Wyszukiwarka:
Artykuły > Studia >

Ekonomia - krótkie zagadnienia

Ekonomia - krótkie zagadnienia jeżeli wzrasta podaż i popyt wówczas: ilość równowagi wzrośnie, ale cena równowagi może albo wzrosnąć albo obniżyć się albo pozostać bez zmian doskonale elastyczna krzywa popytu: jest przedstawiona graficznie jako linia pozioma (na rynku doskonale konkurencyjnym) dobra substytucyjne: jeśli popyt na dobro 1 rośnie, gdy rośnie cena dobra 2 ŕ dobro 1 jest substytucyjne względem dobra 2 (np.: kasety magnetofonowe i płyty kompaktowe) dobra komplementarne: jeśli popyt na dobro 1 spada, gdy cena dobra 2 wzrasta ŕ dobro 1 jest komplementarne względem dobra 2 (np.: mieszkania i meble) optimum w sensie Pareto oznacza, że: nie ma możliwości poprawienia sytuacji jakiejkolwiek osoby bez pogorszenia sytuacji kogokolwiek innego cenowa elastyczność popytu: mierzy reakcję wielkości popytu na dane dobro pod wpływem zmiany ceny tego dobra gdy linia budżetu przesunie się równolegle w dół, to oznacza to: spadek realnych dochodów konsumenta zakładamy, że towary X i Y są komplementarne względem siebie. Jeśli nastąpi wzrost ceny towary Y możemy wnioskować, że: zmniejszy się popyt na X prawo malejącej użyteczności krańcowej stwierdza, że: użyteczność krańcowa dodatkowych konsumowanych jednostek maleje jeżeli cena dobra spadnie, to w przypadku dóbr niższego rzędu: efekt substytucyjny będzie dodatni, efekt dochodowy ujemny, a ich suma będzie miała wartość dodatnią w przypadku dóbr Giffena wzrost ceny powoduje: wzrost zapotrzebowania na te dobra krzywa Engla pokazuje zależność między: wielkością zapotrzebowania a dochodem spadek popytu może być spowodowany przez: spadek ceny produktu substytucyjnego koszty całkowite są: sumą kosztów stałych i zmiennych krzywa kosztu krańcowego przecina krzywą kosztu przeciętnego: w jej maksimum koszt alternatywny określa się inaczej jako: koszt utraconych okazji popyt będzie nieelastyczny, gdy: cena spada i całkowity utarg spada koszt krańcowy to: przyrost kosztu całkowitego niezbędny do zwiększania produkcji o jednostkę – mierzy on stopę zmian kosztu podzieloną przez zmianę produkcji zysk ekonomiczny to: przychody pomniejszone o koszty; różnica między utargiem całkowitym (TR) a kosztem całkowitym (TC) model Sweezy’ego opisuje: przyczyny sztywności cen na rynkach oligopolistycznych w modelu Stackleberga: przywódca ustala cenę i ilość krzywa popytu firmy doskonale konkurencyjnej jest: linią poziomą (krzywa popytu jest doskonale elastyczna) w dylemacie więźnia: • najbardziej optymalne rozwiązanie jest możliwe do osiągnięcia drogą kooperacji • równowaga Nasha jest optymalna w sensie Pareto • strategią dominującą jest równowaga Nasha • więźniowie wybierają rozwiązanie niekorzystne dla nich z powodu braku możliwości kontaktu między sobą paradoks Allois pokazuje, że: • ludzie podejmują decyzje w zależności od poziomu wygranych • ludzie nie postępują zgodnie z założeniem o racjonalnym wyborze twierdzenie Coase’a mówi, że: • precyzyjne zdefiniowanie praw własności pozwala osiągnąć alokację efektywną w sensie Pareto nawet, gdy występują efekty zewnętrzne • nie ma znaczenia, kto posiada prawa własności dla efektywnej alokacji dobra publiczne to takie dobra: z których konsumpcji nie można nikogo wykluczyć biurokracja wg teorii wyboru publicznego dąży do maksymalizacji: budżetu, którym dysponuje teoria pogoni za rentą dotyczy: wykorzystywania pozycji politycznej do uzyskiwania sztucznych transferów ze sfery publicznej do prywatnej w gospodarce, w której nie ma państwa i