Wyszukiwarka:

Wszędzie ------------------ Artykuły Newsy Informacje Linki Pliki

Handel Zagraniczny - SCIAGA. HZ jest to: - sprzedaż i zakup towarów - sensu stricto - sprzedaż, zakup, towary, usługi - sensu Obrót tranzytowy - obrót towarami, gdy siedziba firmy realizującej transakcję kupna - sprzedaży nie znajduje się ani w kraju eksportera, ani w kraju importera. Obrót uszlachetniający - wysyłanie za granicę produktu nie wykończonego w celu poddania dalszej obróbce. Towar wraca do kraju pochodzenia. Obrót uszlachetniający czynny - kiedy my przyjmujemy towar do uszlachetnienia. Obrót uszlachetniający bierny - gdy oddajemy towar do obróbki. Obrót reperacyjny - dotyczy on wysyłania za granicę towarów uszkodzonych, bądź towarów w celu ich naprawy. Po naprawie towar wraca do właściciela. Obrót licencjami i know - how - obrót ten dotyczy: - wynalazków chronionych patentem - znaków towarowych chronionych przez rejestrację - wzorów użytkowych i ozdobnych chronionych rejestracją Know - how - jest to wiedza technologiczna, techniczna lub organizacyjna związana z wytwarzaniem danego produktu. W ramach umowy know - how korzysta się tylko ze względnych praw ochrony wynikających z postanowień zawartej umowy. Life wire - kursy, szkolenia. IMPORT - EXPORT realizowane: - bezpośrednio - pomiędzy eksporterem i importerem - pośrednio - producent sprzedaje swoje wyroby pośrednikowi EXPORT BEZPOŚREDNI EXPORT POŚREDNI 1. Dotyczy dóbr inwestycyjnych 2. Zapewnia bezpośredni kontakt z odbiorcą3. Producent towaru powinien posiadać wiedzę na temat rynku, na którym działa4. Producent zajmuje się akwizycją5. Posiada własny dział lub sekcję eksportu6. producent posiada własne magazyny i serwis7. Exporter wiąże się z kredytami długoterminowymi8. Producent angażuje kapitał 9. Występuje wysokie ryzyko kredytowe 1. Dotyczy towarów konsumpcyjnych i seryjnych2. Polega na sprzedaży przez producenta towarów pośrednikowi3. Pośrednik powinien znać sieć sprzedaży i sposoby tranzytu.4. Pośrednik powinien być doświadczony i wyspecjalizowany.5. Pośrednik posiada wyłączność sprzedaży. 6. Exportowi towarzyszy dłuższa droga zbytu towaru.7. Export występuje w średnich przedsiębiorstwach.8. Nie wymaga dużego kapitału.9. Istnieje ryzyko błędnych informacji o popycie na towary dostarczane przez producenta. IMPORT BEZPOŚREDNI IMPORT POŚREDNI 1. Najczęściej dotyczy surowców i półfabrykatów2. Występuje w dużych ilościach i długim czasie3. Wymagany jest bezpośredni kontakt z dostawcą towaru4. Towarzyszy mu własny oddział zagraniczny5. Potrzebne są magazyny6. Duże ryzyko transportowe. 7. Angażowany jest większy kapitał. 1. Import nieregularny, w małych ilościach2. Rozproszony w różnych krajach 3. Można uzyskać korzystniejsze ceny przy masowych zakupach.4. Pośrednik musi posiadać doświadczenie i wiedzę.5. Towar można dostosować do wymagań odbiorcy6. Producent nie szuka źródeł zaopatrzenia Transakcje licencyjne: 1. Czyste - przekazujemy tylko prawa patentowe 2. Złożone - przekazaniu praw patentowych towarzyszą inne świadczenia (szkolenia) Zakres terytorialny i przedmiotowy: 1. Wyłączne (np. na rynku jednego kraju) 2. Niewyłączne 1. Czynne (licencjonodawca służy pomocą przy sprzedaży) 2. Bierne (tylko umowa) Zasady płatności: 1. Jednorazowa opłata 2. Zryczałtowana 3. Minimalna Transakcję licencyjną można spłacać nie pieniężnie, np. wytworzonymi wyrobami. Handel zagraniczny Polski: - wysokie tempo wzrostu gospodarczego - zmniejszenie inflacji - malejąca stopa bezrobocia - rośnie udział usług Przyczyny ujemnego bilansu płatniczego: 1. Problemy handlu zagranicznego nie były przedmiotem dyskusji w okresie PRL 2. Rozwój produkcji i eksportu na początku lat 90. 3. Eksport jest hamowany przez strukturę towarową. 90% eksportu - produkty rolne, surowce naturalne, wyroby pracochłonne. Terms of trade. 4. Słabe i krótkoterminowe bodźce wspomagania eksportu (ulgi podatkowe związane z inwestycjami) 5. Wprowadzenie od 95 liberalizujących handel. 6. Od 95r. Notujemy gwałtowny wzrost rezerw dewizowych. 7. Przyspieszone tempo inwestycji zagranicznych powoduje wzrost importu inwestycyjnego i materiałowego. 8. W latach 90-96 Ministerstwo Finansów zajmowało się głownie regulacją gospodarki poprzez pryzmat przepływu strumieni pieniądza. Od 97r. nowa struktura centralnej administracji zajęła się zmianami strukturalnymi w gospodarce. Terms of trade - stosunek w jakim jedne towary wymienia się na drugie. TOT Cenowe/ Nominalne - wzajemne relacje cen towarów przemysłowych do cen produktów surowcowo - rolnych. TOT Towarowe (Realne) - wzajemne proporcje ilościowe w jakich poszczególne towary są wymieniane. TOT Czynnikowe - wyrażają relacje w jakiej w handlu międzynarodowym wymieniane są czynniki produkcji zawarte w poszczególnych towarach. Handel zagraniczny wpływa na: 1. zmianę struktury dochodu narodowego. 2. podniesienie efektywności gospodarczej poszczególnych krajów. 3. Wielkość i dynamikę dochodu narodowego. 