Działalność gospodarcza
Zgodnie z art. 2 ustawy z 19 listopada 1999 r. prawo o działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 101, poz. 1178 z późn. zm.) działalnością gospodarczą jest działalność wytwórcza, budowlana, handlowa i usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatacja zasobów naturalnych, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.
Elementem podjęcia działalności gospodarczej nałożonym przez ustawodawcę jest jej charakter zarobkowy.
Zorganizowanie będzie miało różną treść w zależności od rozmiarów prowadzonej działalności. Dla osobistego wykonywania szeregu usług wystarczy, aby przez zorganizowanie rozumieć ustalenie godzin i miejsca przyjmowania i wykonywania zleceń. Przedsiębiorca prowadzący działalność na wielką skalę, zatrudniający wielu pracowników, będzie tworzył rozmaite schematy organizacyjne, zakresy zadań, tworzył i likwidował oddziały i wykonywał całe mnóstwo innych działań, które będą służyły lepszemu zorganizowaniu pracy w jego przedsiębiorstwie.
Działalność o charakterze jednorazowym lub okazjonalnym wyłączona jest spod działania przepisów ustaw regulujących działalność gospodarczą.
Przykładem takiej działalności może być sprzedaż drobnych artykułów na bazarze. Choć można byłoby rozważać, czy nie zachodzi w danej sytuacji obowiązek zgłoszenia takiej działalności do ewidencji działalności gospodarczej, to egzekwowanie takiego obowiązku może w praktyce okazać się niezwykle trudne.
Przedsiębiorca
Podmiot prowadzący działalność gospodarczą zwany jest przedsiębiorcą.
Przedsiębiorcą może być:
1) osoba fizyczna,
2) osoba prawna,
3) jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej, utworzona zgodnie z przepisami prawa, jeżeli jej przedmiot działania obejmuje prowadzenie działalności gospodarczej.
Do ostatniej z wymienionych kategorii należą nie tylko spółki cywilne, które mogą być zakładane w oparciu o przepisy kodeksu cywilnego. Inną ważną grupą przedsiębiorców nie będących osobami prawnymi są spółki jawne i spółki komandytowe, spółki partnerskie oraz spółki komandytowo-akcyjne przewidziane w ustawie z 15 września 2000 r. Kodeksie spółek handlowych (Dz.U. Nr 94, poz. 1037).
Należy zwrócić uwagę, że w inny sposób przedsiębiorca definiowany jest w przepisach ustawy z 20 listopada 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz.U. Nr 121 poz. 769 z późn. zm.).
Obowiązek uzyskania wpisu do rejestru przedsiębiorców dotyczy bowiem:
1) osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą,
2) spółek jawnych,
3) spółek komandytowych,
4) spółek z ograniczoną odpowiedzialnością,
5) spółek akcyjnych,
6) spółdzielni,
7) przedsiębiorstw państwowych,
8) jednostek badawczo-rozwojowych,
9) przedsiębiorców zagranicznych w rozumieniu przepisów o zasadach prowadzenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalności gospodarczej w zakresie drobnej wytwórczości przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne,
10) towarzystw ubezpieczeń wzajemnych,
11) innych osób prawnych, jeżeli prowadzą działalność gospodarczą i podlegają obowiązkowi wpisu do rejestru,
12) oddziałów zagranicznych spółek akcyjnych, z ograniczoną odpowiedzialnością i komandytowo-akcyjnych działających w Polsce.
Powyższy wykaz może ulec zmianie z uwagi na nowe rodzaje podmiotów, które powstawać będą w wyniku uchwalenia nowego Kodeksu handlowego w brzmieniu projektu rządowego.
Osoba fizyczna
Każda osoba poza ubezwłasnowolnionymi i osobami, w stosunku do których sądownie określono zakaz prowadzenia działalności gospodarczej może podejmować działalność gospodarczą.
Przedsiębiorcami co do zasady zostają osoby fizyczne pełnoletnie, które nie zostały ograniczone w swojej zdolności do czynności prawnych.
Osoba prawna
Osobami prawnymi są Skarb Państwa oraz te jednostki organizacyjne, które w odpowiednich przepisach określone zostały jako osoby prawne.
Osobowość prawna może być związana z określoną kategorią podmiotów (np. spółki kapitałowe, przedsiębiorstwa państwowe, spółdzielnie, fundacje, stowarzyszenia, fundusze inwestycyjne) lub z indywidualnie określonymi podmiotami (np. Narodowy Bank Polski, Polska Akademia Nauk, Agencja Techniki i Technologii, Polskie Centrum Badań i Certyfikacji)
Powstanie, ustrój i ustanie osób prawnych określają właściwe przepisy (np. kodeks spółek handlowych - w odniesieniu do spółek kapitałowych, ustawa o przedsiębiorstwach państwowych - w odniesieniu do przedsiębiorstw państwowych, Prawo spółdzielcze - w odniesieniu do spółdzielni). Organizacja i sposób działania osoby prawnej może być ponadto regulowana przez statut tej osoby prawnej.
