Artykuły >
Studia >
Credit-rating w procesie pozyskiwania kapitału na międzynarodowym rynku finansowym
Credit-rating w procesie pozyskiwania kapitału na międzynarodowym rynku finansowym
1. Credit-rating – wprowadzenie.
Rating finansowy jest syntetycznym wskaźnikiem, określającym stopień zaufania do danego przedsiębiorstwa, banku czy państwa. Najczęściej określa, jakie są szansę, że bank będzie mógł w przyszłości wypełniać swoje zobowiązania wynikające z zaciągniętych długów. Firmy ratingowe zwykle rozbijają ocenę na perspektywy spłaty kredytu krótkoterminowego oraz długoterminowego. Ratingi mogą pochodzić od wyspecjalizowanych firm (agencji ratingowych) bądź być sporządzane przez czasopisma fachowe, banki czy instytucje zewnętrzne.
Istnieje wiele różnych definicji agencji credit-ratingu, jak i samego credit-ratingu. Poniżej zostaną zaprezentowane niektóre z nich.
Meir Kohn z Dartmouth College definiuje agencje credit-ratingu jako firmy doradztwa inwestycyjnego, które klasyfikują dłużne papiery wartościowe oraz inne zobowiązania odpowiednio do oszacowanego prawdopodobieństwa ewentualnych kłopotów finansowych emitenta.
Frank Fabozzi z Massachusetts Institute of Technology z kolei uważa, że są to firmy, które wykonują analizy kredytowe, a następnie wyrażają wnioski z tych analiz poprzez ich własny system klasyfikacji. Klasyfikacja ta jest opinią dotyczącą zdolności i prawnego obowiązku oraz chęci emitenta instrumentu dłużnego do terminowego dokonywania spłat odsetek i kapitału przez cały czas obiegu instrumentu.
Macdonald Wakeman z University of Rochester zauważa, że agencje określają relatywną jakość waloru oraz dostarczają informacji o ich emitencie, a następnie monitorują ryzyko związane z danym papierem wartościowym przez cały okres jego obiegu.
Jednym ze źródeł pozyskiwania przez podmioty gospodarcze potrzebnego do działalności kapitału jest zasilanie zewnętrzne poprzez emisje dłużnych papierów wartościowych, głównie w postaci bonów oraz obligacji. Na rynku finansowym, szczególnie międzynarodowym, o środki zabiega wiele różnych podmiotów, o zróżnicowanej zdolności kredytowej, oferujących różne warunki spłaty zaciągniętych długów. W efekcie istnieje niepewność co do jakości oferowanego produktu i jakości emitenta. Posiadaczom wolnych kapitałów bardzo trudno jest ocenić, czy dana inwestycja jest opłacalna, czy proponowane wynagrodzenie jest zadowalające przy uwzględnieniu związanego z inwestycją ryzyka. Właściwe określenie wiarygodności finansowej emitentów jest procesem złożonym. Oznacza to, że monitoring rynku finansowego wymaga coraz większej wiedzy z zakresu rynku papierów wartościowych, w tym na temat konstrukcji instrumentów znajdujących się na nim, a także coraz większych nakładów czasu. W rezultacie, aby podjąć optymalną w danych warunkach decyzję inwestycyjną, inwestor musi przetworzyć wiele informacji oraz dysponować odpowiednią wiedzą i czasem.
2. Agencje credit-ratingu
Oceną i klasyfikacją ryzyka inwestycyjnego na rynku dłużnych papierów wartościowych zajmują się agencje credit-ratingu. Powstanie agencji credit-ratingu było uwarunkowane popytem rynku na profesjonalne i niezależne analizy określające sytuację finansową emitenta, która ma kluczowe znaczenie dla podjęcia decyzji inwestycyjnej. Dlatego też credit-rating ma szczególnie duże znaczenie dla powodzenia pierwszej emisji dłużnych papierów wartościowych.
Agencje credit-ratingu są to firmy doradztwa inwestycyjnego, które klasyfikują dłużne papiery wartościowe oraz inne zobowiązania odpowiednio do oszacowanego prawdopodobieństwa ewentualnych problemów finansowych emitenta1. „Agencje ratingowe są integralną częścią rynku obligacji, odkąd obligacje klasyfikowane są przez jedną lub więcej agencji. Agencje te analizują samego emitenta i specyfikę jego emisji dla określenia prawdopodobieństwa jego bankructwa, a następnie informują o tym rynek poprzez własny system klasyfikacji.