4. Oddziaływuje na wielkość całego popytu w danym kraju. Zmiana dochodu narodowego w gospodarkach otwartych jest ściśle związana z handlem zagranicznym. Dochód narodowy wytworzony = inwestycje + konsumpcje + wydatki +masa importowana. BALANSE OF TRADE (Bilans handlowy). Zestawienie wartości towarów wywiezionych zagranicę i wartości towarów przywiezionych zza granicy w pewnym okresie czasu. Obejmuje globalne sumy obrotów towarowych w rozbiciu na poszczególne kraje lub grupy towarowe. Aktywny bilans handlowy - Export > Import Pasywny bilans handlowy - Export < Import Sumę exportu i importu określa się wg wartości w momencie przekraczania granicy. BALANSE OF PAYMENT (Bilans płatniczy). Zestawienie wartości wszystkich wpływów zagranicznych środków płatniczych uzyskanych w danym roku od zagranicy i wszystkich płatności dokonanych na rzecz zagranicy. Pozycje 1-4 w bilansie płatniczym po stronie wydatków i wpływów noszą nazwę obrotów bieżących albo bilansu obrotów bieżących. Pozycje 5-7 to obroty kredytowe i majątkowe, inaczej bilans obrotów kredytowych i majątkowych lub obroty kapitałowe. Pozycje 1-7 to obroty podstawowe - bilans obrotów podstawowych. Od 8-12 - obroty wyrównawcze. Aktywny bilans płatniczy ma miejsce wówczas, jeśli występują obroty wyrównawcze po stronie wypłat, natomiast pasywny bilans płatniczy ma miejsce jeśli występują obroty wyrównawcze po stronie wpływów. BILANS: Wpływy: 1. Towary E za gotówkę i na kredyt 2. Usługi E za gotówkę i na kredyt 3. Dochody z kredytów udzielanych i majątku posiadanego za granicą 4. Przekazy pieniężne ze strony zagranicy 5. Długo i średnioterminowe kredyty otrzymane 6. Spłaty długo i średnioterminowych kredytów udzielanych 7. Sprzedaż majątku 8. Krótkoterminowe kredyty otrzymane 9. Spłaty krótkoterminowych kredytów udzielonych 10. Zwiększenie zadłużenia lub spadek należności na rachunkach bieżących w bankach zagranicznych 11. Różnice wyrównawcze obrotów kredytowych i gotówkowych. Wydatki: 1. Towary I za gotówkę i na kredyt 2. Usługi I za gotówkę i na kredyt 3. Koszty kredytów otrzymanych i koszty związane z majątkiem za granicą i w kraju. 4. Przekazy pieniężne na rzecz zagranicy. 5. Kredyty długo i średnioterminowe - udzielone 6. Spłaty długo i średnioterminowych kredytów otrzymanych 7. Zakup majątku 8. Krótkoterminowe kredyty udzielone 9. Spłaty krótkoterminowych kredytów otrzymanych 10. Zmniejszenie zadłużenia lub wzrost należności na rachunkach bieżących w bankach zagranicznych. 11. Różnice kursowe istorna (istorno - poprawka) 12. Salda wyrównawcze obrotów kredytowych i gotówkowych. Dochody i wydatki z tytułu „szarej strefy” - ostatnio dołączyły do bilansu ze względu na bardzo duże obroty. Wszystkie przedsiębiorstwa z punktu widzenia rynku dzielą się w sposób następujący: 1. Przedsiębiorstwa działające na rynku lokalnym 2. Przedsiębiorstwa działające w skali regionalnej 3. Przedsiębiorstwa działające w kraju i zagranicą 4. Przedsiębiorstwa działające tylko za granicą Cechy przedsiębiorstw działających za granicą: 1. Inne formy organizacyjne 2. Inne zasady zarządzania 3. Inne instrumenty marketingowe 4. Inne zasady planowania 5. Odmienne zasady rozliczeń finansowo - bankowych Formy powiązań z zagranicą ze względu na wielkość zaangażowanych środków trwałych: 1. Eksport bezpośredni do odbiorcy 2. Eksport poprzez pośrednika 3. Eksport poprzez własne przedstawicielstwo handlowe 4. Sprzedaż licencji za granicę 5. Umowy franczazingowe 6. Umowy kooperacyjne 7. Założenie własnego przedstawicielstwa handlowego za granicą 8. Stworzenie JV 9. Złożenie zakładu produkcyjnego za granicą i sprzedaż tam towarów Determinanty zagranicznej orientacji kadry kierowniczej przedsiębiorstwa: 1. Skłonność do ryzyka 2. Stopień mobilności w skali międzynarodowej 3. Bliskość psychiczna zagranicy 4. Stopień akceptacji naszego eksportu w świetle jego opłacalności 5. Elastyczność decyzyjna 6. Skłonność do zmian Działając na rynku zagranicznym mamy do wyboru następujące strategie: 1. Etnocentryczna - działamy tylko na terenie jednego kraju 2. Policentryczna - działamy na rynku kilku krajów i wybieramy różne formy działalności 3. Regiocentryczna - działamy w różnych regionach świata i różnicujemy działalność 4. Geocentryczna - działamy na całym świecie Cele podjęcia działalności na rynku zagranicznym: 1. Znalezienie nowych rynków zbytu 2. Umorzenie pozycji danego przedsiębiorstwa na rynku 3. Zwiększenie udziału tego przedsiębiorstwa na rynku 4. Poprawa wizerunku firmy w skali międzynarodowej 5. Polepszenie warunków działalności - poprawienie konkurencyjności 6. Stworzenie warunków do szerszego wejścia na określony rynek w przyszłości Czynniki skłaniające menedżerów do rozpoczęcia działalności za granicą: 1. Indywidualne doświadczenie z działalności za granicą 2. Poziom i rodzaj wykształcenia 3. Zachowanie decyzyjne 4. Innowacyjność czyli gotowość do wprowadzenia zmian 5. Osobiste cele rozwojowe (ścieżki kariery) 6. Skłonność do ponoszenia ryzyka 7. Znajomość języków obcych Grupy czynników decydujące o podjęciu działalności za granicą: 1. Czynniki ekonomiczne 2. Czynniki organizacyjno - prawne 3. Czynniki rynkowe 4. Czynniki społeczne samego przedsiębiorstwa Ad.1 Czynniki ekonomiczne: 1. Wartość majątku trwałego 2. Wielość zasobów finansowych 3. Możliwość uzyskania kredytów 4. Poziom rentowności i działalności 5. Wielkość sprzedaży Ad. 2 Czynniki organizacyjno - prawne 1. Ustalenie formy prawnej 2. Organizacja wewnętrzna 3. Ustalenie liczby i struktury pracowników 4. Ustalenie stopnia koncentracji decyzyjnej 5. Formalne powiązania strategiczne (przyszłościowe) z zagranicą. Ad.3 Czynniki rynkowe: 1. Określamy konkurencyjność naszego przedsiębiorstwa na rynku krajowym. 