zagranicy występuje równość (o charakterze tożsamości): I=S (inwestycje = oszczędności) Dochód Narodowy można inaczej określić jako: PNN w cenach czynników produkcji różnica, która pozostanie po odjęciu od PNB PNN to: amortyzacja PKB per capita to: PKB na głowę (na mieszkańca) w modelu Solowa funkcja produkcji zależy od: kapitału (K), pracy (L) i technologii (A) poziomu kapitału i pracy efektywnej ŕ Y = F ( K, AL ) gdy stopa inflacji wynosi 0 to PKB w cenach realnych będzie: równy PKB w cenach nominalnych różnica, która pozostanie po odjęciu od PKB PNB to: dochód z tytułu własności za granicą przedmiotem zainteresowania makroekonomii jest: zmiany przeciętnego poziomu cen w Polsce przy obliczaniu PKB uwzględnia się: • zakupy produktów i usług dokonywane przez agendy rządowe • osobiste wydatki konsumpcyjne • prywatne inwestycje krajowe brutto funkcja produkcji Solowa w postaci intensywnej to funkcja produkcji w przeliczeniu na: jednostkę pracy efektywnej w podstawowym modelu globalnego popytu występują następujące składniki: C – konsumpcja; I – inwestycje; G – wydatki rządowe; NX – export netto Bank Centralny może: wpływać na stopę procentową i poziom podaży pieniądza kosztem utraconych możliwości w przypadku utrzymywania gotówki nie są: dochody z dodatkowej pracy na realny zasób pieniądza nie ma ją wpływu: zmiany cen na pieniądz M1 składają się: gotówka i wkłady na żądanie wzrost stopy procentowej obligacji powoduje: wzrost popytu na pieniądz baza monetarna to: inaczej zasób pieniądza wielkiej mocy ŕ jest to łączna ilość banknotów i monet znajdujących się w bankach i w obiegu poza bankowym i będących w posiadaniu systemu bankowego Bank Centralny wpływa na ilość pieniądza na rynku przez: • ustalanie stopy rezerw obowiązkowych • ustalanie stopy procentowej • operacje otwartego rynku koszt krańcowy utrzymywania pieniądza w postaci M3 to: średni zysk osiągalny przy zainwestowaniu w papiery wysokiego ryzyka jeśli stopa procentowa wzrośnie przy pozostałych wielkościach nie zmienionych to eksport netto powinien: stopa procentowa nie wpływa na eksport netto pod pojęciem hiperinflacji rozumie się: sytuację, w której utrzymuje się bardzo wysoka stopa inflacji korzyścią, którą ciągną z nieoczekiwanej inflacji dłużnicy jest: spadek realnej stopy procentowej straty podatników w wyniku inflacji są spowodowane: stabilnością progów podatkowych, co w warunkach inflacji przesuwa podatnika do wyższej grupy podatkowej deflacja oznacza: spadek przeciętnej ceny dóbr w jakimś okresie krzywa Philipsa pokazuje odwrotną zależność: • pomiędzy wielkością bezrobocia i inflacją • dowodzi ona, że wyższej stopie inflacji towarzyszy niższa stopa bezrobocia i odwrotnie; sugeruje to, że można wybrać niższe bezrobocie za cenę wyższej inflacji lub odwrotnie długookresowa krzywa Philipsa jest: pionowa w długim okresie nie da się wybierać między inflacją a bezrobociem stagflacja to równoczesne występowanie: bezrobocia i inflacji mianem automatycznych stabilizatorów określane są: transfery z budżetu do sfery poza budżetowej deficyt budżetowy występujący w gospodarce nawet w momencie, gdy w gospodarce jest pełne zatrudnienie, to: deficyt zniknie ujemne nachylenie krzywej popytu wynika z: • jest konsekwencją prawa popytu ŕ gdy cena danego towaru wzrośnie nabywca skłania się do kupowania go mniej, i odwrotnie, gdy cena spadnie konsument będzie skłonny kupić go więcej (przy pozostałych czynnikach pozostających bez zmian – ceteris paribus) • ujemne nachylenie krzywej można tłumaczyć dwoma efektami – substytucyjnym