedac na audioencji u papieza w Rzymie, Kordian utwiedzil sie w
przekonanium ze los Polakow byl obojetny Ojcu Swietemu.
''
Uczucia po swiatowych upadaly drogach
Gorzkie
pocalowanie kobiety kupilem
Wiara
dziecinna padla na papieskich progach''.
Ostateczna przemiana w Kordianie dokonala sie na
szczycie Mont Blanc, tam tez odnalazl cel swego zycia. W ostatnim akcie Kordian
byl przedstawiony jako spiskowiec. W czasie narady nie udalo mu sie przekonac
nikogo, sam postanowil dokonac zamachu na cara.
Kordian przegral z powodu swej slabosci i
niedojrzalosci politycznej.W koncu dostal sie do niewoli, tam dowidl swojej
odwagi i mestwa, skaczac konno przez piramide bagnetow. Mial byc rozstrzelany,
jednak akcja urywa sie tuz przed egzekucja. Kordian to postac dynamiczna,
wielokrotnie zmienia sie w czasie trwania akcji. W utworze Slowackiego
zauwazamy proces dojrzewania, rozwoj swiadomosci ideowej, jakze typowej dla
kazdego mlodego czlowieka. Kordian poczatkowo dziala sam, motywowany wielkimi uczuciami
i rozgoryczeny nieszczesliwa miloscia. Nastepnie odnalazl cel w zyciu,
postanowil poswiecic swe zycie ojczyznie. Dzialania te nie przyniosly mu jednak
rezultatu, poiosl kleske z powodu swej niedojrzalosci politycznej. Jednak
Kordian- typowy przedstawiciel mlodziezy, do konca pozostal postacia piekna i
czysta, kierujaca sie w swym dzialaniu szlachetnymi pobudkami.
Wiersz
Adama Asnyka - poety epoki pozytywizmu odnosi sie ''Do mlodych''. Jest
manigestem mlodych pozytywistow. Autor kreski program ideowy, w ktorym jest
miejsce na szukanie prawdy, nie krytyczne spojrzenie na przeszlosc i
ustosunkowanie sie do rzeczywistosci. Poeta w swym wierszu stawia przed
mlodzieza ambitne cele , maja oni kontynuowac postep, dokonac dziela ulepszenia
swiata. Przypomina jej rowniez, ze musi pamietac o przeszlosci, gdyz bez pracy
minionych pokolen mlodzi byli by niczym. Przeszlosci nalezy sie szacunek,
bowiem na niej '' jeszcze sie swiety ogien zarzy''.
Innym
przedstawicieklem mlodziezy jest Tomasz Judym bohater utowru '' Ludzie
bezdomni'' Stefana Zeromskiego. W utworze ukazany jest rozwoj swiadomosci
ideowej Tomasza. Tomasz byl synem warszawskiego rzemieslnika, wychowanym w
dzielnicy proletariackiej. Na wstepie powiesci autor ukazal Judyma w momencie
jego zyciopwych sukcesow. Judym przebywal w Paryzu, dokad zostal wyslany jak
stypendysta dla poglebienia swej wiedzy. Jako jednemu z nielicznych udalo sie
uciec od swej warstwy spolecznej. od ojca pijaka, ciotki, kobiety lekkich
obyczajow, od nedzy. Poczatkowo jego postawa byla optymistyczna, wierzyl w
mozliwosc pogodzenia sukcesu zawodowego, szczescia osobistego z praca dla
innych. Necil go swiat pieknych kobiet, swiat wysokiej kultury. Po powrocie do
kraju Judym zaczal tracic zludzenia. Zawod lekarza byl dla niego zawodem spolecznika,
wymagajacym poswiecenia dla dobra innych. Judym wierzyl, ze uda mu sie zarazic entuzjazmem innych lekarzy.
jego rozumowanie okazalo sie jednak naiwnoscia, spotkal sie z ostra krytyka
srodowiska lekarzy, traktowali go jak szalenca, ktory zagraza ich interesom
zawodowym. Mlody idealista musial wiec pogodzic sie z bojkotem jako lekarza.
Nie mogl sobie znalezc pacjentow, czul sie niepotrzebny i zagubiony. W Cisach
staral sie realizowac swoje spolecznikowskie koncepcje. W koncu uswiadomil
sobie jak wiele dzieli proletariat od burzuazji. Jako syn szewca, Judym czul
szczegolny zwiazek z ponizonymi. Postanowil ofiarowac sie im caly. Wybral
samotnosc, gdyz ta gwarantowala mu swobode dzialania ''...Musze byc sam jeden
...''. Tomasz Judym byl synem samotnika, idealisty, czlowiekiem o
nieprzecietnej wrazliwosci na cierpienie innych. Chcial zmienic swiat na
wszelka cene, charakteryzowala go pewna dziecieca naiwnosc i niedojrzalosc,
czul , ze moze ''przenosic gory'' , jednak problemy z ktorymi chcial walczyc przeosly
jego mozliwosci.
Kolejnym
reprezentantem mlodziezy jest Zenon Ziembiewicz, bohater Granicy Zofii
Nalkowiskiej. Wychowywal sie w srodowisku zubozalej szlachty, jego rodzice byli
dzierzawcami Bolebody - folwarku bogatych ziemian Tczewskich. Zenona juz w
mlodosci razilo lenistwo ojca, nie mogl sie pogodzic z jego erotycznymi
urojeniami, nienawidzil tolerancyjnej postawy matki godzacej sie z zachowanie
meza. Swoje zycie chcial Zenon zbudowac na calkiem innych zasadach, oprzec je
na pracy dla ogolu, wlasnej uczciwosci i wiernej milosci do wybranej kobiety.