Jednostka organizacyjna uzyskuje osobowość prawną z chwilą jej wpisania do właściwego rejestru, chyba że co innego wynika z właściwych przepisów.
W tym zakresie rejestracja osoby prawnej jest odpowiednikiem wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, o którym mowa poniżej.
Podejmujący działalność gospodarczą mogą w zasadzie swobodnie podejmować decyzję, w jakiej formie organizacyjnej ma być ona prowadzona.
Należy jednak pamiętać, że niekiedy przepisy wymagają, aby określona działalność gospodarcza była prowadzona w określonej formie prawnej (np. banki tworzone są w formie spółek akcyjnych)..
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością - utworzenie
Utworzenie osoby prawnej jest zadaniem skomplikowanym.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest tworzona w celu prowadzenia działalności gospodarczej. Wybór tej formy prawnej wydaje się być właściwy dla prowadzenia działalności gospodarczej w małym lub średnim rozmiarze (małe lub średnie przedsiębiorstwa). Dla bardzo dużych organizacji gospodarczych bardziej odpowiednią formą organizacyjno - prawną jest spółka akcyjna (szczególnie z uwagi na większą swobodę w pozyskiwaniu dodatkowego kapitału, w tym w szczególności w drodze emisji publicznej, jeśli chodzi o spółki giełdowe).
Decyzja o utworzeniu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wynika z potrzeby ograniczania ryzyka prowadzenia działalności gospodarczej. Udziałowiec nie musi obawiać się, że w wyniku bankructwa tego podmiotu utraci cały swój majątek (takie ryzyko może wynikać w szczególności z prowadzenia działalności gospodarczej jako osoba fizyczna oraz w formie spółki cywilnej). W najgorszym przypadku wspólnik spółki z o.o. może w całości utracić majątek, który wniósł do tej spółki na pokrycie kapitału zakładowego. Nie odpowiada całym swoim majątkiem nawet za zobowiązania podatkowe spółki.
Spółki z ograniczona odpowiedzialnością mogą być tworzone przez jedną lub więcej osób zarówno fizycznych, jak i prawnych.
Należy przy tym pamiętać jednak, że spółka z ograniczoną odpowiedzialności nie może być zawiązana wyłącznie przez inną jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Odstępstwo od tej ostatniej zasady przewidują przepisy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych). Spółka powstała w wyniku komercjalizacji (jednoosobowa spółka Skarbu Państwa) może być jedynym założycielem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością .
Wspólnicy w tego rodzaju spółce są zobowiązani jedynie do świadczeń określonych w umowie spółki.
Do utworzenia spółki z ograniczona odpowiedzialnością potrzeba:
1) zawarcia umowy spółki (w przypadku jeśli jest więcej niż jeden udziałowiec) lub sporządzenia aktu założycielskiego (w przypadku jednego udziałowca),
Umowa spółki oraz akt założycielski muszą być sporządzone przez notariusza w formie aktu notarialnego.
Dokument ten powinien określać:
- firmę i siedzibę spółki,
- przedmiot działalności spółki,
- czas trwania spółki jeżeli jest ograniczony,
- wysokość kapitału zakładowego,
- czy wspólnik może mieć jeden czy większą ilość udziałów,
- liczbę i wartość nominalną udziałów objętych przez poszczególnych wspólników,
2) wniesienia całego kapitału zakładowego w postaci wkładów rzeczowych (aport) lub pieniężnych (wniesienie wkładów rzeczowych może nastąpić po rejestracji spółki). Jeżeli przy tym wkładem do spółki w celu pokrycia udziału ma być w całości albo w części wkład niepieniężny umowa spółki powinna w szczególności określać przedmiot tego wkładu oraz osobę wspólnika wnoszącego aport, jak również liczbę i wartość nominalną objętych w zamian udziałów.
Kapitał zakładowy spółki z ograniczona odpowiedzialnością powinien wynosić co najmniej 50000 zł. wartość nominalna jednego udziału nie może być niższa niż 500 zł.
3) powołanie zarządu. Zarząd jest jednym z organów spółki. Uprawniony jest on do prowadzenia spraw spółki reprezentowania spółki. Zarząd składa się z jednego lub większej ilości wspólników.
4) członek zarządu jest powoływany i odwoływany uchwałą wspólników, ale umowa spółki może wprowadzić inny sposób powoływania i odwoływania tego organu,
Do zarządu mogą być powoływani zarówno wspólnicy jak i inne osoby z poza ich grona.