Agencje credit-ratingu są więc właściwie firmami doradztwa inwestycyjnego, które przeprowadzają jakościową klasyfikację dłużnych papierów wartościowych oraz innych zobowiązań ze względu na standing finansowy emitenta poprzez nadanie pożyczkobiorcy stopnia zaufania finansowego wyrażonego za pomocą kodu literowego. Ponieważ emisja dłużnych papierów wartościowych jest zaciąganiem pożyczki na rynku finansowym, działalność agencji służy bezpieczeństwu transakcji na tym rynku.
Powstanie agencji credit-ratingu było uwarunkowane popytem rynku na profesjonalne i niezależne analizy określające standing finansowy emitenta, który ma kluczowe znaczenie dla podjęcia decyzji inwestycyjnej.
Ideę klasyfikacji obligacji, rozszerzonej stopniowo na inne instrumenty dłużne, zapoczątkował JohnMoody. W 1909 r. opublikował on pierwszy rating obligacji jako część swojej książki o analizie finansowej amerykańskich kolei: Manuał ofRailroad Securities. Książka ta zawierała dane statystyczne i analizy kredytowe 250 największych kolei w Stanach Zjednoczonych w tym czasie. Aby dostarczyć czytelnikom łatwą miarę porównania inwestycji, Moody stworzył uniwersalny kod literowy od „Aaa" do „C", który do dziś pozostał światowym standardem. Oceny te przypisał wszystkim emisjom obligacji tych firm -ponad 1000 emisji. Moody zauważył przy tym, że inwestorzy nie umieją korzystać z dostarczanych im przez firmy i media informacji, nie potrafią nadawać stopnia ważności poszczególnym wielkościom, które wpływają na relatywną jakość każdego instrumentu inwestycyjnego dostępnego na rynku.
Ponieważ popyt na porównywalne oszacowanie ryzyka był bardzo duży, analizy Johna Moody i skonstruowany przez niego credit-rating w krótkim czasie zostały rozszerzone z branży kolei na przedsiębiorstwa użyteczności publicznej, firmy przemysłowe (1910 r.) i walory emitowane przez miasta,
Agencje credit-ratingu badają celowość zaciągnięcia pożyczki, rozważają prognozy i przewidywania na czas obiegu danej emisji oraz wiążą je z historyczną i bieżącą pozycją finansową firmy. Inwestora bowiem interesuje głównie to, czy pożyczkobiorca spłaci dług wraz z odsetkami w terminie, a więc bezpieczeństwo udzielonej pożyczki. Przyznana ocena nie opiera się jedynie na różnych miarach finansowych. Uwzględnia również m.in. analizę fundamentalną podmiotu, w tym pozycję konkurencyjną i realizowaną strategię. Ponadto agencja analizuje czynniki psychokulturowe, które wpływając na codzienne postępowanie, wywierają silny wpływ na społeczne wzory konsumpcji, stosunek do pracy i efektywność. W rezultacie tych analiz i prognoz nadawana jest ocena credit-ratingu, wyrażona w postaci kodu literowego Jest to oczywiście subiektywna ocena danej agencji.
Oceny wiarygodności finansowej mogą być zmieniane, zawieszane albo cofnięte w wyniku zachodzących zmian zarówno w otoczeniu emitenta, jak i w samej strukturze podmiotu.
Credit-rating może być sporządzony jednorazowo, np. przy prywatyzacji, zamiarze sprzedaży firmy bądź też cyklicznie. W tym przypadku agencja zobowiązana jest kontrolować podmiot przynajmniej raz w roku (zwykle robi to dwa razy w roku) i dokonywać aktualizacji oceny.
Chociaż obok agencji credit-ratingu klasyfikacji ryzyka inwestycyjnego dłużnych papierów wartościowych dokonują również podmioty instytucjonalne takie jak banki, firmy ubezpieczeniowe, fundusze powiernicze i fundusze emerytalne, to jednak tylko agencje credit-ratingu dokonują tych ocen w tak szerokim przekroju międzynarodowym i publicznie. Inne podmioty czynią to jedynie na użytek własny lub dla relatywnie wąskiej grupy emitentów/ inwestorów.
