Wyszukiwarka:

Wszędzie ------------------ Artykuły Newsy Informacje Linki Pliki

Dochody jednostek samorządu terytorialnego Podstawa prawna: ustawa z dn. 26. 11. 1998r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999-2003 (Dz.U. Nr 150, poz. 983 z późn. zm.). Źródła dochodów: podatki, opłaty (tylko gmina), subwencja ogólna, dotacje celowe, dochody z majątku własnego, dochody jednostek budżetowych, gospodarstw pomocniczych i zakładów budżetowych, odsetki od środków gromadzonych na rachunkach bankowych, inne dochody wskazane w art. 4 ustawy (dochody fakultatywne). Metody podziału dochodów pomiędzy budżet państwa a jednostki samorządowe: System rozgraniczania źródeł podatkowych pomiędzy państwo i wspólnoty terytorialne - ustawowo są rozgraniczone źródła dochodów państwa i samorządów, System udziałów podatkowych - jednostki samorządowe mają ustalone procentowo udziały we wpływach z konkretnego podatku. Składki - są to środki przekazywane przez jednostki niższych szczebli na rzecz wspólnot wyższego szczebla. Wysokość składek jest ustalana przez jednostki wyższych szczebli lub przez władze centralne. Dochody gmin: dochody własne, subwencje, dotacje. Podstawę dochodów gminy stanowią wpływy z podatków: rolnego i leśnego, od nieruchomości, od środków transportu, od czynności cywilnoprawnych, karty podatkowej, od spadków i darowizn, od posiadania psów, udział w podatku dochodowym od osób fizycznych w wysokości 27,6% wpływów od podatników zamieszkałych na terytorium danej gminy, udział w podatku dochodowym od osób prawnych w wysokości 5% wpływów od jednostek mających siedzibę na terytorium gminy, oraz opłat: skarbowej, eksploatacyjnej (za wydobywanie kopalin), lokalnych (targowa, miejscowa, administracyjna), innych pobieranych zgodnie z obowiązującymi przepisami. Subwencja ogólna dla gminy Subwencja ogólna - będąca w dyspozycji gminy (rady gminy). Składa się z trzech części: - podstawowej (w której skład wchodzi kwota wyrównawcza. Jest to dodatkowa kwota przyznawana tym gminom, w których dochody podatkowe na 1 mieszkańca są niższe niż 85% średnich dochodów gmin z tego tytułu w skali kraju (art. 21ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego). Środki pochodzą z dochodów budżetu państwa oraz wpłat gmin, które mają wysokie wpływy podatkowe. Gminy, w których dochody podatkowe na jednego mieszkańca przekraczają 150% średniej krajowej dokonują wpłaty części nadwyżki na zwiększenie subwencji ogólnej. -. oświatowej (przeznaczona na wykonywanie zadań z zakresu oświaty), -. rekompensacyjna (mająca pokryć zmniejszenie wpływów z tytułu częściowej likwidacji podatku od środków transportu oraz ulg i zwolnień w podatkach i opłatach stanowiących dochody gminy - art. 24 ustawy. Środki przeznaczone na tą część nie mogą być niższe niż 10,5% wpływów z podatku akcyzowego od paliw.). D o c h o d y p o w i a t u Podstawowe źródła dochodów to: udział w dochodach z tyt. podatku dochodowego od osób fizycznych zamieszkałych w powiecie - 1%, subwencja ogólna - składa się z trzech części: oświatowej, drogowej i wyrównawczej (dla powiatów o niskich dochodach). dotacje celowe, dochody uzyskane od jednostek gospodarki budżetowej powiatu i z majątku powiatu, odsetki od środków ulokowanych na rachunkach bankowych. Dochody fakultatywne określa art. 9 ustawy o dochodach jednostek samorządowych. Powiaty również otrzymują subwencję ogólną, która składa się z trzech części: oświatowe, drogowej, wyrównawczej - tylko powiaty mniej zamożne. O przeznaczeniu subwencji decyduje rada powiatu. D o c h o d y w o j e w ó d z t w a Podstawowe: 1,5% udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych - mieszkańców województwa, 0,5% z podatku dochodowego od osób prawnych z