5) ustanowienie rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, jeżeli wymaga tego ustawa lub przepisy umowy spółki. Umowa spółki może bowiem przewidywać, że w spółce będzie działać jako organ nadzoru rada nadzorcza lub komisja rewizyjna albo oba te organy.
W przypadku jednak spółek, w których kapitał zakładowy przewyższa kwotę 500 000 zł, a wspólników jest więcej niż dwudziestu pięciu, powinna być ustanowiona rada nadzorcza lub komisja rewizyjna.
W przypadku ustanowienia rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej umowa spółki może wyłączyć możliwość kontroli działalności spółki prze indywidualnych wspólników. Rada nadzorcza lub komisja rewizyjna składa się z co najmniej 3 członków powoływanych i odwoływanych w drodze uchwały wspólników, przy czym umowa spółki może ustanowić inne zasady powoływania tych organów.
Rada nadzorcza sprawuje stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności. Do szczególnych obowiązków rady nadzorczej należy ocena sprawozdań finansowych za ubiegły rok w zakresie ich zgodności z księgami i dokumentami, jak i ze stanem faktycznym, oraz wniosków zarządu dotyczących podziału zysku albo pokrycia straty. Zadania komisji rewizyjnej są tożsame w tym zakresie z uprawnieniami rady nadzorczej,
5) wpisu do rejestru sądowego;
Wniosek o wpis spółki do rejestru sądowego spółki dokonuje jego zarząd.
Wniosek taki podpisują wszyscy wspólnicy. Zgłoszenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością do rejestru sądowego powinien zawierać:
1) firmę, siedzibę i adres spółki. Firma spółki może być obrana dowolnie, powinna jednak zawierać dodatkowe oznaczenie "spółka z ograniczoną odpowiedzialnością", Wspólnicy mogą w zasadzie dowolnie wybierać nazwę spółki (firmę). Z takim jednakże zastrzeżeniem, aby dostatecznie odróżniała się ona od firm innych przedsiębiorców działających na terenie, na którym spółka ma zamiar prowadzić swoją działalność.
Wykorzystywanie nazwy innego przedsiębiorstwa, zwłaszcza tej samej lub pokrewnej branży, może spowodować zarzut prowadzenia nieuczciwej konkurencji i narusza dobra osobiste przedsiębiorcy.
2) przedmiot działalności spółki (np. handel art. metalowymi),
3) wysokość kapitału zakładowego,
4) określenie czy wspólnik może mieć więcej niż jeden udział,
5) nazwiska, imiona i adresy członków zarządu oraz sposób reprezentowania spółki,
6) nazwiska i imiona członków rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, jeżeli ustawa lub mowa spółki wymaga ustanowienia rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej,
7) jeżeli wspólnicy wnoszą do spółki wkłady niepieniężne - zaznaczenie tej okoliczności,
8) czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony,
9) jeżeli umowa wskazuje pismo oznaczone do ogłoszeń spółki - oznaczenia tego pisma.
Zgłoszenie do sądu rejestrowego spółki jednoosobowej powinno zawierać także nazwisko i imię albo firmę (nazwę) i siedzibę oraz adres jedynego wspólnika, a także wzmiankę, ze jest on jedynym wspólnikiem spółki.
Do takiego zgłoszenia należy dołączyć również:
1) umowę spółki,
2) oświadczenie wszystkich członków zarządu, że wkłady na pokrycie kapitału zakładowego zostały przez wszystkich wspólników wniesione w całości,
3) jeżeli o powołaniu członków organów spółki nie stanowi akt notarialny zawierający umowę spółki, dowód ich ustanowienia, z wyszczególnieniem składu osobowego.
Jednocześnie ze zgłoszeniem należy złożyć podpisaną przez wszystkich członków zarządu listę wspólników z podaniem imienia i nazwiska lub firmy (nazwy) oraz liczby i wartości nominalnej udziałów każdego z nich, oraz dołączyć złożone wobec sądu albo poświadczone notarialnie podpisy członków zarządu spółki.
Należy przy tym pamiętać, ze jeżeli zawiązana spółka nie zostanie zgłoszona do sądu rejestrowego w terminie sześciu miesięcy od dnia zawarcia umowy spółki umowa spółki ulega rozwiązaniu.
Z tytułu sporządzenia aktu notarialnego umowy spółki z o.o. pobierana jest przez notariusz opłata notarialna w wysokości uzależnionej od wysokości
kapitału założycielskiego.
