Kraszewski Józef Ignacy

Kraszewski Józef Ignacy

• ur. 1812 • zm. 1887 •

Józef Ignacy Kraszewski, ur. 1812 w Warszawie, zm. 1887 w Genewie. Powieściopisarz, poeta, historyk, publicysta, dziennikarz,

wydawca, działacz społeczny i polityczny. Studiował literaturę na Uniwersytecie Wileńskim. W Wilnie (grudzień 1830) aresztowany

za udział w tajnych związkach młodzieżowych. Współpracował z "Tygodnikiem Petersburskim", w Wilnie wydawał czasopismo

kulturalne "Athenaeum" (1841-1851), w Warszawie redagował w l. 1859-1862 "Gazetę Codzienną" (od 1861 jako "Gazetę Polską").

Od 1863 przebywał za granicą; osiadłszy w Dreźnie, utrzymywał żywy kontakt z prasą krajową. W 1883 został aresztowany za

szpiegostwo na rzecz Francji, w 1884 skazano go na 3,5 roku twierdzy.

Popularność przyniosły mu przede wszystkim powieści historyczne, w tym wydawany od 1876 wielki cykl (29 tytułów w 79 t.)

obejmujący dzieje Polski od czasów legendarnych (Stara baśń) po XVIII w. (Saskie ostatki, wyd. pośmiertnie 1889) oraz tzw. trylogia

saska (Hrabina Cosel, 1874, Brühl, 1875; Z siedmioletniej wojny, 1876). W cyklu powieści ludowych, spośród których najbardziej

znana jest Ulana (1843), stworzył realistyczny obraz wsi. Upamiętnił też wydarzenia insurekcji styczniowej (np.: Dziecię Starego

Miasta, 1863) oraz podejmował ważne problemy egzystencjalne (np.: Pamiętniki nieznajomego, 1846). Kraszewski był także autorem

utworów poetyckich. Najlepszą opinię zyskały Hymny boleści (1857), największy rozgłos zaś wiersz Dziad i baba. Pisał dramaty

(Halszka, powst. 1835), komedie (np.: Panie Kochanku, 1867), podjął nawet próbę stworzenia epopei litewskiej (3 cz. Anafielas,

1840-1845). Do najważniejszych prac historycznych Kraszewskiego zaliczana jest Polska w czasie trzech rozbiorów 1772-1779 (t.

1-3, 1973-1875), do cennych przedsięwzięć edytorskich natomiast ogłoszenie pamiętników z XVII i XVIII w. oraz Dzieł Szekspira.

Pozostawił zapisy podróży po ziemiach polskich i obcych m.in. Obrazy z życia i podróży (1842), Kartki z podróży 1858-1864 r.

(1866-1874), znaczące prace teoretyczne (np. Studia literackie, 1842) i historycznoliterackie, monograficzne studia o Reju,

Krasickim, Syrokomli. Kraszewski zajmował się ponadto muzyką (grał na fortepianie, komponował, uprawiał krytykę muzyczną) oraz

plastyką (m.in. ilustrował własne powieści).