Leopold Staff jako poeta nie tylko jednego pokolenia

Leopold Staff jako poeta nie tylko jednego pokolenia.

Był poetą trzech pokoleń: Młodej Polski, XX-lecia oraz Wojny i niedługi czas po niej

Nigdy nie przejmował wszystkiego z danej epoki: zawsze wprowadzał własne idee do swojej poezji, ale korzystał z filozofii i nastrojów wszystkich epok

Młoda Polska: w wierszu "Kowal" (tomik "Sny o potędze") sprzeciwiał się dekadentyzmowi i, korzystając z filozofii nietzscheańskiej, namawiał do samodoskonalenia wewnętrznego, przygotowania się na wszelkie przeciwności losu, jeżeli wykształtowanie tego "Serca hartownego, mężnego, dumnego i silnego", to człowiek powinien umrzeć, bo życie z sercem słabym, jest bezwartościowe. Człowiek jest kowalem własnego losu, Kowal to symbol siły, mocy kształtującej charakter; młot to symbol kucia, doświadczeń życiowych które czynią człowieka odporniejszym; Drogocenne kruszce to dobre cechy ludzkie, z których powstanie wykute młotem serce; Zamiast pesymizmu - wola i zapał do pracy nad sobą;

"Deszcz jesienny": tu, w przeciwieństwie do poprzedniego wiersza pojawiają się nastroje dekadenckie; tłem refleksji jest przyroda, która współgra z nastrojem pod. lir.; patrzymy oczami autora, przez zamazane deszczem szyby, wszystko jest więc szare, ponure, tak jak sam pod. lir., ponurość jest także wzmagana przez jednostajne dźwięki spadających kropli i monotonnym refrenem; trzy wizje: korowód zjaw, mar odchodzących w dal, to są marzenia i sny nigdy nie wykorzystane, zrealizowane, pod. lir. jest ponury, samotny, zagubiony nieszczęśliwy; dwa: obraz nieszczęść innych ludzi, jeszcze głębszy nastrój ponurości; trzy: obraz ogrodu, który zostaje zamieniony na pustelnię przez szatana - sprowadził nieszczęścia na ludzi, że aż sam się przeraził; ostatecznie deszcz dzwoniący o szyby budzi pod. lir. - to były tylko majaki; nastrój pogłębiony chwytami artystycznymi Młodej Polski: sylabotonizm (ponura rytmiczność - akcenty i ich stałe położenie), dźwiękonaśladowcze wyrazy, kolorystyczne określenia, wyrazy z głoskami szcz, pogłębiają jeszcze ponurość obrazu; przeładowanie wierszy artystycznymi chwytami, co udowadnia wartość warsztatu artystycznego autora;

A więc mamy tu nietzscheanizm, dekadentyzm i jego anty; oraz franciszkanizm, który pojawia się później w "Życiu bez zdarzeń" i "Przedśpiewie"; tu mamy afirmację życia prostego, bez żadnych szczególnych wydarzeń, zrozumienia dla cierpienia i szczęścia (i ich celu); Staff przyjmuje tu i aprobuje życie zwykłego szarego człowieka; stoicki stosunek do wydarzeń też (zgoda na wszystko, co go spotyka w życiu)

XX-lecie: następuje odejście od motywów poezji Młodej Polski, jak i języka; pojawia prosty, jasny ale dystyngowany język literacki; rozwijają się nurty franciszkańskie (fascynacja przyrodą) i klasyczne (klasyczne gatunki - sonet; filozofia - franciszkanizm, odwołania do Horacego, epikureizmu, stoicyzmu)

"Wysokie drzewa": monumentalny, wzniosły i piękny obraz drzew o zachodzie słońca, oddziaływanie przyrody na człowieka - daje poczucie spokoju ducha i ciszy, wyzwala moce twórcze; franciszkańska fascynacja przyrodą; prosty język, ale dystyngowane wyrażenia i synestezja (przeniesienie wrażeń jednego zmysłu na inny) tu: zapach zielony, złoty itp.; ciekawym chwytem jest klamrowa budowa: "Cóż jest piękniejszego niż wysokie drzewa"; klasyczny 13-zgłoskowiec;

"Kartoflisko": klasyczna forma, wzniosły język - tematyka banalna - zbieranie kartofli; bardzo realistyczny obraz, bogaty w szczegóły, oddziałuje na wyobraźnię; nastrój powagi, smutku (pora roku - jesień; kolorystyka, deszcz lekki, efekty dźwiękowe - krzyk wron, odgłos ziemniaków o kubły, epitety dobrane); prostymi środkami wyrazu oddaje hołd codzienności oraz jest to poetyckie pożegnanie jesieni;

"Ars Poetica" - Staff określa tu zadania poezji oraz autora; utrwala przelotne chwile, myśli, doznania, zdarzenia (podobne do symbolizmu), jednak to wszystko nie ma zaskakiwać czytelnika, ale ma służyć nawiązaniu kontaktu z nim (sformułowania typu bracie); osiągnąć to można przez prostotę, jawność zamierzeń autora oraz szczerość wypowiedzi;