Główne prądy, szkoły filozoficzne i filozofowie starożytności

Filozofia - znaczy dosłownie "miłość mądrości". Pierwotnie w Grecji filozofia tak właśnie była rozumiana - jako mądrość w ogóle, wiedza, wykształcenie. Pierwsi filozofowie byli najczęściej nauczycielami.

Główne prądy filozoficzne starożytności.

Cynizm - szkoła filozoficzna (V/IV w. p.n.e. do IV w. n.e.) głosząca w etyce ideał cnoty jako życia zgodnego z naturą, ideą mędrca kierującego się tylko rozumem nie uznającego żadnych ogólne obowiązujących wartości, norm, praw i autorytetów.

Epikureizm - jest tworem Epikura(przełom III i II w. p.n.e.); uważał on, że celem człowieka jest szczęście, które utożsamiali z przyjemnością, przeciwstawił je nieszczęściu, powstającemu w wyniku doznawania cierpienia; wiedząc, że życie jest krótkie, Epikur uważał, że należy z niego korzystać, póki trwa (carpe diem); drogą do szczęścia, a raczej środkami do jego osiągnięcia, stanowiły cnota i rozum; Epikur nie negował istnienia bogów, ale twierdził, że nie mogą one w żaden sposób ingerować w życie ludzi, tak więc człowiek uwolniony od przesądów religijnych, powinien realizować swe szczęście na ziemi prowadząc życie mądre, sprawiedliwe i cnotliwe, to przyczyniało się do szczęścia ogółu; wszystko więc opierało się na używaniu życia i koncentracji na dobrach doczesnych, ale ważny również umiar, gdyż zbyt usilne uganianie się za przyjemnością może jednak wywołać cierpienie.

Stoicyzm - prezentuje zupełnie inne podejście do życia: za najwyższe szczęście uznaje cnotę oraz wolność i niezależność (dlatego izolacja, żeby inni nie mieli na nas wpływu) także od pragnień i emocji; ponieważ człowiek nie ma wpływu na wiele zjawisk zewnętrznych, powinien się od nich uniezależnić przez ścisłe panowanie nad sobą i swoimi uczuciami oraz nie kierować się w życiu uczuciami, tylko rozumem; dobra doczesne nie dają szczęścia, dlatego człowiek nie powinien się do nich przywiązywać;

Sceptycyzm - doktryna filozoficzna polegająca na ograniczeniu się do obserwowaniu i powstrzymywaniu się od oceniania i wypowiadania się; w antyku polega głównie na wątpieniu w rzeczywistość świata zewnętrznego przy jednoczesnej wierze w świat duchowy i istnienie Boga; jest też sceptycyzm nowożytny, polegający na wierze tylko w rzeczywistość zmysłową i jednoczesnej niewierze w Boga;

Najwięksi filozofowie starożytności.

Sokrates - (468 - 399 p.n.e.) głosił absolutyzm i intelektualizm etyczny. Utożsamiał dobro, szczęście, cnotę z prawdą. Ideałem dla Sokratesa była doskonałość osobista, racjonalizm i intelektualizm etyczny czyli utożsamianie szczęścia, dobra i cnoty z wiedzą o tym co dobre i złe. Wierzył w istnienie absolutnego dobra i prawdę.

Platon - (427 - 347 p.n.e.) uczeń Sokratesa, twórca pierwszego systemu idealizmu obiektywnego zwanego platonizmem. Platon uznawał dualizm świata: świat idei (Idealny) - niedostępny zmysłom i świat materialny. Najwyższą funkcję poznawczą miała dusza obdarzona wrodzoną wiedzą o ideach. Pisma: Uczta, Państwo, Prawda.

Arystoteles - (384 - 322 p.n.e.) odrzucał postanowienie świata idei. Idee pojęcie ogólne, istnieją w rzeczach, tworzących formę, która decyduje o tym czym dana rzecz jest. Są one nie jako siłą sprawczą powodującą wszelki ruch, działanie i stawanie się świata materialistycznego. Początek wszystkiemu dała czysta forma, doskonała myśl, demiurg (idealna siła twórcza) zapoczątkował empiryczne (doświadczalne) metody badań przyrodoznawczych. Stworzył naukę o państwie. Uważał że najwyższym dobrem jest szczęście jednostki, jego gwarantem powinno być państwo, którego obowiązkiem jest liczyć się z potrzebami obywateli. Jest autorem Poetyki.

Cyceron - (106 - 43 p.n.e.) rzymski mówca, filozof, konsul i radca stanu. Pisał mowy rządowe i polityczne, pisma retoryczne (sztuka wymowy), rozprawy filozoficzne.

Marek Aureliusz - (121 - 180 n.e.) cesarz rzymski i filozof, pisał rozprawy filozoficzne np. rozmyślania. Szerzył filozofię stoicką.

Seneka - (I w. n.e.) rzymski poeta, filozof i retoryk, wychowawca Nerona. Pisał w duchu późnego stoicyzmu.