2. Określamy konkurencyjność naszego przedsiębiorstwa na rynku zagranicznym. 3. Udział przedsiębiorstwa w rynku krajowym. 4. Wizerunek firmy i jej głównych produktów. 5. Ocena sprawności kanałów dystrybucyjnych. 6. Ocena atrakcyjności procesu produkcyjnego. 7. Ocena dynamiki rozwoju rynku krajowego. 8. Sprawdzenie zakresu prowadzonych badań rynkowych. 9. Ustalenie możliwości nowych powiązań inwestycyjnych w kraju. Ad4 Czynniki społeczne: 1. Ustanowienie głównego celu działalności przedsiębiorstwa. 2. Ustalenie zgodności celów przedsiębiorstwa z celami głównych grup pracowniczych. 3. Ocena doświadczenia kierownictwa firmy we współpracy z zagranicą. 4. Ocena myślenia strategicznego menadżerów. 5. Ocena cech osobowościowych kadry zarządzającej. 6. Ocena stopnia koncentracji zagrożeń wewnętrznych przedsiębiorstwa. Dystans psychiczny wobec zagranicy - czynnik który jest odbiciem psychicznego nastawienia i subiektywnych wrażeń i odczuć wobec zagranicy, czynnik ten wpływa na stopień otwartości menedżerów wobec zagranicy. Źródła dystansu: 1. Indywidualna ocena bliskości czy też obcości zagranicy w świetle własnych wrażeń i doświadczeń. 2. Ocena pozytywnych i negatywnych stron kraju i jego gospodarki w środowiskach menedżerów. 3. Obraz kraju i jego gospodarki przedstawiany w źródłach masowego przekazu. 4. Odbiór działalności promocyjno - informacyjnej na forum międzynarodowym, prowadzonej przez konkretny kraj. Źródła ryzyka w HZ: - polityka produktu - polityka promocyjna - polityka dystrybucyjna Postępowanie towarzyszące rozpoczęciu działalności na rynkach zagranicznych: 1. Ocena własnych możliwości (organizacyjne, produkcyjne, kapitałowe) 2. Studia informacyjne dotyczące potencjalnych rynków zagranicznych. 3. Studia porównawcze zalet i wad wybranych rynków. 4. Studia porównawcze wybranych cech atrakcyjności w układzie rynek krajowy - rynek zagraniczny. 5. Wybór formy współpracy (export, licencje) 6. Wybór konkretnego rynku i partnera zagranicznego. 7. Przygotowanie formalno - prawne przedsięwzięcia (kontraktu) 8. Realizacja kontraktu (całkowite - częściowe) 9. Kontrola i ocena faktycznej opłacalności przedsięwzięcia. 10. Informacje statystyczne - po kontrakcie. Strategie wejścia na rynki zagraniczne: 1. Export lub import produktów / usług. 2. Powiązania kooperacyjne z zagranicą. 3. Prowadzenie samodzielnej działalności gospodarczej za granicą. PIGGY BACKING - „jazda na barana” - przedsiębiorstwa wykorzystują kanały dystrybucyjne innych przedsiębiorstw. Podział powiązań kooperacyjnych z zagranicą: 1. Kooperacja niekapitałowa - kontrakty licencyjne - umowy franchazingowe - kontrakty na zarządzanie - kontrakty na inwestycje pod klucz - kontrakty na poddostwy - przedsięwzięcia typu konsorcjum (nie tworzą przedsiębiorstwa, wspólne ryzyko, finanse) 2. Kooperacja kapitałowa - różne rodzaje zaangażowania kapitału (50-50; 60-40; itd.) 3. Sojusze (alianse) strategiczne - luźne porozumienia, których celem jest zbudowanie grupowej przewagi konkurencyjnej w pewnym czasie. Lokowanie własnych filii zagranicznych: 1. Integracja pionowa wstecz - wchodzimy na rynek zakupu. 2. Integracja pionowa w przód - wchodzimy na rynek zbytu. Wybór strategii zależy od: 1. Charakteru i wielkości zaangażowanych środków. 2. Pozycji jaką przedsiębiorstwo zajmuje na rynku. 3. Ograniczeń i bodźców stosowanych przez rządy poszczególnych krajów. 4. Inne czynniki - wg. formy płatności. Konkurencja na rynkach globalnych: 1. Konfiguracja, tzn. ustalamy gdzie i w ilu krajach będziemy lokować własną działalność. 2. Koordynacja - wskazuje jak koordynować czynności rozproszone geograficznie. Przyczyny lokalizacji kapitału: 1. Różnice w cenach kosztów czynników produkcji. 2. Wysokie - niskie koszty transportu. 3. Ryzyko kursowe. 4. Ryzyko polityczne. Dwa etapy: 1. Własny kraj. 2. Wyjście na zewnątrz. Typy strategii: 1. Centralizacja produkcji, zróżnicowany marketing. 2. Rozproszona produkcja, zróżnicowany marketing. 3. Rozproszona produkcja, globalne strategie marketingowe. 