Wysokość tej opłaty jest ustalana procentowo od wysokości kapitału założycielskiego i wynosi:
do 10000 zł - 3%,
powyżej 10000 zł do 20000 zł - 300 zł + 2% od nadwyżki powyżej 10000 zł,
powyżej 20000 zł do 50000 zł - 500 zł + 1% od nadwyżki powyżej 20000 zł,
powyżej 50000 zł - 800 zł + 0,5% od nadwyżki ponad 50000 zł
Ponadto umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych wysokość tego podatku uzależniona jest od wysokość kapitału założycielskiego i wynosi:
do 20000 zł 1%
od 20000 zł do 30000 zł 200 zł + 0,5% nadwyżki ponad 20000 zł
ponad 30000 zł 250 zł +0,1 % nadwyżki ponad 30000zł
Spółka akcyjna - utworzenie
Spółkę akcyjną może zawiązać jedna lub więcej osób. Należy przy tym pamiętać, że spółka akcyjna nie może być zawiązana przez jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.
Zawiązanie umowy spółki, w tym podpisanie statutu przez założycieli.
Statut spółki akcyjnej powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego.
Statut spółki akcyjnej powinien określać:
1) firmę i siedzibę spółki,
2) przedmiot działalności spółki,
3) czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony,
4) wysokość kapitału zakładowego oraz kwotę wpłaconą przed zarejestrowaniem na pokrycie kapitału zakładowego,
5) wartość nominalną akcji i ich liczbę ze wskazaniem, czy akcje są imienne, czy na okaziciela,
6) liczbę akcji poszczególnych rodzajów i związane z nimi uprawnienia, jeżeli mają być wprowadzone akcje różnych rodzajów,
7) nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) założycieli,
8) liczbę członków zarządu i rady nadzorczej albo co najmniej minimalną lub maksymalną liczbę członków tych organów oraz podmiot uprawniony do ustalenia składu zarządu lub rady nadzorczej,
9) co najmniej przybliżoną wielkość wszystkich kosztów poniesionych lub obciążających spółkę w związku z jej utworzeniem, ustaloną na dzień zawiązania spółki,
10) pismo do ogłoszeń, jeżeli spółka zamierza dokonywać ogłoszeń również poza Monitorem Sądowym i Gospodarczym.
Statut powinien również zawierać, pod rygorem bezskuteczności wobec spółki, postanowienia dotyczące:
1) liczby i rodzajów tytułów uczestnictwa w zysku lub w podziale majątku spółki oraz związanych z nimi praw,
2) wszelkich związanych z akcjami obowiązków świadczenia na rzecz spółki, poza obowiązkiem wpłacenia należności za akcje,
3) warunków i sposobu umorzenia akcji,
4) ograniczeń zbywalności akcji,
5) uprawnień osobistych przyznanych akcjonariuszom,
Statut może zawierać dodatkowe postanowienia, chyba że z ustawy wynika, że przewiduje ona wyczerpujące uregulowanie albo dodatkowe postanowienie statutu jest sprzeczne z naturą spółki akcyjnej lub dobrymi obyczajami.
Firma spółki może być obrana dowolnie przy czym powinna zawierać dodatek "spółka akcyjna" lub skrót "S.A.".
Zawiązanie spółki akcyjnej następuje z chwilą objęcia wszystkich akcji.
Statut spółki może określać minimalną lub maksymalną wysokość kapitału zakładowego. W takim przypadku zawiązanie spółki następuje z chwilą objęcia przez akcjonariuszy takiej liczby akcji, których łączna wartość nominalna jest równa co najmniej minimalnej wysokości kapitału zakładowego (500000 zł), oraz złożenia przez zarząd, przed zgłoszeniem spółki do rejestru, oświadczenia w formie aktu notarialnego o wysokości objętego kapitału zakładowego. Wysokość objętego kapitału powinna mieścić się w określonych przez statut granicach.
Zmiana oświadczenia zarządu, nie wpływa na zmianę chwili zawiązania spółki.
Akt notarialny zawierający oświadczenie zarządu, powinien zawierać postanowienie o dookreśleniu wysokości kapitału zakładowego w statucie. Wysokość kapitału zakładowego określona w statucie powinna być zgodna z oświadczeniem zarządu.
Wniesienie przez akcjonariuszy wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego,
Kapitał zakładowy spółki powinien wynosić co najmniej 500.000 złotych.
Wartość nominalna akcji nie może być niższa niż 1 złoty.
Akcje nie mogą być obejmowane poniżej ich wartości nominalnej.
Jeżeli akcje są obejmowane po cenie wyższej od wartości nominalnej, nadwyżka powinna być uiszczona w całości przed zarejestrowaniem spółki.
Akcje obejmowane za wkłady niepieniężne powinny być pokryte w całości nie później niż przed upływem roku po zarejestrowaniu spółki. Akcje obejmowane za wkłady pieniężne powinny być opłacone przed zarejestrowaniem spółki co najmniej w jednej czwartej ich wartości nominalnej.