siedzibą na terenie województwa, subwencja ogólna - takie same części jak przy subwencji dla powiatu. dotacje celowe, pozostałe jak w powiecie. Dochody fakultatywne - art. 12. Województwa również otrzymują subwencję ogólną, która składa się z trzech części: oświatowe, drogowej, wyrównawczej - tylko powiaty mniej zamożne. O przeznaczeniu subwencji decyduje sejmik województwa. Subwencję oświatową łącznie dla wszystkich jednostek samorządowych ustala się w wysokości 12,8% dochodów budżetu państwa, z tym że 1% przeznacza się na rezerwę. Pozostałą część rozdziela się między jednostki samorządu terytorialnego (wg kryteriów ustalonych rozporządzeniem przez Min. Ed. Nar.). Subwencje drogową dla powiatu i województwa stanowi 60% kwoty przeznaczonej na finansowanie dróg, z czego 10 % stanowi rezerwę przeznaczoną na inwestycje. Podziału dokonuje się z uwzględnieniem ilości dróg, ich stanu oraz natężenia ruchu w danej jednostce samorządowej. Kontrola finansowa i audyt wewnętrzny są przeprowadzane przez jednostki organizacyjne sektora finansów samorządowych, kontrolę stosowania tych procedur sprawuje organ zarządzający, w jednostkach samorządowych polega na badaniu i porównywaniu stanu wymaganego ze stanem założonym, pobierania i gromadzenia środków publicznych, zaciąganiu zobowiązań i dokonywaniu wydatków, zwrotu środków publicznych oraz dokonywaniu zamówień publicznych, w każdym roku obejmuje min. 5% wydatków wskazanych jednostek. Audyt wewnętrzny - działania w wyniku których kierownik jednostki uzyskuje ocenę (obiektywną i niezależną) funkcjonowania jednostki pod względem legalności, celowości, gospodarności, rzetelności, przejrzystości i jawności. Źródła dochodów jednostek samorządu terytorialnego (art. 167): dochody własne, subwencje ogólne, dotacje celowe. Zasada adekwatności dochodów jednostek samorządowych – udział jednostek samorządowych w dochodach publicznych powinien być odpowiedni do realizowanych zadań (art. 167 ust. 1 Konstytucji). Podział dochodów pomiędzy państwo i samorząd: podział pionowy – pomiędzy państwo i samorząd. Ma podstawowe znaczenie. podział poziomy – pomiędzy jednostkami samorządowymi funkcjonującymi na tym samym poziomie, np. finansowanie porozumień gminnych. Może występować również pomiędzy różnymi szczeblami samorządu. Podział ten może również służyć wyrównaniu dochodów pomiędzy jednostkami samorządowymi o różnym potencjale ekonomicznym. Również przy użyciu podziału pionowego może ten efekt uzyskać w wyniku przejęcia części dochodów jednostek samorządowych przez państwo i przekazanie ich jednostkom słabszym (tzw. horyzontalny efekt pionowego podziału dochodów). Kompetencje państwa i jednostek samorządowych w sferze podatków: · kompetencje do stanowienia przepisów prawa podatkowego – szerzej do nakładania podatków oraz ustalania ich kształtu (kto, od czego i w jakiej wysokości płaci). · kompetencje do przejmowania wpływów – wskazują podmiot uprawniony do wykorzystywania dochodów podatkowych na własne potrzeby. Stanowi element samodzielności finansowej (określona ustawowo). · kompetencje do administrowania podatkami – dotyczą wymiaru i poboru podatków oraz stosowania ulg w ich zapłacie. Może być· niezależna od kompetencji do przejmowania wpływów. Podział źródeł podatkowych pomiędzy państwo samorząd: system konkurencji podatkowej – oparty na zupełnej samodzielności w tworzeniu podatków i administrowaniu nimi. Jego podstawowymi wadami jest to, że powoduje zróżnicowanie obciążeń podatkowych w poszczególnych jednostkach, a także może doprowadzić do nadmiernego obciążenia źródła dochodów podatkowych. Nadto powoduje konieczność funkcjonowania podwójnego systemu organów podatkowych. Zaletą jest zapewnienie całkowitej samodzielności