Kazimierz Przerwa- Tetmajer - piewca uczuć schyłkowych
Kazimierz Przerwa- Tetmajer to jeden z najwybitniejszych poetów okresu modernizmu. Pisał wiele utworów o tematyce miłosnej, filozoficznej. Do jego utworów filozoficznych należą między innymi : “ Hymn do Nirwany ‘’ , “ Koniec wieku XIX ‘’.
Pierwszy z tych wierszy “ Hymn do Nirwany” jest wzorowany na litanii. Każdy z wersów tego utworu jest zakończony słowem Nirwano. Autor ukazuje w nim ból i bezsens życia ludzkiego, narażonego na cierpienie i rozpacz. Przedstawiona jest tu niechęć do otaczającego świata i ludzi. Poeta mówi o ludziach że są podli i źli :
“ Oto mi ludzka podłość kałem w źrenice bryzga, Nirwano !
Oto się w złości ludzkiej błocie ma stopa ślizga, Nirwano ! “
Utwór ten ma charakter błagalny. Uczucie zła i podłości są tak silne, że autor błaga Nirwanę aby zabrała go w stan nicości i nieświadomości :
“ Żem żył, niech nie pamiętam, ani wiem, że żyć muszę, Nirwano !
Według Tetmajera jedyną drogą do ucieczki jest właśnie stan Nirwany, która według filozofii Dalekiego Wschodu jest stanem, w którym uczucia są nieważne, jest ona stanem nie świadomości, do którego dąży poeta.
Kolejnym utworem o tematyce filozoficznej jest “ Koniec wieku XIX ‘’ Utwór ten jest typowym opisem nastrojów schyłkowych wieku XIX. Jest on przedstawiony w formie rozmowy lub raczej przemowy podmiotu lirycznego do człowieka końca wieku. Poeta wymienia różne rodzaje postaw i zachowań człowieka poprzedniego wieku. Chce przez to ukazać, że mają one jedynie na celu pomóc rzyć w świecie zła i nie zmieniają negatywnego nastawienia autora do rzeczywistości. W wierszu tym ukazany jest negatywny stosunek podmiotu lirycznego do religii, która nie przynosi oczekiwanej ulgi w świecie zła :
“ ... żadna z dawnych wiar już nie wystarcza ‘’
W zamyśle autora nie chodziło wyłącznie o religię, również o wszelkie poglądy filozoficzne, oznacza to, że dla Tetmajera straciła sens również nauka.
W utworach Kazimierza Przerwy- Tetmajera widzimy jakie uczucia panowały u schyłku wieku XIX. Tetmajer podobnie jak poeci wszystkich epok odzwierciedlał w swych utworach to co widział w około siebie i uczucia swoje i ludzi go otaczających. Według mnie można uznać tego poetę z piewcę uczuć schyłkowych, gdyż był człowiekiem, który żył i tworzył w tym okresie, co oznacza, że rozumiał i wiedział co czują ludzie żyjący obok niego.
W utworach Tetmajera widać duży wpływ
filozofii Artura Shopenhałera, który był jednym z największych filozofów tego
okresu. Może nie wszyscy byli zwolennikami jago filozofii, jednakże była to duża
część społeczeństwa. Wynika z tego, że skoro Tetmajer był zwolennikiem
Shopenhauera i okazywał to w swojej poezji, to wielu ludzi podzielało również
poglądy i uczucia tego poety. Można zatem uznać Kazimierza Przerwę- Tetmajera
piewcą uczuć schyłkowych wieku XIX.
Mit grecki - pojęcie i podział
Biblia
Literatura parenetyczna; ideał rycerza i władcy, ascety - świętego, oraz kochanka
Quo Vadis
"Treny" J. Kochanowskiego
Topos śmierci w kulturze i sztuce średniowiecza
Adam Mickiewicz „Dziady” cz. II, IV, I
Molier "Świętoszek" - charakterystyka Tartuffe'a
Filozofowie greccy.
Barok - literackie i ideowe wyznanie epoki
Henryk Sienkiewicz „Potop”
Barok - charakterystyka epoki.
„Pan Tadeusz” czyli Ostatni zajazd na Litwie...
Filozofia starożytnej Grecji i Rzymu
Wizja Boga, świata i człowieka...
Prometeizm i mesjanizm w "Dziadach części III" Adama Mickiewicza
Wybrane mity greckie, ich sens oraz ponadczasowy charakter
"Świętoszek” Molier’a – charakterystyka postaci
Porównaj dwie wybrane relacje literackie z życia w obozach