Jeżeli akcje są obejmowane wyłącznie za wkłady niepieniężne albo za wkłady niepieniężne i pieniężne, wówczas kapitał zakładowy powinien być pokryty przed zarejestrowaniem, co najmniej w jednej czwartej jego wysokości,
Gdy przewidziane są wkłady niepieniężne albo spółka nabywa mienie lub dokonuje zapłaty wynagrodzenia za usługi świadczone przy jej powstaniu, założyciele sporządzają pisemne sprawozdanie, które powinno przedstawiać w szczególności:
1) przedmiot wkładów niepieniężnych oraz liczbę i rodzaj wydawanych w zamian za nie akcji i innych tytułów uczestnictwa w dochodach lub w podziale majątku spółki,
2) mienie nabywane przed zarejestrowaniem spółki oraz wysokość i sposób zapłaty,
3) usługi świadczone przy powstaniu spółki oraz wysokość i sposób wynagrodzenia,
4) osoby, które wnoszą wkłady niepieniężne, zbywają spółce mienie lub otrzymują wynagrodzenie za usługi,
5) zastosowaną metodę wyceny wkładów.
W sprawozdaniu należy umotywować zamierzone transakcje, w tym także objęcie akcji za wkłady niepieniężne i wysokość przyznanego wynagrodzenia lub zapłaty. Do sprawozdania należy dołączyć odpowiednie dokumenty w oryginałach lub urzędowo poświadczonych odpisach.
Jeżeli przedmiotem wkładu jest przedsiębiorstwo, sprawozdanie założycieli powinno zawierać sprawozdania finansowe dotyczące tego przedsiębiorstwa za okres ostatnich dwóch lat obrotowych.
Jeżeli przedsiębiorstwo prowadzono przez okres krótszy niż dwa lata, sprawozdanie założycieli powinno obejmować cały okres działalności.
Sprawozdanie założycieli należy poddać badaniu jednego albo kilku biegłych rewidentów w zakresie jego prawdziwości i rzetelności, jak również celem wydania opinii, czy wartość wkładów niepieniężnych odpowiada co najmniej wartości nominalnej obejmowanych za nie akcji bądź wyższej cenie emisyjnej akcji, a także czy wysokość przyznanego wynagrodzenia lub zapłaty jest uzasadniona.
Biegłego rewidenta wyznacza sąd rejestrowy właściwy ze względu na siedzibę spółki.
Na pisemne żądanie biegłego rewidenta założyciele powinni przedłożyć na piśmie dodatkowe wyjaśnienia lub dokumenty.
Opinia biegłego rewidenta powinna oceniać metodę wyceny wkładów niepieniężnych przyjętą w sprawozdaniu założycieli.
Biegły rewident powinien sporządzić w dwóch egzemplarzach szczegółową opinię i złożyć ją wraz ze sprawozdaniem założycieli sądowi rejestrowemu, który jeden egzemplarz przez siebie poświadczony wydaje założycielom.
Sąd rejestrowy określa wynagrodzenie za pracę biegłego rewidenta i zatwierdza rachunek jego wydatków. Jeżeli założyciele nie uiścili należności, sąd rejestrowy ściąga ją w trybie przewidzianym dla egzekucji opłat sądowych.
Wzmianka o złożeniu opinii przez biegłego rewidenta w sądzie rejestrowym powinna być ogłoszona przez spółkę przed dniem jej zarejestrowania.
W przypadku rozbieżności zdań między założycielami a biegłym rewidentem spór rozstrzyga sąd rejestrowy na wniosek założycieli. Na postanowienie sądu wydane w wyniku rozpatrzenia wniosku nie przysługuje środek odwoławczy. Sąd rejestrowy może wyznaczyć nowego biegłego rewidenta, jeżeli uzna to za uzasadnione.
Ustanowienie zarządu i rady nadzorczej,
Zarówno rada nadzorcza jak i zarząd są organami spółki.
Zarząd
Zarząd prowadzi sprawy spółki i reprezentuje spółkę.
W skład zarządu wchodzi jedna albo większej liczby członków.
Do zarządu mogą być powołane osoby spośród akcjonariuszy lub spoza ich grona.
Członków zarządu powołuje i odwołuje rada nadzorcza, chyba że statut spółki stanowi inaczej. Członek zarządu może być odwołany lub zawieszony w czynnościach także przez walne zgromadzenie.
Okres sprawowania funkcji przez członka zarządu nie może być dłuższy niż pięć lat (kadencja). Ponowne powołania tej samej osoby na członka zarządu są dopuszczalne na kadencje nie dłuższe niż pięć lat każda. Powołanie może nastąpić nie wcześniej niż na rok przed upływem bieżącej kadencji członka zarządu.