Agencje credit-ratingu spełniają na międzynarodowym rynku finansowym bardzo ważną rolę:
•obniżają koszt uzyskania informacji o jakości emisji,
•indywidualnym i instytucjonalnym inwestorom ułatwiają konstruowanie optymalnych portfeli papierów wartościowych ze względu na wystandaryzowanie ryzyka inwestycyjnego danego waloru,
•wpływająca wizerunek podmiotu w skali międzynarodowej,
•dostarczają syntetycznej, porównywalnej informacji o jakości emisji i emitencie, niezależnie od kraju pochodzenia podmiotu i specyfice jego działalności;
ułatwiają organom ustawodawczym konstruowanie przepisów prawnych dla instytucji, które powinny inwestować w walory obarczone możliwie najmniejszym ryzykiem inwestycyjnym z racji pełznych przez nie funkcji społeczno-gospodarczych (np. banki, fundusze emerytalne, firmy ubezpieczeniowe);
• umożliwiają funkcjonowanie wielu emisjom dłużnych papierów wartościowych - credit-rating eliminuje chaos informacyjny, bo dostarcza dane o tysiącach różnych emisji, a poprzez dokonywali porównań ułatwia podejmowanie decyzji inwestycyjnych.
3. Zainteresowanie usługami ratingowymi – modna konieczność
Popyt na usługi ratingowe wynika z potrzeb kredytobiorców i inwestorów. Inwestor uzyskuje informacje pomocne przy podejmowaniu decyzji Inwestycyjnej bez konieczności przeprowadzania własnych analiz. Również profesjonalni inwestorzy instytucjonalni korzystają z ratingów. Nawet gdyby mogli przeprowadzić analizę inwestycyjną we własnym zakresie, nie zawsze dysponują dostępem do tych wszystkich informacji, które mają agencje ratingowe. Korzyści kredytobiorcy z ratingu polegają na obniżeniu kosztu pożyczki, który jest pomniejszony o premię za nieznane ryzyko.
Zainteresowanie usługami ratingowymi w Polsce pojawiło się dopiero w 1995 roku. Pierwsze oceny wiarygodności kredytowej uzyskał Skarb Państwa w maju 1995 roku. Oceny te wyznaczyły tzw. limit suwerenny dla ocen firm krajowych oraz umożliwiło ubieganie się o ratingi. Najlepiej do tego przygotowane są banki, które również będą mogły odnieść największą korzyść z oceny, gdy zdecydują się na przyciąganie kapitału zagranicznego. W roku 1995 firma BREE Consulting Services przyznała dwunastu polskim bankom uproszczone oceny ratingowe w postaci tzw. wskaźników siły finansowej. W roku 1996 IBCA przyznała kilku bankom ocenę siły finansowej. Możemy się spodziewać, że w przyszłości popyt na usługi ratingowe ze strony banków polskich będzie rósł. W początkowym okresie banki i instytucje finansowe mogą być najbardziej zainteresowane uzyskiwaniem wskaźników siły finansowej, dzięki którym będą mogły zwiększyć swoją wiarygodność i umocnić pozycję na rynku. Rozpowszechnienie się usług ratingowych umożliwi bankom wykorzystywanie ocen ratingowych do porównywania się z konkurencją. Rating konkurentów będzie dodatkową informacją, jaką bank będzie mógł uwzględnić przy planowaniu strategii konkurencji. Najbardziej znanymi firmami na świecie, dokonującymi klasyfikacji szeroko rozumianych obligacji i innych zobowiązań, są Standard & Poor's Corporation, Moody's lnvestor Scrvices oraz Fitch Investors Service, mające siedziby w USA. Można więc powiedzieć, że obecnie rating jest domeną firm amerykańskich. Zarówno w RFN, jak i w Japonii, przedsiębiorstwa zajmujące się systematyczną i porównawczą analiza informacji dla inwestora działają dopiero od niedawna. W Japonii jest to wynikiem m.in. utrzymującego się przez dłuższy czas reglamentowania dostępu do rynku papierów procentowych i wysokiej jakości zabezpieczeń dokonywanych emisji obligacji. W miarę postępowania internacjonalizacji i liberalizacji japońskiego rynku obligacji pojawił się popyt na usługi ratingu, co zaowocowało powstaniem trzech firm zajmujących się oceną wypłacalności (Japanese Bond Research Institute, Japanese Credit Ra-ting Agency Limitend, Nippon Investors Service Inc.). Agencje ratingowe działają obecnie także w takich krajach, jak: Hiszpania, Francja, Portugalia, Wielka Brytania, Norwegia, Meksyk, Filipiny, Malezja i Korea.
