Wyszukiwarka:

Wszędzie ------------------ Artykuły Newsy Informacje Linki Pliki

Definicja miłości jest o tyle skomplikowana, że zależy od obiektu miłości np.: inna jest miłość do Boga, Ojczyzny, kobiety, czy potomstwa.

Miłość średniowieczna to przede wszystkim miłość do Boga jako wartości najwyższej. Wszystko składa się na miłość do Boga. Związane jest to z postawami charakterystycznymi dla średniowiecza.

ASCETA

(legenda o Świętym Aleksym) - człowiek głęboko oddany Bogu. Bezgraniczna miłość do niego powoduje odcięcie się od świata, rezygnację ze wszystkich swoich pragnień. Asceta uzyskać łaskę Boga i dostąpić zbawienia.

RYCERZ

- tu miłość do ojczyzny na przykładzie bohaterskich czynów Rolanda ("Pieśń o Rolandzie"). Rolanda cechuje także rycerska miłość do Boga, króla, swoich rycerzy, przyjaciół, konia, rogu, miecza.

WŁADCA

- tu również znajdujemy miłość do ojczyzny ("Kroniki Galla Anonima"), który pisze o twórcach potęgi polskiej (Chrobrym i Krzywoustym). Zarówno rycerze jak i władcy byli ludźmi dla których miłość do ojczyzny była uczuciem nadrzędnym, świadczą o tym ich zasługi i czyny: Roland wykazuje się męstwem, za co zostaje wywyższony. Czyni to aby dostąpić zbawienia i stanąć blisko Boga. Taka postawa prawdziwego chrześcijanina dotyczy również władcy.

"Dzieje Tristana i Izoldy"- to piękna, poetycka historia o tragicznych kochankach. Tristan (syn siostry króla Marka, męża Izoldy) i Izolda poddani są niepokonanej mocy namiętności, świadomi są zdrady, żyją w ciągłym napięciu emocjonalnym, poszukują się i rozłączają na przemian. Są oni do dziś żywym symbolem kochanków, symbolem ucieleśniającym szczęście i cierpienia miłości. Ich historia jest dowodem na potęgę uczuć. Miłość przezwycięża śmierć, ale towarzyszy jej ból i cierpienie. Potwierdzeniem powyższych stwierdzeń mogą być dzieje "Don Kichota" Cervantesa.

Różnorodnie do tematu miłości podchodził Jan Kochanowski. Zwrócił on uwagę na jej erotyczny aspekt. Nieobce było mu hasło: Człowiekiem jestem i nic, co ludzkie, nie jest mi obce (Terencjusz). Już więc w młodości wzoruje się na Katullusie, Tibullusie, Propercjuszu i pisze po łacinie elegie miłosne. Niepokoje oczekiwania, gorzkie rozczarowania, smutki i nadzieje zakochanego serca przeplatają się w erotykach z wysoce "dwornymi" zachwytami nad kobietą. Zachwyty te znowuż ujmują akcentami bardzo ludzkiej szczerości i prawdy, czy to gdy podziwiają działanie "złotej strzały" Amora, czy gdy malują szczęście spływające z obecności "pani nadobnej" na zakochanego młodzieńca, czy gdy sławią urodę fizyczną i wdzięk duchowy umiłowanej.

Miłość bywa tematem fraszek - wyszukanych stylistycznie i skromnych; lirycznych, filozoficznych, satyrycznych, poważnych, wesołych, przekornych, celnych aluzyjnie. Cechuje je ironia i dystans.

O miłości:

Próżno uciec, próżno się przed miłością schronić,

Bo jako lotny nie ma pieszego dogonić? 

Do miłości:

Chyba w serce, miłości, proszę, nie uderzaj,

Ale na każdy członek inszy śmielej zmierzaj! 

O rozkoszy:

Rozkoszy na świat szczerej nie podano,

Ale do każdej żółci przymieszano. 

Do Hanny:

Na palcu masz dyjament, w sercu twardy krzemień,

Pierścień mi Hanno dajesz, już i serce przemień.

Do dziewki:

...Jakoby słońce zaszło, kiedy nie masz ciebie,

A z tobą i w pół nocy zda się dzień na niebie.

...Ale to wszystko za jaje,

Kiedy Hanny nie dostaję 

Kochanowski zapożyczał tematy z antyku: z Anakreonta (żartobliwy dystans, konwencjonalna gra miłosna, flirt) Fraszki dotyczą często różnych osób np. : Hanna, Anna, szpetna Kachna.

Pieśń znana była już w starożytności. Kochanowski odkrył ten gatunek dla literatury polskiej. Treść pieśni cechowała renesansowa radość życia, niecierpliwość przejawiająca się w łakomym chwytaniu uciekającej chwili. Tematem mogło być wyznanie miłosne, żal, rozstanie. Przykłady:

Księgi pierwsze: Pieśń IV:

"Złota go strzała i krom wszego jadu była,

Którą mię niepochybna Miłość ugodziła"

Pieśń XV:

"Niedawne czasy gdy mię poczytano

w liczbę fortunnych ... Dziś inne wiatry przeciwko

mnie wieją (...) Nie wiem co mnie za wiedŹma osypałą,

I lichem zdradnych słów oczarowała. 

Księgi wtóre: Pieśń II

"Wezwanie Hanny do Czarnolasu":

Przyroda bierze udział w radości młodzieńca;

na przyjazd ukochanej czeka nie tylko on sam,

ale i drzewa na podwórzu, i ściany dworu.

Pieśń XXI:

"Srogie łańcuch na swym sercu czuję,

(...) Dzień to błogosławiony kiedym ja waszym sidłem upleciony!" 

Pieśń VI, Trudna rada ...:

Pieśń ta jest charakterystycznym przykładem pieśni miłosnej, a jej zasadniczy motyw stanowi smutek wynikający z rozstania. Poeta jednocześnie głosi apoteozę natury i po mistrzowsku łączy te dwa elementy. Kochanowski zazdrości przyrodzie, że ona, sama piękna, będzie mogła podziwiać urodę jego ukochanej, podczas gdy on będzie daleko. W wierszu wyczuwa się, że miłość autora jest nie tylko platoniczne i ma zabarwienie erotyczne (subtelnie wpleciony motyw zgrabnej nogi). Poeta jest przepełniony smutkiem i tęsknotą, ale wierny renesansowemu optymizmowi znajduje pociechę w nadziei na rychłe spotkanie.

Wymienione do tej pory utwory opisywały miłość erotyczną. Oprócz tego w twórczości Kochanowskiego znajdujemy:

Psałterz Dawidów:

miłość do Boga, zmniejsza dystans do Pana, zgodnie z renesansowymi poglądami poety.

Treny:

miłość do zmarłej córki, żal po jej śmierci, wątpliwości światopoglądowe.

Tren X:

"...Gdzieśkolwiek jest, jeśliś jest, lituj mej żałości,

A nie możesz li w onej dawnej swej całości

Pociesz mie, jako możesz, a staw się przede mną,

lubo snem, lub cieniem, lub marą nikczemną!..."

Przypomnieniem miłości antycznej jest "Odprawa posłów greckich" gdzie Helena porwana przez Aleksandra staje się przyczyną wojny.