Statut może w granicach czasu kadencji zarządu , ustanowić częściowe odnawianie zarządu w ten sposób, że pewna liczba członków zarządu kolejno ustępuje albo w drodze losowania, albo według starszeństwa wyboru, albo w inny sposób.
Jeżeli statut przewiduje, że członków zarządu powołuje się na okres wspólnej kadencji, mandat członka zarządu, powołanego przed upływem danej kadencji zarządu, wygasa równocześnie z wygaśnięciem mandatów pozostałych członków zarządu, chyba że statut spółki stanowi inaczej.
Mandat członka zarządu wygasa najpóźniej z dniem odbycia walnego zgromadzenia zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za ostatni pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu.
Mandat ten wygasa również wskutek śmierci, rezygnacji albo odwołania go ze składu zarządu.
Do złożenia rezygnacji przez członka zarządu stosuje się odpowiednio przepisy o wypowiedzeniu zlecenia przez przyjmującego zlecenie.
Członek zarządu może być w każdym czasie odwołany. Nie pozbawia go to roszczeń ze stosunku pracy lub innego stosunku prawnego dotyczącego pełnienia funkcji członka zarządu.
Statut spółki może zawierać inne postanowienia, w szczególności ograniczać prawo odwołania do ważnych powodów.
Odwołany członek zarządu jest uprawniony i obowiązany złożyć wyjaśnienia w toku przygotowywania sprawozdania zarządu i sprawozdania finansowego, obejmujących okres pełnienia przez niego funkcji członka zarządu, oraz do udziału w walnym zgromadzeniu zatwierdzającym sprawozdania, chyba że akt odwołania stanowi inaczej.
W przypadku, gdy zarząd jest wieloosobowy, wszyscy jego członkowie są obowiązani i uprawnieni do wspólnego prowadzenia spraw spółki, chyba że statut stanowi inaczej.
Uchwały zarządu zapadają bezwzględną większością głosów, chyba że statut stanowi inaczej. Statut może przewidywać, że w przypadku równości głosów decyduje głos prezesa zarządu, jak również przyznawać mu określone uprawnienia w zakresie kierowania pracami zarządu.
Uchwały zarządu mogą być powzięte, jeżeli wszyscy członkowie zostali prawidłowo zawiadomieni o posiedzeniu zarządu.
Powołanie prokurenta wymaga zgody wszystkich członków zarządu.
Odwołać prokurę może każdy członek zarządu.
Jeżeli statut nie przyznaje radzie nadzorczej lub walnemu zgromadzeniu prawa do uchwalenia lub zatwierdzenia regulaminu zarządu, zarząd może uchwalić swój regulamin.
Prawo członka zarządu do reprezentowania spółki dotyczy wszystkich czynności sądowych i pozasądowych spółki. Prawa tego nie można ograniczyć ze skutkiem prawnym wobec osób trzecich.
Jeżeli zarząd jest wieloosobowy, sposób reprezentowania spółki określa jej statut. Jeżeli statut nie zawiera żadnych postanowień w tym przedmiocie, do składania oświadczeń w imieniu spółki wymagane jest współdziałanie dwóch członków zarządu albo jednego członka zarządu łącznie z prokurentem. Oświadczenia składane spółce oraz doręczenia pism spółce mogą być dokonywane wobec jednego członka zarządu lub prokurenta.
Członek zarządu nie może bez zgody spółki zajmować się interesami konkurencyjnymi ani też uczestniczyć w spółce konkurencyjnej jako wspólnik spółki cywilnej, spółki osobowej lub jako członek organu spółki kapitałowej bądź uczestniczyć w innej konkurencyjnej osobie prawnej jako członek organu.
Zakaz ten obejmuje także udział w konkurencyjnej spółce kapitałowej, w przypadku posiadania w niej przez członka zarządu co najmniej 10% udziałów albo akcji bądź prawa do powołania co najmniej jednego członka zarządu. Jeżeli statut nie stanowi inaczej, zgody udziela organ uprawniony do powoływania zarządu.
Rada Nadzorcza
Rada nadzorcza sprawuje stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności.
Rada nie ma prawa do wydawania zarządowi wiążących poleceń dotyczących prowadzenia spraw spółki.
Do szczególnych obowiązków rady nadzorczej należy ocena sprawozdań, zarządu z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy, w zakresie ich zgodności z księgami i dokumentami, jak i ze stanem faktycznym, oraz wniosków zarządu dotyczących podziału zysku albo pokrycia straty, a także składanie walnemu zgromadzeniu corocznego pisemnego sprawozdania z wyników tej oceny.
W celu wykonania swoich obowiązków rada nadzorcza może badać wszystkie dokumenty spółki, żądać od zarządu i pracowników sprawozdań i wyjaśnień oraz dokonywać rewizji stanu majątku spółki.