Uzyskanie od znaczącej agencji ratingowej oceny jakości przygotowywanych do sprzedaży obligacji jest czynnikiem ułatwiającym dostęp firmie do rynku finansowego. Niestety, jest to usługa stosunkowo kosztowna (często ok. 60-70 tyś. dolarów)38, co skutkuje wstępną selekcją emitentów już na tym etapie starań o pozyskanie pozabankowych źródeł finansowania. Co więcej, nie można mieć pewności, że postępowanie zakończy się wydaniem takiej oceny, jakiej oczekiwano, co w oczywisty sposób może podwyższyć konieczną do zaoferowania stopę procentową.
Formułowanie i nieodpłatne przekazywanie szerokiej, anonimowej publiczności cyników badań nad oceną ryzyka inwestycyjnego, w zależności od podmiotowego i przedmiotowego zróżnicowania oferty poszczególnych emitentów, jest niewątpliwie czynnikiem stabilizującym rynek i elementem zwiększającym bezpieczeństwo jego Funkcjonowania. Warto także podkreślić, że firmy ratingowe w toku swojego działania wykorzystują informacje, które w sensie jednostkowym nie są publicznie ujawniane, ak więc podstawy oceny, a tym samym ich wiarygodność, wydają się większe w stosunku do sygnałów płynących z innych kanałów informacyjnych. Tym samym wiec funkcjonowanie instytucji ratingowych musi się opierać na subtelnej równowadze między profesjonalizmem oceny adresowanym do uczestników rynku, zaspokajającym ich potrzeby informacyjne, a rzetelnością i lojalnością względem ocenianych podmiotów, aby z kolei nie naruszyć ekonomicznych podstaw ich funkcjonowania. W pewnym uproszczeniu można więc stwierdzić, że podmioty zajmujące się ratingiem to instytucje zaufania publicznego działające na rynku usług finansowych. Dwie największe agencje: Standard & Poor's oraz Moody's hwestors Service stworzyły (przynajmniej w USA) prawie doskonały duopol, a ich strefy wpływów na rynkach krajów słabiej rozwiniętych, zwłaszcza ,,wschodzących" są ogromne. Wiele instytucji finansowych na świecie otrzymuje polecenia kupowania wyłącznie papierów posiadających odpowiedni rating. Przykładem może być decyzja NBP o umożliwieniu w swoim czasie polskim bankom posiadającym pasywa dewizowe zakupu pewnych aktywów zagranicznych, ale tylko tych, które charakteryzują się niskim ryzykiem. Rozporządzenie Prezesa NBP za takie uznawało: walory emitowane przez obce rządy i instytucje rządowe oraz banki centralne krajów OECD, a także papiery wartościowe zaliczane przez firmy:
- Moody's Investors Service do grup od Aaa do Baa3 (dla długu długoterminowego) i od Primc l do Primc 3 (dla długu krótkoterminowego),
- Standard and Poor's do kategorii od AAA do BBB (dla długu długoterminowego) i od A l do A 3 (dla długu krótkoterminowego).
Większość dłużnych papierów wartościowych rządów, władz lokalnych i firm jest oceniana przez jedną lub więcej agencji. Procedurze przyznania oceny wiarygodności finansowej poddają się najważniejsze instytucje finansowe świata, jak na przykład Bank Światowy. Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju, rządy Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Niemiec. Japonii, Polski, Chin. Węgier. Czech, miasta takie jak Las Vegas, New York, Praga, czy też firmy takie jak AT&T Corp., Coca-Cola Co., PepsiCo., Johnson & Johnson. McDonald's Corp., Exxon Corp., Hitachł, BASF AG., IBM, Hewlett-Packard Co., 1NG Group, Uoyds Bank Pk, Citibank N.A. New York, Bank Handlowy w Warszawie SA. Posiadanie credit-ratingu na międzynarodowym rynku finansowym stało się modną koniecznością.
