Wyszukiwarka:
Artykuły > Studia >

Elementy teorii klas marksizmu

Elementy teorii klas marksizmu Klasa dla siebie – klasa wyodrębniona ze względu na obiektywne kryteria ekonomiczne, ale posiadająca świadomość swego położenia klasowego i wspólnych interesów, więź psychiczną łączącą jej członków, zyskująca podmiotowość Klasa w sobie – klasa wyodrębniona ze względu na obiektywne warunki ekonomiczne, ale nie posiadająca świadomości. Wg Marksa kryterium wyodrębnienia klas jest podział pracy i stosunek do środków produkcji (czyli środków pracy i siły roboczej). Wg Marksa istnieje wielość klas, a na 2 pierwszych biegunach istnieją 2 klasy podstawowe. Istnieją klasy zbiorcze (proletariusze i kapitaliści – jest coś wspólnego w położeniu klas, które mogą różnić się ekonomicznie), klasy jednostkowe (robotnicy wielkoprzemysłowi), klasy podstawowe i niepodstawowe (ze względu na dominujący sposób produkcji). Wg Ossowskiego klasy u Marksa są dychotomiczne, a przez skrzyżowanie dwóch dychotomii (właściciele i nie właściciele oraz pracujący i niepracujący) uzyskuje się 3 klasy: właściciele niepracujący, właściciele pracujący oraz nie posiadający własności i pracujący. Klasa społeczna wg Lenina – klasami nazywamy wielkie grupy ludzi, różniące się między sobą: miejscem zajmowanym w historycznie określonym systemie produkcji; stosunkiem do środków produkcji (zazwyczaj prawnie usankcjonowanym i uregulowanym); rolą w społecznej organizacji pracy; sposobem otrzymywania i rozmiarami tej części bogactwa społecznego, którą rozporządzają. Wg prof. S. Kozyra-Kowalskiego klasy to zbiory jednostek, które są elementami różnych sposobów produkcji materialnej i zajmują w tych sposobach produkcji identyczną albo zbliżoną pozycję, zwłaszcza ze względu na własność ekonomiczną, a więc pozostają w identycznym lub zbliżonym stosunku własnościowym do środków produkcji materialnej i do cudzej oraz własnej siły roboczej. Elementy: - nacisk na kryteria własnościowe - własność odnosi się nie tylko do przedmiotów materialnych, ale też do subiektywnych warunków produkcji, zróżnicowań siły roboczej - klasy są wyodrębnione w 3 sferach produkcji (bezpośrednio, pośrednio, materialnie) - w obrębie klas społecznych istnieje dwojaka lub trojaka przynależność klasowa: * klasy hybrydy (mieszane) – członkowie spełniają kryteria przynależności więcej niż jednej klasy (np. chłoporobotnicy) * etnoklasy – klasy do których przynależność wyznacza przynależność klasowa i etniczna (np. chłopi łonkowscy)