Do kompetencji rady nadzorczej należy również zawieszanie, z ważnych powodów, w czynnościach poszczególnych lub wszystkich członków zarządu oraz delegowanie członków rady nadzorczej do czasowego wykonywania czynności członków zarządu niemogących sprawować swoich czynności.
W przypadku niemożności sprawowania czynności przez członka zarządu rada nadzorcza powinna niezwłocznie podjąć odpowiednie działania w celu dokonania zmiany w składzie zarządu.
Statut może rozszerzyć uprawnienia rady nadzorczej, a w szczególności przewidywać, że zarząd jest obowiązany uzyskać zgodę rady nadzorczej przed dokonaniem określonych w statucie czynności.
Jeżeli rada nadzorcza nie wyrazi zgody na dokonanie określonej czynności, zarząd może zwrócić się do walnego zgromadzenia, aby powzięło uchwałę udzielającą zgody na dokonanie tej czynności.
Rada nadzorcza składa się co najmniej z trzech członków powoływanych i odwoływanych przez walne zgromadzenie.
Statut może przewidywać inny sposób powoływania lub odwoływania członków rady nadzorczej.
Na wniosek akcjonariuszy, reprezentujących co najmniej jedną piątą kapitału zakładowego, wybór rady nadzorczej powinien być dokonany przez najbliższe walne zgromadzenie w drodze głosowania oddzielnymi grupami, nawet gdy statut przewiduje inny sposób powołania rady nadzorczej.
Jeżeli w skład rady nadzorczej wchodzi osoba powołana przez podmiot określony w odrębnej ustawie, wyborowi podlegają jedynie pozostali członkowie rady nadzorczej.
Osoby reprezentujące na walnym zgromadzeniu tę część akcji, która przypada z podziału ogólnej liczby reprezentowanych akcji przez liczbę członków rady, mogą utworzyć oddzielną grupę celem wyboru jednego członka rady, nie biorą jednak udziału w wyborze pozostałych członków.
Mandaty w radzie nadzorczej nieobsadzone przez odpowiednią grupę akcjonariuszy, utworzoną, obsadza się w drodze głosowania, w którym uczestniczą wszyscy akcjonariusze, których głosy nie zostały oddane przy wyborze członków rady nadzorczej, wybieranych w drodze głosowania oddzielnymi grupami.
Kadencja członka rady nadzorczej nie może być dłuższa niż pięć lat.
Członek zarządu, prokurent, likwidator, kierownik oddziału lub zakładu oraz zatrudniony w spółce główny księgowy, radca prawny lub adwokat nie może być jednocześnie członkiem rady nadzorczej.
Rada nadzorcza podejmuje uchwały, jeżeli na posiedzeniu jest obecna co najmniej połowa jej członków, a wszyscy jej członkowie zostali zaproszeni. Statut może przewidywać surowsze wymagania dotyczące kworum rady nadzorczej.
Statut może przewidywać, że członkowie rady nadzorczej mogą brać udział w podejmowaniu uchwał rady, oddając swój głos na piśmie za pośrednictwem innego członka rady nadzorczej. Oddanie głosu na piśmie nie może dotyczyć spraw wprowadzonych do porządku obrad na posiedzeniu rady nadzorczej.
Podejmowanie uchwał przez radę nadzorczą w trybie pisemnym lub przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość jest dopuszczalne tylko w przypadku, gdy statut tak stanowi. Uchwała jest ważna, gdy wszyscy członkowie rady zostali powiadomieni o treści projektu uchwały.
Zarząd lub członek rady nadzorczej mogą żądać zwołania rady nadzorczej, podając proponowany porządek obrad. Przewodniczący rady nadzorczej zwołuje posiedzenie w terminie dwóch tygodni od dnia otrzymania wniosku.
Rada nadzorcza powinna być zwoływana w miarę potrzeb, nie rzadziej jednak niż trzy razy w roku obrotowym.
Rada nadzorcza wykonuje swoje obowiązki kolegialnie, może jednak delegować swoich członków do samodzielnego pełnienia określonych czynności nadzorczych.
Jeżeli rada nadzorcza została wybrana w drodze głosowania oddzielnymi grupami, każda grupa ma prawo delegować jednego spośród wybranych przez siebie członków rady nadzorczej do stałego indywidualnego wykonywania czynności nadzorczych. Członkowie ci mają prawo uczestniczenia w posiedzeniach zarządu z głosem doradczym. Zarząd obowiązany jest zawiadomić ich uprzednio o każdym swoim posiedzeniu.
Członkowie rady nadzorczej, delegowani do stałego indywidualnego wykonywania nadzoru, otrzymują osobne wynagrodzenie, którego wysokość ustala walne zgromadzenie. Walne zgromadzenie może powierzyć to uprawnienie radzie nadzorczej. Uchwały rady nadzorczej zapadają bezwzględną większością głosów, chyba że statut stanowi inaczej. Statut może przewidywać, że w przypadku równości głosów rozstrzyga głos przewodniczącego rady nadzorczej.
