Artykuły >
Studia >
Demokracja. Społeczne i ekonomiczne uwarunkowania demokracji
Demokracja. Społeczne i ekonomiczne uwarunkowania demokracji
A. de Toqueville „Demokracja amerykańska”
XIX/XX w. – marksiści
Alternatywy demokracji (XXw.):
1. autorytaryzm - władza legalna wyposażona w autorytet poza prawem (Adorno: „Osobowość
autorytarna”). Dominujący typ osobowości w danym społ. – ksenofobiczna, nietolerancyjna,
antypluralistyczna, repulsyjna. Jedna z koncepcji: Demokracja jest tam, gdzie osobowości są
demokratyczne
2. autorytatyzm – samoistność władzy, która jest niekontrolowana przez obywateli, dyktatura
modernizująca
3. totalitaryzm – państwo jest wszechwładne
Dwie interpretacje totalitaryzmu:
1. Rzeźnicki – wszechwładza policji politycznej
2. Arendt – „Korzenie totalitaryzmu” – społeczna reakcja na kryzys starego społeczeństwa. Deklasacji i
umasowienie społeczeństwa. Ludzie zaczynają żyć w jednym świecie, w którym przekształcają się w
masę, tłuszczę. Chcą iść za wodzem. Sojusz 3 sił społ.:
- niezorganizowane masy
- ludzie wykolejeni (lumpenploreteriat)
- wykolejone klasy wyższe (charakteryzują się historycznym cynizmem, czują nienawiść do
starego systemu)
Dwa pojęcia demokracji:
1. Demokracja substancjalna, materialna (A. Lincoln – rządy większości dla większości)
2. Proces formalny (Dall)
Demokracja występuje tam, gdzie kształtują się swobodne preferencje polityczne, wolność zrzeszania,
informacji i komunikowania. Jedynym środkiem uprawomocnienia demokracji są wybory.
Demokratyczne instytucje bezpieczeństwa:
- obywatelska inicjatywa ustawodawcza
- referendum
- ograniczenia czasu i ilości kadencji
Proces wyborczy w demokracji (Pablo Gonzales Cassanove) – wybory to wskaźnik woli ludności,
reprezentacji, represji, negocjacji, partycypacji, mediacji.
Uwarunkowania ekonomiczne i społ. demokracji (sprzyjające ukształtowaniu się demokracji):
- otwarty system klasowy
- system wartości oparty na równości
- gospodarka wolnorynkowa
- piśmienność ludności
- wysokie uczestnictwo w organizacjach dobrowolnych (stowarzyszenia demokratyczne)