Wyszukiwarka:
Artykuły > Wypracowania >

"Echa lesne" S. Zeromskiego a archetyp "Antygony"

Pierwsza czesc utworu stanowi realistyczny obraz, przedstawiajacy ludzi róznych stanów, zebranych przy lesnym ognisku w Górach Swietokrzyskich. Spotykaja sie tam: dymisjonowany general carski i oficjalisci dworscy, urzednicy gminni oraz narrator - uczen gimnazjalny. Stopniowo w tok luznej rozmowy wdzieraja sie echa powstania. Z pamieci rozmówców wylania sie postac bohaterskiego kapitana Rymwida, pochowanego w pobliskiej mogile. Z relacji kapitana Rozluckiego sluchacze dowiaduja sie, iz Rymwid, bratanek generala, rzucil sluzbe w armii carskiej, by wziac udzial w powstaniu, a nastepnie zostal ujety i skazany na smierc przez swego stryja. Wydarzenie to stanowi w noweli tragiczny konflikt. Polega on na istnieniu przeciwstawnych, równorzednych racji, pomiedzy którymi nie sposób dokonac wyboru. Kazde posuniecie bohatera zbliza go do katastrofy, jest on uwiklany w konflikt miedzy wlasnym dzialaniem a silami wyzszymi: losem, prawem historii, interesem spolecznym, norma moralna. Pierwowzorem tej koncepcji konfliktu tragicznego jest grecka tragedia "Antygona" Sofoklesa. U Zeromskiego Rymwid staje sie analogia do Antygony, a General Rozlucki - Kreona. Wydajac wyrok smierci na bratanka, general kierowal sie uczuciami obowiazku wobec przysiegi zlozonej carowi. Rozlucki byl Polakiem w sluzbie rosyjskiej. Nalezal do pokolenia, które przyszlo na swiat juz w niewoli, a wiec urodzil sie jako poddany rosyjski. Jego bratanek zlamal zatem przysiege wojskowa. Na list zostawiony przez dezertera general reaguje wzruszeniem ramion, ale w chwili egzekucji jego uczucia ulegaja zmianie. Sposród wszystkich osób, bioracych udzial w egzekucji stryj przezywa te scene w sposób najglebszy. Nie moze poddac sie uczuciu ulgi, ze jego Janek umiera z duma. Uznajac sytuacje wyroku i egzekucji powstanca za parafraze konfliktu z "Antygony", mozemy smialo wyróznic dwie przeplatajace sie ze soba racje: emocjonalna i racjonalna (spoleczno-polityczna). W "Echach lesnych" zdecydowanie zwycieza patriotyczny emocjonalizm.