Istota i formy faktoringu
Faktoring – działalność w ramach której spółka przejmuje odpowiedzialność za ściągnięcie długów innej spółki (klient zapisuje wszystkie swoje sprzedaże w ciężar rachunku faktora i otrzymuje od niego natychmiastową zapłatę minus ok.2 lub 3 % opłaty plus odsetki za okres kredytu handlowego udzielonego klientowi).
Jest to forma krótkoterminowego finansowania transakcji handlowych, alternatywna do kredytu.
Cechy faktoringu :
· cesja wierzytelności (sprzedaży)
· umowy zlecenia
· dyskonta
Z faktoringiem mamy do czynienia z trójstronnym stosunkiem prawnym, do którego dochodzi po podpisaniu umowy faktoringu, która jest umową o stosunku ciągłym a na jej skutek dochodzi do zmiany wierzyciela oraz świadczenia licznych usług.
Istota faktoringu - nabywanie od przedsiębiorców (faktorantów) za określoną cenę wierzytelności przysługujących im w stosunku do dłużników oraz świadczenia dodatkowych usług.
Podstawowe formy faktoringu - związane są z kryterium podziału jakim jest umiejscowienie ryzyka wypłacalności dłużnika.
Formy faktoringu :
· faktoring właściwy (pełny)
· faktoring niewłaściwy (niepełny)
· faktoring mieszany
Faktoring właściwy (pełny) - polega na tym, że faktor na mocy zawartej umowy o przelew wierzytelności przejmuje wszelkie wierzytelności służące sprzedawcy (dostawcy) czy usługodawcy względem nabywcy towarów lub usług i zostaje obarczony ryzykiem wypłacalności (ściągalności).
Rodzaje faktoringu właściwego :
· faktoring otwarty - dłużnik (nabywca towaru/usługi) zostaje powiadomiony o zawarciu umowy faktoringowej (powiadomienia dokonuje jedna ze stron – z reguły dokonuje tego faktor)
· faktoring półotwarty - dostawca towarów lub usługodawca nie powiadamia dłużnika o zawarciu umowy faktoringu, natomiast czyni to faktor w chwili wezwania odbiorcy towarów (usług) do zapłaty. Wtedy faktor podaje niezbędne dane, aby odbiorca w sposób właściwy i w terminie mógł spełnić ciążący na nim obowiązek zapłaty lub inne świadczenia wynikające z zawartej umowy (sprzedaży lub o określoną usługę)
· faktoring tajny - odbiorca towaru (usługobiorca) nie jest powiadomiony o zawarciu umowy faktoringu tzw. faktoring nie notyfikowany
· meta-faktoring - na Bank sprzedawcy lub dostawcy / usługodawcy dokonany zostaje przelew wierzytelności przez sprzedawcę(dostawcę/usługodawcę). Natomiast Bank zawiera umowę z firmą faktoringową i wtedy zostaje rozłożone ryzyko wypłacalności dłużnika (nabywcy towaru lub usług) pomiędzy Bank i faktora.
· faktoring powierniczy - Bank, do którego należy dany zbywca towarów lub usług upoważnia firmę faktoringową do wykonania określonych usług faktoringowych na rzecz zbywcy oraz ściągnięcie od odbiorców oznaczonych wierzytelności. Wtedy faktor działa na rzecz Banku a nie cesjonariusza wierzytelności.
· Faktoring eksportowy i międzynarodowy - przedmiotem są wierzytelności eksporterów wynikające z umów dostawcy towarów. Ma dwie postacie :
- system dwóch faktorów - eksporter przelewa wierzytelności przysługujące mu z dostawy w stosunku do zagranicznych odbiorców na faktora działającego w tym samym kraju co eksporter. Faktor zawiera drugą umowę faktoringową z faktorem z kraju importera
- system prostego faktoringu eksportowego - eksporter przelewa przysługujące mu w stosunku do zagranicznych odbiorców wierzytelności na rzecz faktora z tego samego kraju co on
- system prostego faktoringu importowego - eksporter przelewa swe wierzytelności na faktora w kraju odbiorcy
· faktoring zmodyfikowany - wprowadzenie do przedsiębiorstw
produkcyjnych i usługowych w krajach kapitalistycznych wysoko rozwiniętych
metod elektronicznego opracowywania danych. W umowie faktoringowej
faktor zastrzega sobie nadzór nad wykonywaniem czynności przez
przedsiębiorstwo, z którym zawarł umowę. Funkcje faktora są na płaszczyźnie
prawno-finansowej i przejęciu wierzytelności przedsiębiorstwa sprzedawcy.
· faktoring zaliczkowy - przedmiotem są honoraria lekarzy, architektów,
notariuszy i adwokatów. Zawierane umowy faktoringowe z w/w polegają na
wypłacaniu przez faktora zaliczki pieniężnej na ich konto honorariów, a faktor przejmuje ich wierzytelności.
· faktoring mieszany - w ramach tej samej umowy co do jednych
wierzytelności faktor przejmuje na siebie ryzyko wypłacalności dłużnika
(faktoring właściwy), a co do pozostałych wierzytelności tego ryzyka nie
bierze (faktoring niewłaściwy). W zawieranych umowach faktoringowych
strony określają tzw. kwoty graniczne (max), do których faktor przejmuje
ryzyko wypłacalności dłużnika.
Podmioty faktoringu :
Faktorant - dostawca towarów / usług upoważniony do otrzymania świadczenia pieniężnego z tytułu dostawy / usługi
Dłużnik - odbiorca towarów / usług zobowiązany z tytułu nabytych towarów / usług do uiszczenia wierzycielowi (faktorantowi) świadczenia pieniężnego
Faktor - wyspecjalizowany podmiot finansowy (bank. Spółka faktoringowa) nabywający wierzytelności przysługujące faktorantom wobec ich dłużników oraz świadczący dodatkowe usługi na rzecz faktoranta
Przedmiot faktoringu - dotyczy wierzytelności w obrocie gospodarczym. Źródła wierzytelności to :
- umowa dostawy towarów
- umowa wykonania usług
Adam Mickiewicz "Dziady część III"