Skorupa ziemska – jest zewnętrzną , najcieńszą warstwą litosfery w skład kturej wchodzą wszystkie pierwiastki chemiczne . składa się z dwuch stref :
- granitowej ( gęstość 2,7g/cm3 – krzem , glin , tlen )
- bazaltowa (gęstość 3,0g/cm3 – krzem , magnez , tlen )
Pod tymi strefami znajduje się płaszcz ziemi,dzielimy go na :
- zewnętrzny ( 4,0g/cm3 , chrom , żelazo , krzem , magnez , głębokość 80 – 150 km , w niej zachodzą procesy
tektoniczne)
- wewnętrzny (5,0 – 6,6g/cm3 , nikiel , żelazo , krzem , magnez , głębokość 2900 km , przemieszczanie się w górę lawy)
Jądro ziemi ( temp. 4500 – 6000oC, nikiel , żelazo)
- zewnętrzne ( stan ciekły , gęstość 9,5 – 12,0g/cm3
- wewnętrzne ( ciało stałe , gęstość 17,0g/cm3
Minerały – naturalne związki pierwiastków chem.
O stałym składzie chem. i stałych właść. Fizycznych .
Skały ze względu na pochodzenie dzielimy na :
- magmowe
a) wylewne (granit , bazalt )
b) głębinowe ( granit , dioryt )
- osadowe
a) okruchowe ( less , żwir )
b) organiczne ( węgiel , kreda )
c) chemiczne ( gips , sul kamie. )
- metamorficzne (marmur , kwarcyt)
Skały magmowe dzielimy na :
- wylewne ( powstają na powierzchni ziemi {bazalt , pumex})
- głębinowe ( powstają pod powierzchnią ziemi {granit})
Podział skał osadowych :
- okruchowe ( powstaja z rozdrobnienia np. w wyniku wietrzenia szczątków dawnych skał { piaski , żwiry})
- organiczne
a) poch. roślinnego
b) poch. zwierzęcego
- chemiczne{sól kamie. Gips }
Na powierzchnię Ziemi działają procesy geologiczne :
endogeniczne -wewnętrzne egzogeniczne – zewnętrzne .
Do procesów endogenicznych należą
- ruchy izostatyczne
- epejogeniczne (lądotwórcze)
- orogeniczne (górotwórcze )
- trzęsienia ziemi
- wybuchy wulkanów
- plutonizm
Egzogeniczne :
- wietrzenia
- erozja
- transport
- akumulacja
- deflacja
Ruchy izostatyczne- są to pionowe ruchy skorupy ziemskiej dążące do zachowania równowagi grawitacyjnej.Równowaga skorupy ziemskiej ulega zachwianiu w skutek dociążenia i obciążenia płyt skorupy ziemskiej.
Czynnikowi które powodują obciążenie i odciążenie mogą być :
dociążenie
-lodowce
-przyrost wody w dużych zbiornikach wodnych
-osadzanie się osadów w dnach mórz
odciążenie
-topnienie lodowców
-parowanie wody
Ruchy epejogeniczne- są to długotrwałe i powolne pionowe ruchy skorupy ziemskiej które powodują wydźwiganie się lądu lub obniżanie dna oceanicznego.
Wietrzenie ziemi –jest to wywiewanie okruchów skalnych poprzez takie czynniki jak wiatr .
Wyróżniamy trzy rodzaje wietrzenia:
- fizyczne –rozkład skał bez zmiany składu chemicznego
- chemiczne- polega na rozdrobnieniu , rozpuszczaniu lub uwodnieniu skał prowadzącego do zmiany składu chemicznego
- biologiczne – roślinność poprzez wzrost korzeni powoduje rozszerzanie się szczelin skalnych i ich pękanie.
Podział wulkanów ze względu na lawę :
- efuzywne – wydobywa się lawa
- eksplozywne – wydobywa się tzw. Utwory piroklastyczne
- stratowulkany – w czasie wybuchu tego rodzaju wulkany wydobywają się substancje piroklastyczne i lawa.
Ruchy masowe to proces przesuwania się zwietrzeliny po stokach górskich pod wpływem siły ciężkości :
- odpadanie
- obrywani
- osuwanie się zwietrzeliny skalnej.
Do działalności wiatru należy:
- deflacja (wymywanie ,materiału skalnego który powoduje obniżenie się
terenu)
- korazja (niszcząca siła wiatru , cząsteczki zwietrzeliny udeżają o skały )
- akumulacja (malejąca siła wiatru lub napotkane po drodze przeszkody powodują osadzanie transportowanego materiału )
Do form powierzchniowych należą;-
-ostańce skalne
-żłobki
-żebra
-lejki
-kotły
Formy podziemne :
- jaskinie
- groty
- pieczary
- studnie
Szelf – fragment przybrzeżnej strefy kontynentalnej zalany wodą, opada łagodnie do 200 m głębokości.
Stok kontynentalny- część lądu która stanowi fragment dna oceanicznego nachylona pod większym kątem a niżeli szelf zbudowana z tych samych skał co kontynenty.
Basen oceaniczny- rozległa forma dna oceanu sięgająca głębokości 6000 m o mało urozmaiconym dnie.
Grzbiet oceaniczny- jest wznosząca ponad dno basenu sięgająca ponad 3000 m głębokości i wystająca ponad powierzchnię wody tworząca wyspę.
Rów oceaniczny –najgłębsze miejsce w dnach oceanicznych.