4. Centralizacja produkcji, globalne strategie marketingowe. Joint - Venture - wspólne przedsięwzięcia. Powstały pod koniec XIX wieku, głównie przemysł wydobywczy. J-V - jest to przedsięwzięcie dwóch lub więcej partnerów pochodzących z różnych krajów. Partnerzy Ci są od siebie niezależni pod względem ekonomicznym, prawnym i administracyjnym, ale współdziałają w ramach jednego, wspólnego przedsiębiorstwa utworzonego, aby w długim okresie osiągnąć wspólne cele w skali międzynarodowej. J-V - są to wszelkie formy koncentracji nakładów i środków ponoszonych przez przedsiębiorców z różnych krajów, a przeznaczonych na przedsięwzięcie gospodarcze z udziałem partnerów zagranicznych. Cech J-V: 1. musi mieć miejsce udział kapitałowy partnerów 2. partnerzy są od siebie niezależni 3. partnerzy powołują wspólne przedsięwzięcie na zasadzie partnerstwa 4. przedsięwzięcia te tworzy się na dłuższy okres 5. przedsięwzięciu temu towarzyszy nie tylko udział kapitałowy, ale także know - how, zasady zarządzania, nowe technologie, itp. J-V (Pugnen) polega na wspólnym uczestnictwie dwóch lub więcej partnerów w przedsięwzięciu, w którym każda ze stron dostarcza kapitał i dzieli odpowiedzialność i ryzyko. J-V (Międzynarodowe Zarządzanie Marketingowe) - mówi o tym, że J-V jest jednym z trzech sposobów wejścia na rynki zagraniczne. Przyczyny tworzenia J-V: 1. Obniżenie kosztów produkcji. - dostęp do taniej siły roboczej - dostęp do tanich surowców - dostęp do taniego transportu - dostęp do kapitału, technologii 2. Zmniejszenie ryzyka prowadzenia działalności za granicą 3. Łatwość dostępu do tanich surowców. 4. Wymiana doświadczeń oraz chęć podniesienia poziomu kwalifikacji. Przyczyny inwestowania w Polsce (lata socjalizmu): 1. Związane z cechami gospodarki polskiej. - niewielki nakład kapitałowy (uchwała ’76) - nienasycony rynek - brak konkurencji w produktach i usługach - wysokie zyski - tańsza siła robocza - położenie geograficzne - trudności z eksportem (obejście barier) 2. Uwarunkowania związane z przedsiębiorstwem inwestującym - siła konkurencyjna przedsiębiorstwa - przewaga technologiczna, przewaga związana z posiadanymi środkami produkcji - posiadanie technologii przydatnych w Polsce - silna konkurencja w krajach macierzystych 3. Uwarunkowania związane z cechami osobowymi inwestorów zagranicznych - sentyment do kraju przodków - sprawdzenie się inwestora zagranicznego w nowych (trudniejszych) warunkach. Rodzaje J-V: 1. Polega na wykupieniu przez jednego z partnerów pewnej części akcji spółki istniejącej w innym kraju. 2. Stworzenie przez dwóch lub większą ilość partnerów nowej spółki w kraju jednego z nich. 3. Utworzenie przez dwóch lub więcej partnerów nowej spółki w kraju trzecim. 4. Utworzenie spółki gdzie partnerami są przedsiębiorcy zagraniczni oraz państwa (rząd), w którym dane przedsięwzięcie się tworzy. 5. Przedsiębiorstwo pochodzi z kraju A, a akcjonariusze z kraju B. J-V narodowe - przedsiębiorcy pochodzą z tego samego kraju. J-V zagraniczne - partnerzy pochodzą z różnych krajów, ale nie uczestniczą w nim partnerzy krajów, w których lokuje się przedsięwzięcie. J-V mieszane - w przedsięwzięciu uczestniczą zagraniczni partnerzy oraz rząd kraju przyjmującego partnerów zagranicznych. Na formę prawną J-V mają wpływ przepisy prawne danego kraju, skala działalności, interesy partnerów. Formy J-V: - spółki z o.o. - małe / średnie przedsiębiorstwa, wkład kapitału nie wpływa na stopień zarządzania. - spółki akcyjne - duzi partnerzy, inwestycje długoterminowe. - spółki komandytowe. Wkłady: - kapitał - środki rzeczowe - środki niematerialne (marka, technologia) Podstawowe dokumenty w HZ Cechy: - charakteryzują dany towar - są podstawą praw i obowiązków dla ich wystawców i posiadaczy Sposób wystawienia dokumentów, które są papierami wartościowymi: - imienne (wskazują konkretną osobę) - na zlecenie (wskazanie osoby mającej prawo korzystania na zlecenie) - na okaziciela Dokumenty te mogą być zbywalne. Sposoby zbycia: - dokumenty wystawione imiennie zbywa się w drodze cesji (przekazanie prawa własności na wskazaną osobę) - dokumenty wystawione na zlecenie zbywane są w drodze indosu (ustępuje na zlecenie pana X...) - dokumenty wystawione na okaziciela - przekazanie innej osobie. W momencie zbycia dokumentu, mogą one zmieniać charakter. Do papierów wartościowych w handlu zagranicznym zaliczamy: 1. Konosament 2. Dokumenty ubezpieczeniowe (Polisy) 3. Dokumenty finansowe (Czek, Weksel) Podział dokumentów w HZ: 1. Dokumenty ogólne - faktura - specyfikacja towarowa 2. Dokumenty przewozowe (transportowe) 3. Dokumenty spedytorskie 4. Dokumenty ubezpieczeniowe 5. Dokumenty spłaty Faktura jest to poświadczenie sprzedawcy o wykonaniu swego zobowiązania na warunkach ustalonych w kontrakcie. Elementy faktury: - wystawca (adres, NIP, Regon) - nabywca (dane) - miejsce, daty, podpisy Cechy faktury: - musi mieć słowo faktura - musi posiadać numer (21 znaków) Pl./XXXXXXXXX/98/XXXX/XXXX/ W fakturze musi się znaleźć: oświadczenie o wykonaniu czynności (zobowiązania) zgodnie z kontraktem, cechy identyfikacyjne kontraktu, rodzaj transportu i jego cechy, adres pod który towar jest wysyłany (nie musi być adresem odbiorcy), dokładny opis towaru (rodzaj, gatunek, opakowanie, ilość, waga, znak i numery identyfikacyjne), warunki dostawy, wartość, sposób zapłaty. Wymagania: 1. Faktura musi być zgodna z kontraktem. 2. Jeśli zapłata w formie akredytywy, treść faktury musi być zgodna z wymaganiami akredytywy. 