finansowej samorządu. W zmodyfikowanej formie funkcjonuje w USA i Szwajcarii. system rozgraniczenia źródeł podatkowych – polega na ustawowym rozdzieleniu wpływów z poszczególnych podatków pomiędzy państwo i jednostki samorządowe. Może polegać na przyznaniu samorządom wszystkich kompetencji w zakresie podatków (tworzenia, administrowania i przejmowania wpływów) lub tylko do przejmowania wpływów. system dodatków do podatku – polega na powiększaniu podatków państwowych do dodatek (określoną kwotę) zasilający jednostki samorządowe. Dodatek komunalny może występować jako jednakowy dla wszystkich jednostek, dodatek o maksymalnej górnej granicy z prawem jednostek do jego zmniejszenia oraz dodatek ustalany samodzielnie przez jednostki komunalne. system udziałów podatkowych – polega na podziale wpływów podatkowych z poszczególnych podatków pomiędzy państwo i jednostki samorządowe. Może on obejmować wpływy podatkowe z terenu danej jednostki (np. gminy) lub pobrane w skali kraju (wówczas potrzebny jest dodatkowy system rozdziału). systemy mieszane – oparte na połączeniu wymienionych wcześniej systemów w różnej konfiguracji. Pozwala wyeliminować wady a wykorzystać zalety wymienionych systemów. Jego konstrukcja jest uzależniona od potrzeb, jakim ma służyć. Podatek leśny – ustawa z dn. 30.10.2002r. o podatku leśnym (Dz. U. nr 200, poz. 1682) Podmiot podatku – osoby fizyczne, prawne oraz jednostki nie posiadające osobowości prawnej, które są : właścicielami lasów, posiadaczami samoistnymi, użytkownikami wieczystymi, posiadaczami lasów Skarbu państwa lub jednostek samorządu terytorialnego, jednostki organizacyjne Lasów Państwowych i Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. Uwaga!! – nie są podatnikami Skarb państwa i jednostki samorządu terytorialnego. (wyłączenie z opodatkowania) Jeśli lasy objęte są współwłasnością lub współposiadaniem, to obowiązek podatkowy ciąży solidarnie na współwłaścicielach lub współposiadaczach. Przedmiot podatku – lasy, tj. grunty leśne sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako lasy, z wyłączeniem zajętych na działalność inną niż leśna (działalność leśna – w zakresie urządzania, ochrony i zagospodarowania lasu, utrzymywania i powiększania zasobów i upraw leśnych, gospodarowanie zwierzyną oraz pozyskiwanie produktów leśnych, np. drewna, żywicy, runa leśnego, choinek itp.) Podstawa opodatkowania – powierzchnia lasu wynikająca z ewidencji. Stawka podatku – równowartość 0,220 m3 drewna wg średniej ceny sprzedaży drewna w nadleśnictwach z pierwszych trzech kwartałów roku poprzedniego pomniejszonej o podatek od towarów i usług. Uwaga!!! – dla lasów ochronnych i lasów wchodzących w skład rezerwatów i parków narodowych stawka wynosi 50%. I jest to jedyna ulga występująca w tym podatku. Obowiązek podatkowy – powstaje od miesiąca następującego po miesiącu nabycia gruntów leśnych (lasów) i trwa do końca miesiąca, w którym nastąpiło zbycie tych gruntów. Powstawanie zobowiązania podatkowego: osoby fizyczne – zobowiązanie powstaje w efekcie wydania i doręczenia decyzji, która je ustala. osoby prawne i jednostki organizacyjne – składają deklaracje do 15 stycznia (lub do 14 dni od nabycia gruntu) i wpłacają podatek bez wezwania (metoda samoobliczenia). Terminy płatności dla osób fizycznych – 4 raty: 15 marca, 15 maja, 15 września, 15 listopada. Dla osób prawnych i jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej – za poszczególne miesiące do 15 dnia miesiąca, bez wezwania. Zwolnienia podatkowe przedmiotowe (art. 7): lasy z drzewostanem do 40 lat, użytki ekologiczne, lasy wpisane do rejestru zabytków, podmiotowe: szkoły wyższe, szkoły publiczne i niepubliczne, inne określone ustawą. Uwaga! – rada gminy może