i dochodowym. jeśli firma osiąga zerowe zyski ekonomiczne to: • oznacza to tylko, że dany przemysł przestaje rosnąć, ponieważ nie ma już dłużej zachęt do wchodzenia w obszar jego działania • w długookresowej równowadze o zyskach zerowych, wszystkie czynniki produkcji są wynagradzane według ceny rynkowej. Nie ma natomiast zysku czystego PNN można obliczyć: to inaczej dochód narodowy (DN) od PNB (w cenach czynników produkcji) należy odjąć amortyzację eksport netto określa się jako: nadwyżka importu nad exportem NX = X – Z progresywny podatek od dochodów osobistych: podatki płacone państwu ŕ podatki bezpośrednie i płatności transferowe popyt na pieniądz jest to popyt na zasób pieniądza w ujęciu realnym realnym: zasób pieniądza ŕ pieniądz nominalny skorygowany o zmiany poziomu cen na popyt na pieniądz w ujęciu realnym ma wpływ: • ceny • stopa procentowa • zmiany realnego dochodu • siła nabywcza pieniądza • koszt krańcowy (MC) utrzymywania pieniądza (suma odsetek, z których ludzie rezygnują nie decydując się na kupno obligacji) • motyw transakcyjny • motyw przezorności realny PNB per capita: to realny PNB podzielony przez liczbę mieszkańców kraju realny PNB: to miernik fizycznych rozmiarów produkcji wytworzonej w gospodarce, a roczna zmiana procentowa jego poziomu informuje o tempie wzrostu gospodarczego rząd może skorzystać na inflacji: nienadążanie stawek opodatkowania za inflacją: • zjawisko drenażu podatkowego ŕ zmiany dochodów nominalnych powodują wchodzenie do wyższych progów podatkowych; aż do momentu, kiedy wysokość progów nie zostanie zweryfikowana państwo będzie zyskiwać a podatnicy tracić na inflacji • komplikacje związane z opodatkowaniem zysków przedsiębiorstw ŕ konieczne jest ścisłe zdefiniowanie procedur, które pozwolą uwzględniać inflację na różnych etapach produkcji (analiza kosztów, przychodów, zysków)ŕ daje to podstawę do żądania wyższych podatków • ludzie, którzy udzielili pożyczki państwu, tracą z powodu nieoczekiwanej inflacji dobra publiczne to: dobra, które będąc konsumowane przez jedną osobę mogą być jednocześnie konsumowane przez innych; np.: powietrze amortyzacja to: • inaczej zwana zużyciem kapitału trwałego, jest miarą szybkości zmniejszania się wartości istniejącego zasobu kapitału w danym okresie, będącego wynikiem jego fizycznego lub ekonomicznego zużycia • pojęcie to należy do kategorii strumienia i określa, w jakim stopniu zużywa się rzeczywisty zasób kapitału w każdym okresie; amortyzacja jest kosztem ekonomicznym, ponieważ dotyczy zasobów zużywanych w procesie produkcji funkcje Banku Centralnego: • jest bankiem banków ŕ działa jako bankier dla banków komercyjnych, zapewniając sprawne funkcjonowanie całego systemu bankowego • jednocześnie jest bankiem państwa ŕ sprawuje kontrolę nad podażą pieniądza i finansuje deficyt budżetu państwa • kredytodawca ostatniej instancji ŕ jest gotów udzielać pożyczek bankom i innym instytucjom finansowym w sytuacjach, gdy panika na rynkach finansowych zagraża całemu systemowi finansowemu • zarządzanie długiem i finansowanie budżetu państwa ŕ musi czuwać, aby państwo było zdolne wywiązywać się ze swoich zobowiązań płatniczych w przypadku wystąpienia deficytu; 2 sposoby finansowania deficytu sektora publicznego: 1) państwo może pożyczyć niezbędne środki od społeczeństwa – sprzedaje papiery wartościowe (gł. weklse skarbowe i obligacje państwowe); 2) dodrukowanie pieniędzy – sprzedaż papierów wartościowych bankowi centralnemu, który pozostawia je u siebie; zarządzanie długiem – zestaw opinii na podstawie