3. Musi mieć cechę orginału. 4. Musi posiadać czytelne podpisy osób wystawiających. Funkcje faktury: 1. Identyfikacyjna - opisuje towar 2. Dowodowa - jest dowodem sprzedania i nabycia 3. Określająca określa wartość towaru 4. Cecha - źródło identyfikacji przy odprawie 5. Księgowo - rozliczeniowa - stanowi podstawę do księgowania. Faktura prowizoryczna - występuje gdy do końca nie możemy ustalić wartości kontraktu (np. wysyłka owoców, które mogą ulec zepsuciu) Faktura pro-forma - jest to rodzaj oferty. Służy do badania potencjalnych nabywców. Z oferty można się oczywiście wycofać. Faktura nie powinna posiadać skreśleń. Specyfikacja towarowa - potwierdza zgodność dostawy towaru z kontraktem. Istnieje również specyfikacja zbiorcza. Dokumenty przewozowe: KONOSAMENT - jest to dokument, w którym znajduje się potwierdzenie przewoźnika, że przyjął towar do przewozu i zobowiązuje się dostarczyć go do miejsca przeznaczenia i przekazać osobie wskazanej w dokumencie. Żeby był papierem wartościowym musi być: 1. wystawiony przez armatora (kapitana) 2. musi być konosamentem czystym (clear), nie może np. zawierać sformułowania, że opakowa-nie jest uszkodzone. ON BOARD SHIPPED - musi być stwierdzone. Z punktu widzenia nabywcy konosament powinien spełniać dwa warunki: 1. powinien dotyczyć towarów wymienionych w kontrakcie. 2. data wystawienia konosamentu powinna mieścić się w granicach umówionego terminu wysyłki. Konosament najczęściej wystawiany jest na okaziciela, bardzo rzadka jest imienny. Elementy konosamentu: 1. informacje dotyczące załadowcy danego towaru 2. określenie odbiorcy towaru 3. nazwa statku 4. opis załadunku 5. opis zewnętrznego stanu załadunku 6. znaki identyfikacyjne 7. informacje o wysokości frachtu (i opłaceniu) 8. miejsce załadunku towaru 9. port przeznaczenia towaru 10. port przeładunku 11. liczba wydanych egzemplarzy konosamentu 12. data i miejsce 13. podpisy wystawcy NOTIFY - kogo należy powiadomić Konosament wystawiany jest w 3 egzemplarzach oryginalnych. Konosament jest wystawiany na podstawie dokumentu zwanego KWITEM STERNIKA. Kwit sternika stwierdza przyjęcie towaru na statek, wystawiany jest przez I oficera. Międzynarodowy morski list przewozowy - nie jest papierem wartościowym. Międzynarodowy kolejowy list przewozowy: składa się z 5 egzemplarzy: oryginał, wtórnik, 3 kopie. Oryginał towarzyszy przesyłce, wydawany w miejscu przeznaczenia określonej osobie. Wtórnik zachowuje nadawca towaru - dowód nadania przesyłki, posiadając wtórnik nadawca może dysponować towarem do momentu przekroczenia granicy. Czasami towar nie jest dawany bezpośrednio odbiorcy, a spedytorowi (w zabezpieczeniu przed niewypłacalnością). Ważnym elementem jest czas trwania przewozu, musi być uwzględniony czas odprawy celnej. Międzynarodowy samochodowy list przewozowy: jest to dowód zawarcia umowy o przesłanie (prze-wóz) towaru, nie jest to umowa nadania przesyłki. Występuje w 4 egzemplarzach. 3 oryginały (nadawca, odbiorca, przewoźnik), kopia w celach kontrolnych. Międzynarodowy lotniczy list przewozowy: wystawiany w 9 egzemplarzach o różnych kolorach. Międzynarodowy pocztowy list przewozowy: W Europie kontynentalnej nadawca traci kontakt z przesyłką. W Anglii jest własnością nadawcy, aż dojdzie do odbiorcy. Dokumenty spedytorskie: 1. Zaświadczenie spedytorskie - stwierdza, że spedytor przyjął towar opisany w dokumencie w dobrym stanie z nieodwołalnym poleceniem wysłania go do wskazanego odbiorcy lub zatrzymanie tego towaru do dyspozycji wskazanej osoby. Może być emulowany przez eksportera, ale przed dotarciem do odbiorcy. 2. Spedytorskie zaświadczenie transportowe, w którym spedytor zobowiązuje się do wydania towaru odbiorcy w miejscu przeznaczenia zgodnie z instrukcją eksportera. Dokument zbywalny przez indos. 3. Konosament spedytorski do przewozów kombinowanych - jest papierem wartościowym 4. Spedytorski kwit - występuje wtedy, gdy składowaniem towaru zajmuje się spedytor. Jeśli występuje dokument przewozowy, to nie powinien występować dokument spedytorski i vice versa. Dokumenty składu: 1. Kwit składowy - stwierdza przyjęcie towaru na skład na warunkach określonych w tym kwicie. Zawiera: - warunki składowania - opłatę za składowanie - opis danego towaru - kwit wystawiany jest imiennie, tylko ta osoba może odebrać towar. 