W ciągu 25 lat (1970-1994) z podmiotów ocenianych przez agencję Moody's nie spłaciło swoich zobowiązań 648 emitentów prywatnych na kwotę 96mld$. Natomiast dane dotyczące podmiotów ocenianych przez agencję Standard & Poor's przedstawia tabela 30. Dane te potwierdzają, że liczba przedsiębiorstw, które zawiesiły spłatę swoich zobowiązań, jest nikła w stosunku do ogółu ocenianych przez tę agencję przedsiębiorstw. Wielkość ta wahała się w poszczególnych latach od 0,16% do 3,15%.
W ciągu 20 lat (1970-1990) tylko jedna firma oceniona przez Moody’s na poziomie inwestycyjnym nie spłaciła swojego długoterminowego zobowiązania. Była to firma Manville z oceną „A", która z własnej inicjatywy ogłosiła upadłość, chroniąc się w ten sposób przed procesami sądowymi związanymi z wykorzystaniem azbestu. Natomiast firma z Nowej Zelandii DFC nie spłaciła swojego krótkoterminowego zobowiązania w 1989 r., chociaż agencja S&P's oceniła ten dług na poziomie inwestycyjnym. Agencja ta wyjaśniła, że polegała na zapewnieniu rządu o pomocy w przywróceniu tej firmie płynności. Jednak rząd nie przyszedł firmie z pomocą.
Ryzyko niedotrzymania przez emitenta terminowej spłaty zobowiązań zwiększa się wraz z długością okresu, na jaki wystawi zmniejsza się wraz ze wzrostem poziomu credit-ratingu. Szczególnie jest to widoczne dla walorów mających ocenę na poziomie inwestycyjnym. Odsetek upadłości w tej grupie kształtuje się znacznie poniżej 10%, nawet dla okresu 20-letniego.
Aaa Aa A Baa Ba B Rys. 10. Odsetek upadłości z uwzględnieniem ocen credit-ratingu oraz liczby lat
Źródło: H. E. Blischgen. O. Everling Wiesbaden 1996, s. 296.
4. Polska agencja credit-ratingu
Konieczność istnienia polskiej agencji credit-ratingu rysowała się coraz wyraźniej w miarę rozwoju polskiego rynku finansowego.
Polski rynek dłużnych papierów wartościowych jest bowiem nieuporządkowany. Jak dotąd, ryzyko oceniane było jedynie w relacji do okresu, na jaki opiewa dany walor. Standmg finansowy emitenta oraz specyfika danej emisji nie odgrywały znaczącej roli, ponieważ dotychczasowi emitenci postrzegani byli jako podmioty pierwszorzędne, gdyż notowane na giełdzie, albo też emisje polskich spółek firm zagranicznych posiadały gwarancje spółki-matki. Powoli sytuacja ta ulega jednak zmianie. Ponadto na polskim rynku bonów dłużnych zdarzyły się już przypadki opóźnionego wykupienia bonów krótkoterminowych przez dwie spółki (notowane zresztą na giełdzie).
Postępujący odpływ kapitałów z instytucji kredytowo-finansowych na rynek papierów wartościowych powoduje, że banki w coraz mniejszym stopniu pełnią funkcję kontrolną sytuacji finansowej pożyczkobiorcy. Bank ogranicza się jedynie do organizowania emisji dłużnych papierów wartościowych, przesuwając ryzyko niewypłacalności emitenta na inwestora.
Wydaje się, że dłużne papiery wartościowe, w tym euroobligacje, będą miały coraz większe znaczenie dla podmiotów, istotnie uzupełniając kredyt banków. Pozyskanie kapitału poprzez emisje dłużnych papierów wartościowych jest forma bezpieczniejsza dla banków, ponieważ całość ryzyka inwestycyjnego w tym przypadku przejmuje na siebie inwestor. Ponadto obligacja jest instrumentem bardziej płynnym od kredytu i umożliwia bankom bardziej aktywne zarządzanie aktywami. Z tego powodu rola credit-ratingu będzie się w Polsce zwiększać.
5. Symbolika ocen
System ocen credit-ratingu posiada dwa poziomy: inwestycyjny i spekulacyjny oraz szczeble od „AAA" do „D". Zarówno w klasyfikacji Moody's,jak i S&P's określenie „wysoka jakość" oznacza niskie ryzyko inwestycyjne, a więc wysokie prawdopodobieństwo spłaty zobowiązań.