wprowadzić inne zwolnienia przedmiotowe. Podatek od czynności cywilnoprawnych ( ustawa z dn. 9.09.2000r. o podatku od czynności cywilnoprawnych Dz.U. nr 86, poz. 959 ze zmianami). Podmiot podatku – strony czynności cywilnoprawnej (każdy podmiot, który może być podmiotem prawa cywilnego). W przypadku podwyższenia kapitału zakładowego w spółce osobowej podatnikiem jest ta spółka. Obowiązek zapłaty ciąży solidarnie na stronach czynności cywilnoprawnej, a gdy jedna z nich jest zwolniona na pozostałych, ale stawka jest zmniejszona o 50%. Uwaga! – podatnikami nie są podmioty objęte podatkiem od towarów i usług w zakresie, w jakim wykonują czynności objęte tym podatkiem. Przedmiot podatku – jest wyraźnie określony w art. 1 ustawy. Są to wyliczone w przepisie czynności cywilnoprawne, których przedmiotem są rzeczy znajdujące się na terytorium RP lub prawa majątkowe na tym terytorium wykonywane, a także rzeczy będące za granicą i prawa tam wykonywane, jeśli nabywca ma na terytorium RP miejsce zamieszkania lub siedzibę a czynność cywilnoprawna została tutaj dokonana. Opodatkowaniu podlegają także zmiany tych umów powodujące podwyższenie podstawy opodatkowania a także orzeczenia sądów i ugody, jeśli wywołują one takie skutki prawne jak te umowy. Wyłączenia z opodatkowania – art. 2. Przepis ten wyłącza z opodatkowania jedynie te czynności, które mieszczą się w katalogu wymienionym w art. 1. Natomiast podatkowi temu nie podlegają również czynności, które nie zostały wyraźnie wymienione w art. 1. Obowiązek podatkowy – powstaje: z chwilą dokonania czynności, a jeśli pobór dokonywany jest przez płatnika, z chwilą wypłaty należności, z chwilą podwyższenia kapitału zakładowego spółki, z chwilą ustanowienia hipoteki (złożenia oświadczenia lub zawarcia umowy), z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu, z chwilą powołania się na czynność cywilnoprawną, jeżeli podatnik nie złożył deklaracji w ciągu 5 lat od końca roku upływu terminu płatności. Podstawa opodatkowania –jest określona wartościowo. Ustawa szczegółowo reguluje sposób ustalania podstawy opodatkowania w odniesieniu do każdej umowy. Uwaga!! – jeśli wartość podana przez podatników odbiega od wartości rynkowej, urząd skarbowy wzywa do jej podwyższenia, a następnie może powołać biegłego. Stawki podatku – najczęściej ma charakter procentowy, a wyjątkowo kwotowy (np. umowa majątkowa małżeńska, czy hipotek kaucyjna). Szczególny przypadek stanowi umowa spółki, gdzie występuje skala podatkowa. Zwolnienia od podatku: - podmiotowe (art. 8), np. przedstawicielstwa państw obcych, organizacje międzynarodowe, jednostki budżetowe, jednostki samorządu terytorialnego i inne. przedmiotowe (art. 9), np. sprzedaż walut obcych, sprzedaż rzeczy ruchomych o wartości poniżej 1.000zł, pożyczka do kwoty 1.000zł zawarta pomiędzy osobami zaliczanymi do I grupy podatkowej w podatku od spadków i darowizn i inne. Wymiar i pobór podatku Podatnicy mają obowiązek składać zeznanie podatkowe w terminie 14 dni od powstania obowiązku podatkowego i w tym terminie podatek wpłacić, chyba że podatek pobiera płatnik. Płatnikami są: notariusze, jeśli czynność prawna jest dokonywana w formie aktu notarialnego, nabywcy rzeczy, jeśli kupują rzeczy do przerobu lub sprzedaży. Zwrot podatku Może nastąpić w sytuacjach określonych w art. 11 ust. 1 ustawy, co do zasady w sytuacji, gdy czynność opodatkowana nie wywiera skutków prawnych. Podatek nie może być jednak zwrócony, jeśli od końca roku, w którym został zapłacony minęło 5lat. Uwaga! – Organem podatkowy jest tutaj urząd skarbowy. Organom gminy nie przysługuje żadne władztwo podatkowe w tym podatku. Podatek od nieruchomości - ustawa z dn. 12.01.1991r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2002r. nr 