2. Warrant - jest papierem wartościowym. Zawiera dwie części: - rewers (dowód posiadania towaru) - właściwy warrant (składowy dowód zastawcy, może być przekazany przez indos) Dokumenty ubezpieczeniowe: Sposób zachowania przy powstaniu ryzyka: 1. Unikać ryzyka 2. Zapobiegać ryzyku 3. Zmniejszyć stopień ryzyka 4. Przenosić ryzyko Polisa ubezpieczeniowa - jest to umowa, w której ubezpieczyciel zobowiązuje się wobec ubezpieczającego do zapłacenia określonego odszkodowania w przypadku zajścia okoliczności, które są niezależne od stron, a które powodują określoną stratę. Ubezpieczenie w transporcie morskim: Ryzyka zwane awariami. W transporcie morskim wyróżniamy: - awarię wspólną (general average) wspólne decyzje i wspólny podział kosztów. Jest to świadomy akt, czyli zabieg kapitana statku, który poprzez poświęcenie części ładunku lub statku albo poniesienie pewnych wydatków zmierza do uratowania wszystkich towarów załadowanych przed niebezpieczeństwem. Armator, exporter i importer muszą się zgodzić. Przykłady: 1. wyrzucenie za burtę części załadunku 2. zrobienie dziury w poszyciu statku (aby ugasić pożar) 3. dodatkowe wydatki związane z ratowaniem statku (np. wpłynięcie do postu który nie był w planie) - awarię szczególną (particular average) - ma miejsce wówczas, gdy występuje jakakolwiek szkoda, której doznał statek lub towar w czasie transportu morskiego w wyniku jakiegoś wypadku (poza szkodami związanymi z zużyciem statku oraz awarią wspólną). Przyczyny występowania: 1. działanie siły wyższej 2. działanie w czasie zamieszek wojennych 3. wina konkretnej osoby 4. naturalne właściwości lub wady danego towaru. Ubezpieczyciel odpowiada tylko wówczas gdy wypadek, który spowodował szkodę był wcze-śniej ubezpieczony. Klauzule ubezpieczeniowe: 1. FPA - free of particular average - wolne od szczególnej awarii 2. WPA - with particular average - zez szczególną awarią 3. AAR - against all rest - przed wszytkimi awariami, które można przewidzieć. Elementy zawarte w umowie ubezpieczeniowej: 1. Czas trwania ubezpieczenia 2. Miejsce od którego obowiązuje ubezpieczenie i gdzie się kończy 3. Opis towaru i jego wartość (CIF i CIT) - do wartości towaru dolicza się 10% (na 110%) 4. Towar identyfikowalny - numery, znaki. Polisy występujące w HZ: 1. Pojedyncza - stosuje się przy jednorazowym ubezpieczeniu towary, albo na czas podróży towaru, albo na określony czas. Polisa jest papierem wartościowym, może być zbywalna łącznie z innymi dokumentami. 2. Generalna - w polisie tej ubezpieczający zobowiązuje się do ubezpieczenia wszystkich towarów przewidzianych w polisie, natomiast ubezpieczyciel zobowiązuje się przyjąć do ubezpieczenia wszystkie te przesyłki na określonych warunkach. Polisa ta zawiera następujące informacje: - rodzaj i ilość ładunku - trasy przewozu - rodzaje ryzyka Środki transportu powinny być ubezpieczone na maxymalną kwotę. Dwa rodzaje generalnej polisy: 1. Odpisowa - ubezpieczony musi z góry zadeklarować przewidywaną sumę ubezpieczenia wszystkich ładunków (wysyłanych i otrzymywanych przesyłek w okresie trwania ubezpieczenia) 2. Obrotowa - ubezpieczony zgłasza do ubezpieczenia z góry określoną wartość globalną masy towarowej obliczoną odpowiednio do przewidywanych w tym okresie obrotów. Ujęta jest w niej suma obrotów będąca podstawą ubezpieczenia. Dokumenty pomocnicze: Dokumenty wymagane przez kraj importera: - faktura celna - faktura konsularna (wymagana przez kraj importera, wystawiana przez exportera). Formularz od konsula, dokument potwierdzony przez instytucje krajowe. Potwierdzenie ceny na fakturze z ceną krajową - walka z dumpingiem. - świadectwo pochodzenia - wystawiane na życzenie importera, potwierdzane przez instytucje kraju, z którego pochodzi towar. Transakcja w HZ jest to ogół czynności związanych z przeniesieniem prawa własności do określonego towaru w formie odpowiedniej umowy i w zamian za zapłatę określonej ceny. Strony umowy mają siedziby na terenie różnych obszarów celnych. Transakcje dzielą się ze względu na kierunek obrotu: - transakcje exportowe - transakcje importowe - transakcje reexportowe *reexport bezpośredni - pośrednik z kraju A kupuje towar w kraju B i sprzedaje krajowi C. *reexport pośredni - polega na tym, że pośrednik z kraju A kupuje towar w kraju B, sprowadza go do kraju A i sprzedaje do kraju C. Sposób rozliczenia: 1. Transakcje wolnorynkowe - zapłata występuje w walucie wymienialnej 2. Transakcje clearingowe - mają miejsce, gdy za-płata następuje w walucie niewymienialnej. T. Clearingowe występują jeżeli istnieją porozumienia między rządami. W umowie clearingowej mówi się o wzajemnym rozliczaniu roszczeń i długów między krajami poprzez pokrywanie należności krajowych ze spłat dokonywanych w walucie krajowej przez krajowych dłużników na rzecz zagranicznych wierzycieli. Clearing - trudno doprowadzić do sytuacji kiedy należności równoważą się, ale do roku następuje clearing czyli wyrównanie rachunków. Synchronizacja exportu z importem. Wadą jest dopasowywanie się do słabszego partnera. Powiązania pomiędzy partnerami: 1. Kompensacje - bezpośrednie pokrywanie zobowiązań z tytułu importu wzajemnymi dostawami towarów lub usług. Zaletą jest to, że można sprowadzić towary na które istnieje zakaz dewizowy. Wadą jest to, że trudno dobrać właściwe towary dla obydwu stron. 2. Barterowe - jest to wymiana towaru na towar. Kraje RWPG. Jedna z najstarszych form wymiany handlowej. 3. Wiązane - zawarcie jednej transakcji jest uzależnione od zawarcia równoległej drugiej. 4. Switchowe - polegają na zamianie waluty rozrachunkowej clearingowej (niewymienialnej) na wolne dewizy. LEASING - PAY AS YOU EARN. Transakcje: - kredytowe - gotówkowe Miejsce zawierania transakcji: 1. Umowy zagraniczne - zawarte między krajowym i zagranicznym podmiotem. 