których bank centralny podejmuje decyzje dotyczące szczegółów związanych z emisją nowych papierów wartościowych wzrost gospodarczy to: przyrost realnego PNB (miary całkowitego dochodu gospodarki narodowej) kiedy PNB wzrasta to: następuje wzrost gospodarczy założenia kosztów transakcyjnych: zależą od charakteru zasobów zaangażowanych w transakcję (uniwersalne czy wyspecjalizowane), częstotliwości transakcji oraz stopnia niepewności dylemat wspólnego pastwiska: • ilustruje: konflikt między indywidualną racjonalnością a wspólnym interesem, działanie efektów zewnętrznych (wprowadzenie kolejnej krowy poprawia sytuację właściciela pogarszając sytuację innych) • mechanizmy rozstrzygania tego problemu: wprowadzenie podatków, prywatyzacja pastwiska co należy do aktywa? są to papiery uprawniające posiadacza do otrzymywania określonego strumienia płatności odsetek w ściśle określonym terminie: aktywa finansowe: • weksle • obligacje • obligacje dające bezterminowe prawo do dochodu • akcje przedsiębiorstw aktywa banków komercyjnych: • gotówka • weksle i kredyty krótkoterminowe • pożyczki średnio i długoterminowe • papiery wartościowe pozbawione ryzyka (np. bony skarbowe) • kredyty w innych walutach co należy do pasywa? wkłady na żądanie (a vista) wkłady terminowe certyfikaty depozytowe wkłady w innych walutach pojęcie płynności: dotyczy szybkości i pewności, z jaką dana pozycja aktywów może być z powrotem zamieniona na pieniądz w dowolnym momencie, w którym zażyczą sobie tego jej posiadacze. Z tego punktu widzenia składnikiem aktywów o najwyższej płynności jest sam pieniądz (gotówka) bilans banków: suma aktywów musi być równa sumie pasywów który rodzaj bezrobocia można zaliczyć do naturalnej stopy bezrobocia? bezrobocie frykcyjne bezrobocie dobrowolne naturalna stopa bezrobocia ŕ stopa, która obserwujemy wówczas, gdy rynek jest w równowadze rodzaje bezrobocia: • frykcyjne ŕ wynika z faktu, że w gosp. pewne liczba osób zmienia pracę • strukturalne ŕ zbliżone do bf ale chodzi tu o długofalową zależność; w wyniku głębokich i trwałych zmian w gosp. całe branże tracą rację bytu, a zatrudnieni w nich ludzie zasilą zasób bezrobotnych (PGR, górnicy) • typu keynesowskiego ŕ rynek dóbr i usług w równowadze, ale gosp. nie jest w stanie w pełni wykorzystać możliwości produkcyjnych, oznacza to utrzymywanie się bezrobocia • klasyczne ŕ neoklasyczni ekonomiści – skutek zjawisk ograniczających możliwości funkcjonowania mechanizmu rynkowego, chodzi o interwencję związków zawodowych Naciskających na zwiększanie płac oraz ustalanie płac min powyżej poziomu równowagi • chroniczne ŕ utrzymujące się przez dłuższy czas i dotyczące tych samych osób, które mimo prób nie są w stanie znaleźć pracy • cykliczne ŕ związane z naturalnymi wahaniami zatrudnienia wynikającymi ze zmian koniunktury gospodarczej • utajone ŕ mówi o osobach, które nie są rejestrowane przez oficjalne statystyki • dobrowolne ŕ nie chcą pracować za płacę realną odpowiadającą warunkom równowagi • przymusowe ŕ jeżeli pracownik jest gotów zaakceptować przedłożoną mu ofertę pracy za obowiązującą na rynku płacę, a mimo to nie może znaleźć zatrudnienia rodzaje inflacji: • popytowa ŕ wzrost popytu sięgający poza stan pełnego zatrudnienia; wzrost cen i powrót do poprzedniej wielkości produkcji • kosztowa ŕ zmiana kosztów, które wpływają na ograniczenie wielkości produkcji stagflacja, to: utrzymywanie się wysokiej inflacji, której towarzyszy obniżeniem poziomu produkcji (wzrost bezrobocia); często jest ona spowodowana ujemnym wstrząsem podażowym (wywołuje on wzrost cen i spadek produkcji w krótkim okresie) funkcje pieniądza: • środek wymiany • jednostka rozrachunkowa – wyrażone są w niej ceny i prowadzone są rozliczenia • środek przechowywania wartości (tezauryzacji) – można go wykorzystać do dokonania zakupów w przyszłości • miernik odroczonych płatności – rola jednostki rozrachunkowej w długim okresie rodzaje pieniądza: • symboliczny – środek płatniczy, którego wartość, czy też siła nabywcza, znacznie przewyższa koszt jego wytworzenia lub wartość jako towaru w innych jak pieniądz zastosowaniach (np. banknoty) • bezgotówkowy (wkładowy) – środek wymiany, którego podstawą jest wierzytelność przedsiębiorstwa prywatnego lub osoby fizycznej; są środkiem wymiany motywy utrzymywania pieniędzy: • transakcyjny – odzwierciedla fakt niedoskonałej synchronizacji wpływów i wydatków w czasie • przezorności – z góry decydujemy się trzymać pewien zasób pieniądza na pokrycie nieprzewidzianych wydatków, których dokładnego rodzaju nie jesteśmy w stanie przewidzieć motyw transakcyjny i przezorności wyjaśniają łącznie najważniejsze przyczyny trzymania pieniądza w roli środka wymiany • portfelowy – niechęć ludzi do ryzyka; skłonni są poświęcić wyższą stopę zwrotu dla zapewnienia sobie bezpieczeństwa lokat, tj. takiego portfela inwestycyjnego, który przyniesie niższą, ale dającą się łatwiej przewidzieć stopę zysku czym kieruje się oligopol? w modelu Stackelberga w oligopolistycznej strukturze rynkowej istnieje naturalna tendencja do utrzymywania się cen na względnie stałym poziomie prawa własności: • dopóki mamy dobrze zdefiniowane p.w. co do dobra wywołującego efekty zewn., dopóty nie ma znaczenia, kto jest w posiadaniu tych praw – strony mogą wymieniać się odchodząc od swoich początkowych zasobów do alokacji efektywnej w sensie Pareta • wyłączność (ekskluzywność) – dotyczy suwerenności właściciela w dysponowaniu uprawnieniami do przedmiotu własności wobec uprawnień innych osób • przenośność (transferowalność) – odnosi się do swobody przekazywania przedmiotu własności innym podmiotom funkcja banków komercyjnych: to pośrednicy finansowi, którym państwo udzieliło licencji na działalność polegającą na udzielaniu kredytów i przyjmowaniu depozytów, włączając w to wkłady, w których ciężar mogą być wystawiane czeki kreacja podaży pieniądza: • podaż pieniądza to całkowita wartość znajdująca się w obiegu zasobów pieniądza, występującego w roli środka wymiany podaż pieniądza (M1) = mnożnik kreacji pieniądza x baza monetarna (H) • mnożnik kreacji pieniądza obrazuje wielkość zmiany ilości pieniądza w ujęciu M1 wywołanej zmianą bazy monetarnej o jednostkę; wysokość zależy od planowanej przez banki stopy rezerw gotówkowych oraz planowanego stosunku gotówki w obiegu w sektorze pozabankowym do całkowitej wartości wkładów w bankach mnożnik stopa gotówki w obiegu do wkładów stopa rezerw gotówkowych C – gotówka w obiegu pozabankowym D– wkłady (depozyty) a vista R – rezerwy banków równowaga konsumenta – co wpływa? użyteczność dobra X i Y są komplementarne. Spada popyt na X, jak wzrośnie cena Y? jeżeli popyt na X spada to cena Y wzrasta co to jest inflacja? to wzrost przeciętnego poziomu cen i dóbr w jakimś okresie; czysta – ceny dóbr i czynników produkcji wzrastają w tym samym tempie co zaliczamy do teorii gier? • rodzaje gier • postać rozwinięta gry: graf, macierz • strategie: czyste, mieszane, dominująca • równowaga Nasha • wartość oczekiwana • dylemat więźnia • dylemat wspólnego pastwiska • paradoks Allais • skłonność do ryzyka • awersja do ryzyka