Pierwsze cztery szczeble (wysoka i średnia jakość) są uważane za inwestycyjne papiery wartościowe, czyli pewne - dług, odsetki i świadczenia dodatkowe będą regulowane w terminie, przy czym
od „BB" uważane są za papiery spekulacyjne. Kategorie „C" obejmują obligacje dochodowe (wypłata oprocentowania uzależniona jest od ewentualnego zysku korporacji) oraz obligacje zabezpieczone dochodami z jakiegoś obiektu. Wiele z nich jednak nie przynosi odsetek. W grupie tej ujmuje się też obligacje, których emitenci mają zaległości w spłatach odsetek bądź obsłudze długu podstawowego. Obligacje zweryfikowane jako „D" są bardzo ryzykowne, a klasyfikacje wskazują na wartości możliwe do odzyskania w przypadku likwidacji firmy (tabele l ,2).
Tabela l. Symbole credit-ratingu firmy Standard & Poor's oraz Moody's lDvestors Service stosowane dla długo- i krótkoterminowych dłużnych papierów wartościowych oraz ich wzajemne relacje.
Standard & Poor's
Moody's lnvestors Service
Papiery wartościowe .
długoterminowe
krótkoterminowe
długoterminowe •
krótkoterminowe
AM AA+ AA AA-A+
A-1+
Aaa Aa1 Aa2 Aa3
Prime-1
A+ A A-
A-1
A1 A2 A3
Prime-2
A A-BBB+ BBB .BBB BBB-
A-2 A-3
Baa1 Baa2 Baa3
Prime-3
BB+ BB BB-
B
Ba1 Ba2 Ba3
Not - Prime
Źródło; na podstawie Ratings Report, Deutschland, Standard & Poor s, grudzień 1993: Credit-Ratings am Kapital-markt, materiaty Moody s lnvestors Service.
Tabela 2. Zestawienie symboli stosowanych przez agencje Standard & Poor's dla różnego typu klasyfikacji.
Oceniany podmiot/walor
Symbole
Długoterminowe papiery wartościowe Akcje uprzywilejowane
AAA,AA.A,BBB,BB,B,CCC,CC,C. D
Emitenci - ocena długoterminowa
AAA,AA,A.BBB,BB,B,CCC,CC,R.SD,D
Firmy ubezpieczeniowe - ocena długoterminowa
AAA,AA,A, BBB.BB,B, CCC,CC, R
Programy finansowe (derywaty)
AAA, AA, A, BBB, BB, B, CCC, D
Krótkoterminowe papiery wartościowe
A-1+,A-1.A-2,A-3,B,C,D
Emitenci - ocena krótkoterminowa
A-1+,A-1,A-2,A-3,B,C,R.SD,D
Firmy ubezpieczeniowe - ocena krótkoterminowa
A-1+,A-1,A-2,A-3,B,C,R
Noty municypalne
SP-1+. SP-1.S-2.SP-3
Fundusz Inwestycyjny rynku pieniężnego
AAAm, Aam, Am, BBBm
Fundusz inwestycyjny obligacyjny - jakość kredytowa portfela
AAAf, AAf, Af. BBBł. BBf, Bf, CCGf
Fundusz Inwestycyjny obligacyjny - ryzyko Inwestycyjne
S1.S2.S3, S4.S5.S6
portfela Fundusz inwestycyjny obligacyjny l ryzyko zarządzania funduszem
aaa, aa, a, bbb, bb, b, ccc
Źródlo: Glohal RatingsHandbook, Standard & Poor s, January
Standardowe kody ryzyka bywają uzupełniane o kolejne symbole, informujące o pewnych specyficznych cechach instrumentów podlegających ocenie. Na przykład prawo emitenta do wycofania się z emisji można zaznaczyć w ten sposób, że przyznane kody zależą wyłącznie lub w dużej mierze od powadzenia finansowanego przedsięwzięcia, że kody odnoszą się do danych instytucji lub państw, a nie konkretnych instrumentów, że oceniany fundusz powierniczy inwestuje głównie w rządowe papiery wartościowa itd.