9, poz. 84 ze zmianami). Podmiot podatku - osoby fizyczne, prawne i jednostki nieposiadające osobowości prawnej, które są: właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych, posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów budowlanych, użytkownikami wieczystymi gruntów, posiadaczami nieruchomości lub ich części albo gruntów będących własności Skarbu Państwa lub jednostki samorządowej, nawet jeśli to posiadanie nie jest oparte na tytule prawnym, Jeśli przedmiot opodatkowania wchodzi w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa lub jest w zarządzie Lasów Państwowych, to podatnikami są jednostki organizacyjne Lasów Państwowych lub Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. Jeśli przedmiot podatku jest objęty współwłasnością lub współposiadanie, to obowiązek podatkowy ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach (współposiadaczach). Przedmiot podatku: grunty, budynki lub ich części, budowle lub ich części związane z prowadzoną działalnością gospodarczą. Wyłączenia: grunty objęte podatkiem rolnym lub leśnym, grunty pod wodami płynącymi, grunty zajęte na potrzeby jednostek samorządu terytorialnego, inne określone w art. 2 ust. 3 ustawy. Podstawa opodatkowania: dla gruntów - powierzchnia, dla budynków lub ich części - powierzchnia użytkowa, dla budowli lub ich części - wartość ustalona dla celów amortyzacji w podatku dochodowym, a jeśli nie są przedmiotem amortyzacji - wartość rynkowa. Stawka podatku: dla gruntów i budynków lub ich części - kwotowa, dla budowli lub ich części - procentowa. Uwaga!! - wysokość stawek ustala rada gminy. Nie mogą one przekraczać stawek maksymalnych określonych w ustawie. W przypadku nabycia lub zbycia nieruchomości, budynku lub budowli w trakcie roku podatkowego podatek jest ustalany proporcjonalnie do liczby miesięcy, w których istniał stan podlegający opodatkowaniu. Wymiar podatku i sposób zapłaty: osoby fizyczne - składają informację o nieruchomościach w ciągu 14 dni od zaistnienia stanu powodującego zmianę wysokości podatku. Podatek jest ustalany w drodze decyzji gminnego organu podatkowego. Płatny w ratach w terminach do 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada. Uwaga!! - jeśli osoba fizyczna jest równocześnie podatnikiem przynajmniej dwóch spośród trzech podatków (rolnego, leśnego, od nieruchomości), to wydaje się jedną decyzję wymiarową w formie łącznego zobowiązania podatkowego. pozostałe podmioty - składają deklaracje podatkowe do 15 stycznia roku podatkowego i ewentualnie korekty w ciągu 14 dni od zaistnienia zmian uzasadniających zmianę wysokości podatku oraz wpłacają podatek w ratach miesięcznych do 15 każdego miesiąca. Zwolnienia przedmiotowe (art. 7 ust.1 ustawy): budowle kolejowe, budowle infrastruktury portowej, budynki i budowle lotnisk cywilnych, grunty pracowniczych ogródków działkowych, inne określone ustawą. Zwolnienia podmiotowe (art. 7 ust. 2 ustawy): szkoły wyższe, inne publiczne i niepubliczne szkoły, placówki Polskiej Akademii Nauk, zakłady pracy chronionej, inne wskazane ustawą. Uwaga! - rada gminy może wprowadzić inne zwolnienia przedmiotowe. Podatek od środków transportu (uregulowany w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych. Podmiot podatku - osoby fizyczne i prawne będące właścicielami środków transportu oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, na które środek transportu jest zarejestrowany. W przypadku współwłasności obowiązek podatkowy ciąży solidarnie na współwłaścicielach. Przedmiot podatku - wskazane w ustawie środki transportu (samochody ciężarowe, przyczepy, autobusy. Podstawa opodatkowania - ilość środków transportu stanowiących własność podatnika. Stawki