Do protokołów rady nadzorczej stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące protokołów zarządu.
Walne zgromadzenie może uchwalić regulamin rady nadzorczej, określający jej organizację i sposób wykonywania czynności. Statut może upoważnić radę nadzorczą do uchwalenia jej regulaminu.
Wpis do rejestru.
Zawiązanie spółki do sądu rejestrowego właściwego ze względu na siedzibę spółki w celu wpisania spółki do rejestru zgłasza zarząd. Wniosek o wpis spółki do rejestru podpisują wszyscy członkowie zarządu.
Zgłoszenie spółki akcyjnej do sądu rejestrowego powinno zawierać:
1) firmę, siedzibę i adres spółki albo adres do doręczeń,
2) przedmiot działalności spółki,
3) wysokość kapitału zakładowego, liczbę i wartość nominalną akcji,
4) wysokość kapitału docelowego, jeżeli statut to przewiduje,
5) liczbę akcji uprzywilejowanych i rodzaj uprzywilejowania,
6) wzmiankę, jaka część kapitału zakładowego została pokryta przed zarejestrowaniem,
7) nazwiska i imiona członków zarządu oraz sposób reprezentowania spółki,
8) nazwiska i imiona członków rady nadzorczej,
9) jeżeli akcjonariusze wnoszą wkłady niepieniężne - zaznaczenie tej okoliczności,
10) czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony,
11) jeżeli statut wskazuje pismo przeznaczone do ogłoszeń spółki - oznaczenie tego pisma,
12) jeżeli statut przewiduje przyznanie uprawnień osobistych określonym akcjonariuszom lub tytuły uczestnictwa w dochodach lub majątku spółki niewynikające z akcji - zaznaczenie tych okoliczności.
Do zgłoszenia spółki należy dołączyć:
1) statut,
2) akty notarialne o zawiązaniu spółki i objęciu akcji,
3) oświadczenie wszystkich członków zarządu, że wymagane statutem wpłaty na akcje oraz wkłady niepieniężne zostały dokonane zgodnie z prawem,
4) potwierdzony przez bank lub dom maklerski dowód wpłaty na akcje, dokonanej na rachunek spółki w organizacji; w przypadku gdy statut przewiduje pokrycie kapitału zakładowego wkładami niepieniężnymi po dokonaniu rejestracji, należy dołączyć oświadczenie wszystkich członków zarządu, że wniesienie tych wkładów do spółki jest zapewnione ,
5) dokument stwierdzający ustanowienie organów spółki z wyszczególnieniem ich składu osobowego,
6) zezwolenie lub dowód zatwierdzenia statutu przez właściwy organ władzy publicznej, jeżeli są one wymagane do powstania spółki,
7) oświadczenie, o którym mowa w art. 310 § 2, jeżeli zarząd złożył takie oświadczenie.
Jeżeli w terminie sześciu miesięcy od daty sporządzenia statutu spółka nie została zgłoszona do zarejestrowania lub jeżeli postanowienie sądu odmawiające zarejestrowania stało się prawomocne, zarząd powinien niezwłocznie zawiadomić o tym przez ogłoszenie osoby mające interes prawny oraz zarządzić zwrot wpłaconych sum i wkładów niepieniężnych.
Gdy spółka nie posiada zarządu, zwrotu wkładów dokonują założyciele.
Po zarejestrowaniu spółki zarząd powinien w terminie dwóch tygodni złożyć we właściwym urzędzie skarbowym poświadczony przez siebie odpis statutu spółki ze wskazaniem sądu, w którym spółka została zarejestrowana, oraz daty i numeru rejestracji.
Z tytułu sporządzenia aktu notarialnego statutu spółki akcyjnej pobierana jest przez notariusz opłata notarialna . Wysokość tej opłaty jest ustalana procentowo od wysokości kapitału założycielskiego i wynosi:
do 10000 zł - 3%,
powyżej 10000 zł do 20000 zł - 300 zł + 2% od nadwyżki powyżej 10000 zł
powyżej 20000 zł do 50000 zł - 500 zł + 1% od nadwyżki powyżej 20000 zł,
powyżej 50000 zł - 800 zł + 0,5% od nadwyżki ponad 50000 zł.
Ponadto umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych wysokość tego podatku uzależniona jest od wysokość kapitału założycielskiego i wynosi:
do 20000 zł 1%
od 20000 zł do 30000 zł 200 zł + 0,5% nadwyżki ponad 20000 zł
ponad 30000 zł 250 zł +0,1 % nadwyżki ponad 30000zł
Adam Mickiewicz "Dziady część III"