2. Umowy krajowe - zawarte między producentem krajowym towaru, a exporterem lub importerem. Przedmiot transakcji: - spedycje - transport - ubezpieczenie - kupno - sprzedaż Umowy wchodzące w skład transakcji: 1. Umowa podstawowa - kontrakt 2. Umowa między dostawcą a ewentualnym pośrednikiem 3. Umowa spedycyjna 4. Umowa transportowa 5. Umowa ubezpieczeniowa 6. Umowa kontroli ilościowej i jakościowej towarów Fazy przygotowania transakcji EXPORT: 1. Penetracje rynku, zebranie informacji o nabyw-cach i pośrednikach. 2. Badanie rynku 3. Przesłanie oferty lub materiałów informacyjnych 4. Porównanie ofertowe i po przeprowadzeniu kalkulacji wysyłanie kontroferty. 5. Wstępne rozmowy handlowe (zawarcie transakcji) 6. Zawarcie kontraktu 7. Zawarcie umów uzupełniających 8. Realizacja transakcji - zlecenie spedycji - ubezpieczenie - uzyskanie pozwolenia wywozu - przygotowanie towaru do wysyłki / odbioru - wystawienie odpowiednich dokumentów - dostawa towaru - uzyskanie zapłaty Rozliczenie, likwidacja i kontrola transakcji: - ustalenie zgodności dokumentów ze stanem faktycznym - analiza decyzji podjętych w czasie transakcji - archiwowanie dokumentów Przebieg transakcji exportowej: 1. Działania marketingowe 2. ustalenie rozmiarów i struktury produkcji przeznaczonej na export 3. Przygotowanie kalkulacji wstępnej 4. Sporządzenie oferty exportowej 5. Negocjacje ostatecznych warunków transakcji 6. Zawarcie kontraktu we właściwy sposób 7. Realizowanie transakcji exportowej 8. Rozliczenie transakcji 9. Kontrola Transakcja importowa: 1. Badanie marketingowe. 2. Wysyłanie zapytania ofertowego do exporterów 3. Pisemne potwierdzenie otrzymania oferty, porównanie 4. Wybór oferenta 5. Podpisanie kontraktu 6. Wystąpienie o pozwolenie przewozu 7. Przekazanie zlecenia spedycji 8. Ubezpieczenie towaru 9. Otwarcie akredytytwy 10. Podjęcie czynności celnych przez spedytora w imieniu importera 11. Przeprowadzenie kontroli jakościowej przed przekroczeniem granicy celnej 12. Zgłoszenie exporterowi reklamacji 13. Rozliczenie transakcji importowej 14. Kalkulacja wynikowa 15. Kontrola wszystkich czynności Fazy - import: 1. Przygotowanie transakcji: - otrzymanie zapotrzebowania na towar - poszukiwanie zagranicznego dostawcy - wybór dostawcy - kalkulacja importowa - złożenie oferty krajom nabywcy - otrzymanie zamówienia od krajowego nabywcy 2. Zawarcie transakcji: - sformułowanie warunków kontraktu - negocjacje i podpisanie kontraktu - wydanie zleceń spedycyjnych / transportowych - potwierdzenie krajowego nabywcy o przyjęcie zamówienia 3. Realizacja transakcji: - dopilnowanie terminowości dostaw - wykonanie dyspozycji płatniczych - badanie dokumentów związanych z dostawą towarów - dopilnowanie organizacji i przeprowadzenie odbioru ilościowego i jakościowego - załatwienie reklamacji - ostateczne rozliczenie transakcji - zamknięcie transakcji, kontrola dokumentów OFERTA - jest to wiążąca propozycja kupna lub sprzedaży towarów lub usług zawierająca główne elementy przyszłego kontraktu. Rodzaje ofert: - wiążąca - niewiążąca - OW - zawierają termin ważności oferty - ON - nie zwierają terminu ważności oferty - wywołane - odpowiedź na zainteresowanie kupującego - niewywołane - ogólne - szczegółowe - otwarte - nie podaje się terminu ważności, przyjmuje się pewne tradycyjne terminy na udzielenie odpowiedzi (Europa - telex 3 dni) - pro forma *warunkowe - zawiera wszystkie elementy normalnej oferty + warunek, od spełnienia którego zależy realizacja kontraktu *uzupełniające - uzupełnia ofertę ogólną. Zapytanie ofertowe - występuje z nim importer, nie jest wiążące. Elementy : 1. Informacje o sposobie uzyskania adresu zagranicznego dostawcy 2. Krótka charakterystyka danej firmy 3. Opis towaru, który nas interesuje, jego ilość, termin dostawy, dostawa 4. Warunki płatności (sugestie) 5. Zwrot grzecznościowy 6. Podpisy osób uprawnionych do zaciągnięcia zobowiązań Nigdy nie podajemy ceny po jakiej możemy kupić towar. OFERTY: - to whom it may concern - otwarcie oferty - otwarcie grzecznościowe, propozycje. 1. Dokładny opis towaru proponowanego w ofercie (ilość, jakość, cena) 2. Cena na bazie inconterms 3. Opakowanie 4. Termin dostawy 5. Kraj przeznaczenia 6. Warunki płatności - prośba o kontakt w przypadku dodatkowych informacji. „Mając nadzieję, że potraktujecie państwo nas priorytetowo” Ad.1) W opisie towaru muszą znaleźć się: - marka handlowa (termin, symbol) - lub dokładny opis: rodzaj towaru, dodatkowe cechy, jakość: *the best, the first, prime quality *superior *good fair *fair, average *orydinary *defective, bed - ilość towaru - wyrażona w określonych jednost-kach związanych z danym rodzajem towaru, albo zwyczajem handlowym. Waga towaru (netto / brutto), waga załadowcza i waga wyładowcza (circe ±...