podatkowe - mają charakter kwotowy, uzależnione są od rodzaju środka transportu. Ustala je Rada Gminy w wysokości nie wyższej niż wynikająca z ustawy ani też niższe od określonych w załączniku do ustawy. Wymiar podatku i zasady płatności: Oparty na zasadzie samoobliczania. Podatnicy składają deklaracje właściwemu organowi podatkowemu i wpłacają podatek bez wezwania w równych ratach terminie w terminie do 15 lutego i 15 września. Uwaga! - jeśli podatnicy wykonują tzw. transport kombinowane (tzn. w części trasy środek transportu jest przewożony koleją), to przysługuje im zwrot podatku na zasadach określonych w ustawie. Podatek od posiadania psów - określony ustawą o podatkach i opłatach lokalnych. Podatnikami są tylko osoby fizyczne. Przedmiotem podatku jest posiadanie psa (psów). Podstawa opodatkowania to ilość posiadanych psów. Stawka podatku ma charakter kwotowy i jest ustalana przez Radę Gminy maksymalnie do wysokości określonej w ustawie. Ustawa przewiduje bardzo szeroki katalog zwolnień, m. in. posiadaczy psów - przewodników, osoby w wieku powyżej 65 lat - jednego psa, rolników posiadających psy wykorzystywane do pilnowania gospodarstw rolnych (max. dwa psy). Uwaga!!! - jest to jedyny podatek, gdzie Rada Gminy może zwolnić wszystkich mieszkańców z jego płacenia. Opłaty lokalne - uregulowane ustawą o podatkach i opłatach lokalnych. Opłata targowa - pobierana z tytułu dokonywania sprzedaży na targowiskach. Uwaga - ustawa jako targowisko traktuje wszystkie miejsca, gdzie prowadzony jest handel z wyjątkiem budynków nie będących halami targowymi. Nie dotyczy podmiotów opłacających podatek od nieruchomości. Opłata miejscowa - pobierana jest od osób fizycznych przebywających w miejscowościach turystycznych (są to miejscowości mające korzystne warunki klimatyczne lub walory krajobrazowe). Status takiej miejscowości nadaje wojewoda na wniosek rady gminy, po uzgodnieniu z Ministrem ochrony środowiska. Opłata administracyjna - może być wprowadzona Radę gminy za czynności urzędowe nie objęte opłatą skarbową. Stawki opłat lokalnych ustala Rada gminy w wysokości nie wyższej niż wskazana w ustawie. Podatek od spadków i darowizn – (tekst jedn. -Dz. U. z 1997r. nr 16, poz. 89, ost. zm. Dz.U z 2002r. nr 200, poz. 1681) Podmiot podatku – osoby fizyczne (tylko!!!), które nabyły własność rzeczy znajdujących się w RP lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium RP w drodze: spadku, darowizny, zasiedzenia, nieodpłatnego niesienia współwłasności, zachowku, prawo do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładcy. Przedmiot podatku - rzeczy znajdujące się w RP lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium RP. Uwaga!!! – podatkowi podlega również nabycie praw wykonywanych za granicą i rzeczy znajdujących się za granicą, jeśli nabywca jest obywatelem polskim lub ma miejsce stałego pobytu na terytorium RP. Zwolnienia z podatku – art. 4 ustawy, m. in.: nabycie gospodarstwa rolnego (bez budynków), nabycie w drodze darowizny rzeczy o wartości do 9.637 zł od jednej osoby ale nie więcej niż 19.274 zł od wielu osób w ciągu 5 lat, przeznaczone na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych, nabycie przez zstępnych lub małżonka zakładu lub jego części (produkcyjny, budowlany, handlowy, usługowy), jeśli będzie prowadzony przez kolejne 5 lat, nabycie przez rolnika lub przedsiębiorcę maszyn i urządzeń, jeśli będą przynajmniej przez 3 lata wykorzystywane do prowadzenia działalności. Uwaga!! – zwolnienia stosuje się tylko do obywateli polskich lub osób mających w Polsce miejsce stałego pobytu. Obowiązek podatkowy – ciąży na nabywcy. Wyjątkowo w przypadku darowizny, solidarnie na darczyńcy i obdarowanym. Powstaje w momencie: przyjęcia