Wyszukiwarka:
Artykuły > Epoka - Renesans >

Humanistyczne treści poezji Kochanowskiego

Humanistyczne treści poezji Kochanowskiego.


Kochanowski poświęca swe utwory głównie postawie życiowej, filozofii przez siebie wypracowanej, łączącej elementy filozofii antycznych i jemu współczesnych. Jego utwory literackie są odbiciem wewnętrznych przeżyć autora, są jego spojrzeniem na świat. Było to zgodne z duchem epoki, w której człowiek stał się ośrodkiem zainteresowania. Kochanowski łączy więc filozofie starożytne z renesansowym spojrzeniem na rolę człowieka w świecie. Taką postawę przyjął w "Pieśniach", w których nie tylko chwali harmonię świata, ale również daje rady dotyczące życia człowieka (np. "Pieśń IX"). "Miło szaleć kiedy czas po temu" - należy cieszyć się życiem, bawić się przy suto zastawionym stole i pełnym dzbanie wina. Zabawie należy oddać się całkowicie, zgodnie ze starożytną horacjańską zasadą "carpe diem" (chwytaj dzień). Kochanowski pojmował humanistyczny ideał szczęścia jako możliwość oddawania się ulubionym zajęciom, życzliwość wobec innych ludzi, możliwość osiągnięcia wewnętrznej harmonii. Powtarza wciąż, że w życiu ludzkim najważniejsze są cnota i czyste sumienie. Zaduma nad sensem życia, głęboka i filozoficzna - w dwóch fraszkach pod tym samym tytułem "O żywocie ludzkim". W pierwszej z nich poeta porównał życie ludzkie do teatru marionetek, w którym wszystko jest ulotne i przemijające, nie warto więc o nic zabiegać, ponieważ każdego i tak czeka taki sam koniec. Podobnie w drugiej. Poeta zwraca się tu do Boga, który obserwuje ludzką walkę o dobra doczesne. Poeta odcina się od tego mówiąc: "Niech drudzy za łby chodzą, a ja się dziwuję". Doktryny filozoficzne czerpie z antyku (głównie stoicyzm i epikureizm). W pieśni "Nie porzucaj nadzieje" - pokrewieństwo z filozofią stoicką, według której należy jednakowo przeżywać chwile radości, jak i smutku.

Poza ukazaniem własnego światopoglądu, Kochanowski nie krył także swych uczuć, często wyrażał podziw i uwielbienie dla ukochanej. Ale człowiek renesansu miał być świadomy swoich uczuć i panować nad nimi. Należy rozumnie przeżywać wszystko, co człowiekowi przyniesie los (Pieśń XI "Nie porzucaj nadzieje"). Kochanowski miał świadomość odrębności własnej twórczości. Z antyku zaczerpnął przekonanie o wyjątkowości jednostki obdarzonej talentem poetyckim. Pozwala mu to na osobiste, indywidualne podejście do wielu spraw. Poeta staje się człowiekiem głębokiej świadomości społecznej (świadczą o tym pieśni "O dobrej sławie", "O cnocie", traktujące o powinnościach wobec narodu). Jest człowiekiem znającym wartość rozumu ludzkiego i mimo że często sugerował się starożytną poezją Homera czy Cycerona, to ciągle był otwarty na wszelkie nowoczesne prądy kulturowe. Potwierdzają to "Treny", ukazujące jednocześnie dramat filozofa.