%) - opakowanie - jednostkowe, zbiorcze. Jednostkowe chroni przed zniszczeniem, stanowi formę reklamy. Opakowanie zbiorcze zależy: * od rodzaju towaru (np. tłukący się. pocący się) * od wartości towaru * od rodzaju i czasu trwania transportu * od wymagań kupującego * od regulacji prawnej kraju importera * od kosztu opakowania * od bezpieczeństwa produktu * od kosztu frachtu * od warunków klimatycznych Ad.2) Przy ustalaniu ceny należy brać pod uwagę: - rodzaj towaru (surowiec, półprodukt, gotowy) - znaczenie produktu dla nabywcy - rynek i liczbę nabywców - ekonomię skali - łatwość dystrybucji - konkurencyjność Należy podać walutę, w której się rozliczamy. Klauzula o dniu przyjęcia kursu waluty. Ad. 4) Termin dostawy zależy od: - czynniki techniczno - produkcyjne - czynniki handlowe (sezonowość dostaw) - czynniki finansowe - czynnik transportowy - specyficzne cechy danego produktu Dwa rodzaje transakcji - terminy podane w ofercie: 1. Z niezwłocznym terminem dostawy (as soon as possible) 2. Z przyszłym terminem dostawy: - miesiąc dzielony na 3 części - początek, środek i koniec - miesiąc dzielony na połowy - na przełomie miesiąca - w I kwartale - w 30 dni po spełnieniu warunku - w 3 miesiące od otwarcia akredytywy. Druga strona oferty - klauzule + dodatki Klauzule: - klauzula siły wyższej - klauzula zmienności ceny (kurs walutowy) - klauzula kar umownych - opisy co do sposobu wnoszenia reklamacji International Comercial Terms Uzyskanie jednolitości praw i obowiązków stron: 1. należy w kontrakcie kupna-sprzedaży wyraźnie sformułować wszystkie prawa i obowiązki stron. 2. Można oprzeć się na odpowiedniej regulacji prawnej poprzez podporządkowanie stosunków prawnych wybranemu prawu określonego kraju. 3. Można odwołać się do tzw. międzynarodowego prawa prywatnego. Zwyczaj handlowy - jest to sposób postępowania w danym gronie ludzi, na tyle powszechny iż grono to uważa, że tak należy postępować. Spełnia 3 warunki: 1. musi mu towarzyszyć przekonanie, że tak trzeba postępować. 2. towarzyszy mu oczekiwalność, że tak będzie się postępowało w danej sytuacji. 3. towarzyszy mu wymagalność Zwyczaj handlowy musi być: 1. zgodny z dobrymi obyczajami. 2. racjonalny. 3. trwały. 4. zgodny z przepisami prawa bezwzględnie obowiązującego. Podział ze względu na przedmiot: - towarowe - przewozowe - ubezpieczeniowe - finansowe Podział ze względu na zakres geograficzny: - tzw. powszechne (obowiązujące w każdym kraju) - regionalne (kilka krajów regionu) - danego kraju * miejscowe * regionalne - portowe Pierwszeństwo przed zwyczajem mają normy prawne bezwzględnie obowiązujące. Zwyczaj handlowy zapisany (UZANS) Trade terms - pierwszy kodeks handlowy. 36 r International Commercial Terms (Incoterms) INCOTERMS + rok - ponieważ były różne nowelizacje. Czasami nazywane bazą cenową, formami handlowymi. Mówią nam o obowiązkach sprzedającego i kupującego. Ułożone są według wzrastających obowiązków sprzedającego (zaczynają się od najmniejszych). ICOTERMS 1990 składają się z 13 formuł, 4 grupy, (E, F, C, D). 1 grupa posiada jedną formę (E): EX WORKS - zgodnie z nią sprzedający zobowiązany jest dostarczyć towar odbiorcy na własnym terenie (magazyn, rampa kolejowa) 2 grupa (F): FCA (free carrier) - sprzedający zobowiązany jest przekazać towar przewoźnikowi. FAS (free alongside ship) - sprzedający zobowiązany jest dostarczyć towar do oznaczonego portu załadunku i zostawić go wzdłuż burty statku. FOB (free on board) - sprzedający zobowiązany jest dostarczyć towar w oznaczonym porcie załadunku do burty statku. 3 grupa (C): CFR (cost and fraight) - sprzedający pokrywa koszty, opłaca fracht do określonego porty przeznaczenia. CIF (cost, insurance, fraight) - sprzedający pokrywa koszty, ubezpieczenie i opłaca fracht do portu przeznaczenia. CPT (carriage paid to) - sprzedający pokrywa koszty przewozu do określonego miejsca przeznaczenia. CIP (carriage, insurance paid to) - sprzeający pokrywa koszty przewozu i ubezpieczenia do miejsca przeznaczenia. 4 grupa (D): DAF (delivered at fronter) - sprzedający dostarcza towar w określonym miejscu na granicy, w kraju przeznaczenia i pokrywa wszystkie koszty do tego miejsca. DES (delivered ex ship) - sprzedający pokrywa wszystkie koszty związane z dostarczeniem towaru do portu przeznaczenia (jeżeli port jest granicą) DEQ (delivered quay duty paid to) - sprzedający ponosi wszystkie koszty związane z dostarczeniem towaru na nabrzeże portu przeznaczenia. DDU (delivered duty unpaid) - sprzedający pokrywa wszystkie koszty poza cłem związane z dostawą towaru do miejsca przeznaczenia w kraju odbiorcy. DDP (delivery duty paid to) - sprzedający pokrywa wszystkie koszty związane z dostawą towaru w kraju przeznaczenia. Obowiązki sprzedającego i kupującego wg incoterms Sprzedający: 1. powinien dostarczyć towar zgodnie z umową sprzedaży wraz z takim dowodem zgodności, jakiego wymaga kontrakt 2. ponosi koszty wszelkich czynności kontrolnych związanych z dostawą towaru 3. na swój koszt dostarcza zwyczajowe opakowanie Kupujący: 1. zobowiązuje się przyjąć dostarczony towar, gdy sprzedający postawi go należycie do dyspozycji kupującego w miejscu i w czasie przewidzianym w kontrakcie. 2. zobowiązany jest zapłacić za towar (jeżeli nie jest on reklamowany).