Do doroslego zycia przygotowal sie starannie, zdobywajac wyksztalcenie. Dazyl
do zrealizowania wlasnych marzen. Jednak w moldosci popelnil kilka bledow,
ktore pozniej mu ciazyly przez cale zycie. Byl to ,miedzy innymi romans z
Justyna Bogutowna - corka kucharki w Boleborzy. O romansie zadecydowaly nir
tylko uczucia , ile biologiczny i fizyczny pociag. Zenon nie opieral mu sie i
przyjmowal ufna milosc dziewczyny. Traktowal ten zwiazek jako malo istotna przygode,
ktora wbrew jego oczekiwaniom urosla do miary wielkiego problemu. Bowiem
Justyna zaszla w ciaze. Po jej usunieciu nie potrafila pogodzic sie ze swoja
sytuacja, nekaly ja wyrzuty sumienia. Poczucie winy poglebialo sie na widok
malzenskiego szczescia Zenona i Elzbiety. Justyna z niewinnosci do swiata
oblala Ziembiewicza kwasem. Ten gest ujawnil mu podlosc wlasnego postepowania.
Popelnil samobojstwo, gdyz zrozumial wlasna kleske. Autorka ukazala proces dojrzewania Zenona. Zenon w mlodosci za zadne skarby nie
chcial byc takim jak jego rodzice, obludnym i klamliwym. Swoja rodzine praga
zbudowac na uczuciu milosci i zaufania. Tak jak wielu mlodych ludzi mial nadzieje, ze jego rodzina bedzie lepsza
od tej w ktorej sie wychowal. Jednak blad, kilka spotkan w tajemnicy przed
Elzbieta spowodowalo jego przyszla kleske. Jego mlodziencze marzenia o wielkij
milosci i zaufaniu w rodzinie nie spelnily sie tak jak tego pragnal.
Nastepnym
utworem jest Tango Slawomira Mrozka. Tu przedstawicielem mlodziezy jest Artur -
student filozofii i medycyny , ktory pragnie zmienic styl zycia swojej rodziny.
Jego rodzice to awangardowi artysci: Stomil i Eleonora, sa fanatycznymi
wyznawcami postepu. Porzucili wszelkie konwencje i czuja sie ludzmi wolnymi.
Zycie w tej rodzinie toczy sie leniwie, bohaterowie zapelniaja czas grajac w
karty. Artur stara sie sie zaprowadzic tad i porzadek w rodzinie, zmusic do
szanowania odrzuconych norm, co mu sie zreszta udaje. W pewnym momencie Artur
zrozumial, ze jego rewolucja jest bezsensowna, gdyz jest narzuceniem form a nie
jego tresci , potrzebne sa mu idealy. Nie moze ich odnalezc, gdyz wszystkie
wlacznie z Bogiem zostaly odrzucone przez wspolczesny swiat. Tango jest utworem
mowiacym o niepokojach moralnych czlowieka polowy XX wieku. Artur dokonuje
rewolucji w imie tego, z czym walczyly wszystkie pokolenia mlodych. Pragnie
powrotu solidnego porzadku i czytelnych
regul. Staje po stronie swiata, w ktorym dzieci czuc sie beda swobodne, kobiety
beda lamac serca mezczyznom. Zwyciestwo Artura okazuje sie niemozliwe, gdyz
swiat, w ktorym walczy zniszczyl wszelkie idee.Artur jest typowym mlodym
czlowiekiem, ktorego motorem dzialania jest chec poprawy swiata.
Mysle,
ze przytoczone wyzej przez mnie przyklady uwidocznily, ze o mlodziezy wielu
poetow i pisarzy pisalo w swoich utworach. Wedlug mnie mlodziez nalezy
starannie wychowywac i pielegnowac, gdyz to ona jest przyszloscia narodu. Choc
marzenia jej nie zawsze sie spelniaja, to jednak tkwi w niej pewna sila i
energia i zapal do czynu, ktory dorosli powinni dobrze ukierunkowac. Literaci
pisza o moldziezy, jako o pokoleniu zbuntowanym poszukujacym za wszelka cene
idealow i celow w zyciu.
Mit grecki - pojęcie i podział
Biblia
Literatura parenetyczna; ideał rycerza i władcy, ascety - świętego, oraz kochanka
Quo Vadis
"Treny" J. Kochanowskiego
Topos śmierci w kulturze i sztuce średniowiecza
Adam Mickiewicz „Dziady” cz. II, IV, I
Molier "Świętoszek" - charakterystyka Tartuffe'a
Filozofowie greccy.
Barok - literackie i ideowe wyznanie epoki
Henryk Sienkiewicz „Potop”
Barok - charakterystyka epoki.
„Pan Tadeusz” czyli Ostatni zajazd na Litwie...
Filozofia starożytnej Grecji i Rzymu
Wizja Boga, świata i człowieka...
Prometeizm i mesjanizm w "Dziadach części III" Adama Mickiewicza
Wybrane mity greckie, ich sens oraz ponadczasowy charakter
"Świętoszek” Molier’a – charakterystyka postaci
Porównaj dwie wybrane relacje literackie z życia w obozach