spadku (dziedziczenie), ogłoszenia testamentu (zapis), śmierci wkładcy (prawo do wkładu oszczędnościowego), złożenia oświadczenia przez darczyńcę (darowizna), lub spełnienia świadczenia, jeśli nie było zachowanej formy aktu notarialnego, uprawomocnienia się postanowienia sądu (zasiedzenie). Uwaga!! – w przypadku nabycia pod warunkiem zawieszającym obowiązek podatkowy powstaje w momencie ziszczenia się warunku. Przy warunku rozwiązującym, jeśli ziści się on w ciągu 3 lat, to uchyla się decyzję o wymiarze podatku. Podstawa opodatkowania – czysta wartość nabytych rzeczy lub praw (bez obciążeń) ustalana wg cen rynkowych z dnia nabycia. Co do zasady określa ją podatnik. W razie wątpliwości urząd skarbowy wzywa do podwyższenia wartości. Kwota wolna: jest uzależniona od zaliczenia do grupy podatkowej i wynosi: 9.637 zł – I grupa, 7.276 zł – II grupa, 4.902 zł – III grupa – w ciągu 5 lat. Uwaga!!! – opodatkowaniu podlega nadwyżka ponad tę kwotę. Wymiar podatku i zasady płatności: Wymiar podatku następuje w oparciu o deklarację złożoną przez podatnika. Uzależniony jest od zaliczenia do jednej z 3 grup podatkowych. I grupa – małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha, teściowie, II grupa – zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych, III grupa – inne osoby. Termin płatności podatku wynosi 14 dni od doręczenia decyzji wymiarowej. Jeśli jednak darowizna lub zniesienie współwłasności następuje w formie aktu notarialnego, to notariusz ma obowiązek pobrać podatek i wpłacić go na rachunek urzędu skarbowego (jest płatnikiem). Ulga mieszkaniowa – art. 16 ustawy Obejmuje nabycie budynku mieszkalnego lub jego części, lokalu mieszkalnego oraz praw spółdzielczych przez podatnika w drodze spadku, a przy podatnikach zaliczanych do I grupy również w drodze darowizny, o łącznej powierzchni max. 110m2. podatnicy z III grupy podatkowej korzystają z tej ulgi jeśli na podstawie umowy zawartej przed organem gminy sprawowali co najmniej 2 lata opiekę nad spadkodawcą. Osoba pragnąca skorzystać z tej ulgi nie może posiadać innego budynku lub lokalu i zamieszkiwać w objętym ulgą przez 5 lat. Podatki samorządowe Pojęcie podatku – publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu państwa lub gminy, wynikające z ustawy podatkowej. Zobowiązanie podatkowe – zobowiązanie do zapłacenia podatku na rzecz Skarbu państwa, województwa, powiatu lub gminy w wysokości, terminie i miejscu określonym w przepisach prawa. Zobowiązania podatkowe powstają: z dniem zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa wiąże powstanie takiego zobowiązania, np. podatek od czynności cywilnoprawnych 9najczęściej wiąże się z obowiązkiem złożenia deklaracji lub zeznania podatkowego), z dniem doręczenia decyzji organu podatkowego, np. w podatku rolnym czy leśnym płaconym przez osoby fizyczne. Zobowiązanie podatkowe wygasa na skutek: zapłaty, potrącenia, pobrania przez płatnika lub inkasenta, umorzenia, zaliczenia nadpłaty, przedawnienia. Podatnik – osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej, Płatnik – podmiot obowiązany do obliczenia podatku, pobrania go od podatnika i wpłaty na rachunek organu podatkowego, Inkasent – ma pobrać podatek od podatnika i wpłacić go na rachunek organu podatkowego. Organy podatkowe – państwowe i samorządowe. Państwowe to urzędy skarbowe, izby skarbowe oraz minister Finansów. Do organów samorządowych zaliczamy: wójtów burmistrzów lub prezydentów oraz samorządowe kolegia odwoławcze jako organy odwoławcze. Uwaga!!! – do wydawania rozstrzygnięć (decyzji) w sprawach podatkowych uprawnione są tylko organy podatkowe. W przypadku podatków stanowiących dochód jednostek samorządowych część kompetencji do administrowania podatkami