Istota oraz rodzaje wydatków publicznych
Wydatki publ.- to rozdysponowanie, wydatkowanie śr. pieniężnych przez państwo i związki publ.-prawne w celu zaspokojenia potrzeb publicznych oraz realizacji zadań publicznych.
1.Środki publiczne- mogą być podzielone na
a)rozchody publiczne- obejmują
-spłatę zaciągniętych pożyczek i kredytów
-wykup skarbowych pap. wart. (obligacje, bony)
-udzielone pożyczki przez budżet państwa np. ZUS-owi
b)wydatki publiczne
-wydatki budżetu państwa
-wydatki budżetów JST, z którymi są powiązane wydatki budżetu państwa
-wydatki funduszy celowych
1.Dotacje i subwencje – ok.57%
- subwencje ogólne dla jednostek samorządu terytorialnego (oświatowa, drogowa itp.)
Dotacje są wydatkami budżetowymi podlegającymi szczególnym zasadom roszczeń
- dotacje celowe na finansowanie lub dofinansowanie zadań zleconych jednostkom samorządu terytorialnego a także zadań własnych jednostek samorządu terytorialnego, zadań zleconych do realizacji jednostkom nie zaliczanym do sektora publicznego oraz fundacjom i stowarzyszeniom, jak również kosztów realizacji inwestycji zakładów budżetowych(państwowych), inwestycji jednostek samorządu terytorialnego, inwestycji związanych z badaniami naukowymi i pracami badawczo rozwojowymi.
- dotacje podmiotowe przeznaczone na dofinansowanie działalności bieżącej ustawowo wskazanego podmiotu
- dotacje przedmiotowe będące dopłatami do określonych rodzajów wyrobów lub usług kalkulowanych wg stawek jednostkowych
- dopłaty do oprocentowania kredytów bankowych w zakresie określonym w odrębnej ustawie
- dotacje na pierwsze wyposażenie w środki obrotowe nowo tworzonych zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych.
2. świadczenia na rzecz osób fizycznych – ok. 8%
- zasiłek dla bezrobotnych
- finansowanie ZUS i innych świadczeń społecznych
- dopłaty do eksploatacji mieszkań
dopłaty do biletów PKP, PKS itp.
3.Wydatki bieżące jednostek budżetowych – ok.17%
- wynagrodzenia urzędników państwowych oraz naliczane od nich składki
- zakup towarów i usług
- inne wydatki związane z funkcjonowaniem jednostki budżetowej lub realizacji ich statutowych zadań (koszty utrzymania budynków, dróg, obsługa rolnictwa itp.)
4.wydatki na obsługę długu (12%) skarbu państwa to koszty, jakie ponosi państwo z tytułu płaconego oprocentowania i dyskonta od skarbowych papierów wartościowych, oprocentowania zaciągniętych kredytów i pożyczek oraz wypłat w związku z udzielonymi przez skarb państwa poręczeniami i gwarancjami.
5.wydatki majątkowe (ok.5%) dzielą się zwykle na 2 grupy:
- wydatki inwestycyjne państwowych jednostek budżetowych oraz dotacje celowe na dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji,
- wydatki związane z zakupem i objęciem akcji, wnoszonymi udziałami do spółek prawa handlowego oraz tworzonymi fundacjami.
Adam Mickiewicz "Dziady część III"