Wyszukiwarka:

Kasprowicz Jan

• ur. 1860 • zm. 1926 •

Jan Kasprowicz urodził się 12 XII 1860 w Szymborzu opodal Inowrocławia. Początki edukacji odbierał w rodzinnej wsi. Od 1870
kontynuował naukę w gimnazjach w Inowrocławiu, Poznaniu, Opolu i Raciborzu. Przyczyną tych szkolnych wędrówek była
działalność Kasprowicza w tajnych stowarzyszeniach młodzieżowych. Maturę uzyskał w 1884 w Poznaniu. W tymże roku studiował
filozofię w Lipsku (gdzie zbliżył się do socjalistów skupionych wokół Ludwika Krzywickiego), a następnie historię na Uniwersytecie
Wrocławskim (do 1887, kiedy skreślono go z listy studentów). W 1887 był sądzony w procesie socjalistów i został skazany na pół
roku więzienia. W 1888 zamieszkał we Lwowie. W latach 1889–1900 pracował w redakcji “Kuriera Lwowskiego”, był też stałym
recenzentem teatralnym “Tygodnia”, dodatku literackiego “Kuriera”. Brał udział w pracach Koła Literacko-Artystycznego. Był
wiceprezesem (1898–1902, 1906–1914) i prezesem (1903–1905) Związku Naukowo-Literackiego; współredagował jego wydawniczą
serię “Wiedza i Życie”. Był członkiem Towarzystwa Literackiego im. A. Mickiewicza oraz komitetu redakcyjnego “Pamiętnika
Literackiego”. W 1895 zwiedził Szwajcarię i Włochy. Uzupełniwszy studia, w 1904 doktoryzował się na Uniwersytecie Lwowskim na
podstawie rozprawy o liryce Teofila Lenartowicza. W 1906 zamieszkał na stałe w Poroninie. W 1909 został prezesem Towarzystwa
Pisarzy Polskich w Zakopanem. Mianowany w 1909 profesorem nadzwyczajnym Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Lwowskiego,
objął tutaj katedrę literatury porównawczej. W latach 1914–1915 przebywał w Poroninie; od 1915 we Lwowie, gdzie do końca wojny
prowadził wykłady uniwersyteckie. W 1921 otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego, został też
odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski; rok później również Krzyżem Oficerskim francuskiej Legii
Honorowej. Od 1923 przebywał w Poroninie; zakupił, nazwany Harendą, dom pomiędzy Poroninem i Zakopanem i zamieszkał w nim
na stałe. W 1925 został członkiem honorowym polskiego PEN-Clubu, w 1926 – PEN-Clubu londyńskiego. Zmarł 1 VIII 1926 na
Harendzie.
Wydał m.in. następujące zbiory wierszy: Poezje (1888; tu m.in. cykl Z chałupy), Z chłopskiego zagonu. Opowiadania wierszem
(1891), Anima lachrymans i inne nowe poezje (1894; tu m.in. cykl naturalistycznych utworów Obrazy, gawędy i opowiadania), Miłość
(1895), Krzak dzikiej róży (1898), Ginącemu światu: Dies irae. Salome. Święty Boże, Święty Mocny. Moja pieśń wieczorna (1901),
Salve Regina.Hymn św. Franciszka z Asyżu. Judasz. Marya Egipcjanka. Poezje (1902) – oba te tomiki złożyły się na zbiór Hymnów
(1921), Ballada o słoneczniku i inne nowe poezje (1908), Chwile. Poezje (1911), Księga ubogich (1916), Mój świat. Pieśni na
gęśliczkach i malowanki na szkle (1926). Do ważniejszych utworów w obfitej twórczości literackiej i krytycznej Kasprowicza należą
ponadto (w nawiasach podaję daty pierwodruku książkowego, niekiedy odległe od czasu powstania utworu): Świat się kończy! Dramat
z życia ludu wielkopolskiego w pięciu odsłonach (1891), Bunt Napierskiego. Poemat dramatyczny (1899), przeróbki prozą baśni
ludowych Bajki, klechdy i baśnie (1902), Uczta Herodiady. Poemat dramatyczny w 3 aktach (1905), poemat prozą O bohaterskim
koniu i walącym się domu (1906), Sita. Indyjski hymn miłości w 3 odsłonach (1917), Marchołt gruby a sprośny, jego narodzin, życia i
śmierci misterium tragikomiczne, w obrazach czterech zamknięte (1920). Imponujący jest również translatorski dorobek pisarza.
Tłumaczył z greki (Ajschylos, Eurypides), łaciny (Richard de Bury, Mikołaj Hussowski), angielskiego (William Blake, George Gordon
Byron, Ben Jonson, Ralph Waldo Emerson, John Keats, Christopher Marlowe, John Milton, Thomas Moore, Dante Gabriel Rossetti,
Walter Scott, Percy Bysshe Shelley, Robert Southey, Charles Algernon Swinburne, William Szekspir, Alfred Tennyson, Oscar Wilde,
William Wordsworth, Thomas Wyatt, William Butler Yeats), francuskiego (Aloysius Bertrand, Maurycy Maeterlinck, Jean Arthur
Rimbaud, Luc de Clapiers de Vauvenargues; także przekład francuskich dramatów Mickiewicza), niemieckiego (Johann Wolfgang
Goethe, Gerhart Hauptmann, Hugo von Hofmannstahl, Friedrich Schiller), norweskiego (Henryk Ibsen), włoskiego (Gabriel d’Annunzio).