mają organy państwowe, a część samorządowe. Elementy konstrukcyjne podatku: podmiot – podatnik (ten kto podatek płaci), przedmiot – rzecz lub stan faktyczny bądź prawny, od którego podatek jest płacony, np. w podatku rolnym grunty stanowiące użytki rolne, podstawa opodatkowania – ilościowe lub wartościowe określenie przedmiotu opodatkowania, np. ilość posiadanych psów w podatku od posiadania psów, czy wartość nabytych rzeczy lub praw majątkowych w podatku od spadków i darowizn, stawka podatkowa – określa stosunek kwoty podatku do podstawy opodatkowania. Pozwala na wyliczenie kwoty podatku. Może mieć charakter kwotowy, procentowy lub mieszany, zwolnienia podatkowe – mogą występować jako przedmiotowe, podmiotowe lub mieszane. Skutkują zmniejszeniem lub całkowitym wyłączeniem obowiązku zapłaty podatku. Podatek rolny – ustawa z dn. 15.11.1984r. o podatku rolnym (t.j. Dz. U. z 1993r. nr 94, poz., ost. zmiana uchwalona 10.10.2002r., jeszcze nie opublikowana. Podmiot podatku – osoby fizyczne, prawne oraz jednostki nie posiadające osobowości prawnej, które są : właścicielami gruntów, posiadaczami samoistnymi, użytkownikami wieczystymi, posiadaczami gruntów Skarbu państwa lub jednostek samorządu terytorialnego, dzierżawcy gruntów wydzierżawionych na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników. Uwaga!! – nie są podatnikami Skarb państwa i jednostki samorządu terytorialnego. (wyłączenie z opodatkowania) Jeśli grunty objęte są współwłasnością lub współposiadaniem, to obowiązek podatkowy ciąży solidarnie. Przedmiot podatku – grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub zadrzewione bądź zakrzewione użytki rolne, bez gruntów, na których prowadzona jest działalność gospodarcza. Podstawa opodatkowania – dla gruntów wchodzących w skład gospodarstw rolnych, liczba hektarów przeliczeniowych ustalona w oparciu o powierzchnię, rodzaj i klasę gruntów wynikającą z ewidencji oraz zaliczenie do jednego z czterech okręgów podatkowych. Dla pozostałych gruntów powierzchnia rzeczywista wynikająca z ewidencji. Stawka podatku – równowartość 2,5q żyta dla hektara przeliczeniowego lub 5q dla hektara rzeczywistego wg średniej ceny skupu z pierwszych trzech kwartałów roku poprzedniego. Obowiązek podatkowy – powstaje od miesiąca następującego po miesiącu nabycia gruntu i trwa do końca miesiąca, w którym nastąpiło zbycie gruntu. Powstawanie zobowiązania podatkowego: osoby fizyczne – zobowiązanie powstaje w efekcie wydania i doręczenia decyzji, która je ustala. osoby prawne i jednostki organizacyjne – składają deklaracje do 15 stycznia (lub do 14 dni od nabycia gruntu) i wpłacają podatek bez wezwania (metoda samoobliczenia). Terminy płatności – 4 raty: 15 marca, 15 maja, 15 września, 15 listopada. Zwolnienia podatkowe przedmiotowe (art. 12): użytki rolne klasy V, VI i VIz, grunty meliorowane, w roku meliorowania, użytki ekologiczne, grunty przeznaczone na powiększenie gospodarstwa rolnego do 100 ha, grunty wpisane do rejestru zabytków, inne określone ustawą. podmiotowe: szkoły wyższe, szkoły publiczne i niepubliczne, Ulgi podatkowe: 1) ulga inwestycyjna z tytułu nakładów inwestycyjnych służących produkcji rolnej – 25% poniesionych wydatków, uwaga!! – ulga ta uwzględniana jest z urzędu, 2) ulga tzw. „górska” – dla gruntów położonych na terenach górskich, 30 lub 60% podatku w zależności od klasy gruntu, uwaga!! – ulga ta uwzględniana jest z urzędu, 3) ulga „żołnierska” - dla żołnierzy odbywających zasadniczą służbę wojskową lub służbę zastępczą, prowadzących gospodarstwo rolne. Wynosi 60%. Jeśli żołnierz był członkiem rodziny podatnika, pracował w gospodarstwie i nie osiągał dochodów z innych tytułów, to ulga wynosi 40%. Ta ulga jest stosowana na wniosek.