Kody ryzyka S&P dla obligacji długoterminowych (strona lewa) i krótkoterminowych commercial papers (strona prawa)
Źródło: Commercial Paper. Standard & Poor’s Corporate Ratings Criteria. New York 1996 s.69
6. Ciekawe aspekty credit-ratingu
1. Jest zasadą, że ocena przyznana wewnętrznym jednostkom suwerennego państwa nie może być wyższa niż ocena przyznana temu państwu (chyba, że emisja posiada gwarancje podmiotów z poza tego kraju). Zasada ta powoduje, że niektóre kraje mają ocenę niższą niż korporacje. Na przykład kraje takie jak Belgia. Dania, Austria czy Hiszpania mają oceny niższe niż firmy takie jak Generał Electric Co., Nestle. Toyota, UnileyerGroup, Johnson & Johnson.
2. Obecnie na świecie działa ponad 50 agencji credit-ratingu. z czego renomę międzynarodową posiadają cztery: Standard & Poor's oraz Moody's Inyestors Service (uniwersalne), a także IBCA (specjalizująca się w ocenianiu banków) i AM Best (firmy ubezpieczeniowe).
3. Za przyznanie oceny opłatę uiszcza emitent papierów wartościowych.
4. Liczba agencji wzrosła z 5 (1980) do 50 (1997) z powodu dwóch czynników:
a) rozpoczęcia pobierania opłat od emitentów za swoje usługi,
b) wprowadzenia regulacji praw n cli bazujących na ocenach wystawianych przez agencie credit-ratingu przez kilkanaście państw.
5. Agencie bazują na zbliżonych danych, jednakże nadają różna wagę poszczególnym czynnikom. Stąd oceny tego samego podmiotu emitenta przyznane przez rożne agencje -są odmienne - czasami istotnie odmiennie.
6. Regulacje prawne bazujące na credit-ratingu zostały wprowadzone po raz pierwszy w Stanach Zjednoczonych w 1931 roku. Od tego czasu regulacje takie wprowadziła większość państw, nie tylko wysoko rozwiniętych. Zwykle dolączaja one restrykcję inwestowania środków tylko w te papiery wartościowe, które zostały uznane przez agencje credit-ratingu za bezpieczne. Ograniczenia te dotyczą banków, funduszy inwestycyjnych (szczególnie rynku pieniężnego), funduszy emerytalnych i firm ubezpieczeniowych. W efekcie przepisy prawa kreują krąg inwestorów powołując się na interes spoleczno-gospodarczy.
7. W kontekście punktów 5 i 6 powstaje problem, na ocenach których agencji mają bazować regulacje prawne.
8. Nie zawsze oceny są przyznawane na prośbę emitenta. a więc i opłacane przez niego. Czasami agencje czynią to "na prośbę inwestorów". Oceny takie, nieopłacone, są zwykle niższe. Tymczasem w" zestawieniach oceny opłacone i nieopłacone nie są oznaczone odmiennie.
9. Im niższa ocena, tym większe fluktuacje kursów na rynku wtórnym. Im niższa ocena tym wyższa stopa procentowa, którą musi zaoferować emitent na rynku pierwotnym.
10. Oprocentowanie i rentowność wzrasta wraz z obniżaniem się poziomu ocen od 20-80% pomiędzy następującymi po sobie ocenami. Podmiot z oceną "CCC" pożyczał z rynku środki
o 7.24 pkt% drożej niż rząd Stanów Zjednoczonych z oceną "AAA" (emisje rządu USA stanowią na rynku międzynarodowym podstawę do porównań). Jest to premia za zwiększony poziom ryzyka inwestycyjnego. Zaobserwowano że relacje te są stabilne w czasie.
11. Poziom oceny wpływa na koszt pozyskania kredytów. Bank nie zaoferuje podmiotowi kredytu po cenie wyższej, niż wynosi jego koszt pozyskania środków poprzez emisję dłużnych papierów wartościowych.
12. Credit-rating służy rynkowi akcji jako pomocniczy element oceny ryzyka inwestycyjnego, szczególnie ryzyka kraju.
13. Obniżenie oceny obligacji wpływa na obniżenie kursu akcji;
zwykłych na rynku (szczególnie w dniu ogłoszenia przez prasę zmiany oceny oraz w dniu następnym). Podniesienie oceny nie wpływa istotnie na zwyżkę kursów akcji danego podmiotu.
14. Agencje credit-ratingu posiadają dużą siłę oddziaływania na rynek finansowy (por. pkt. 9-13). chociaż same nie ponoszą ani odpowiedzialności prawnej, ani bezpośredniej finansowej za adekwatność wystawianych przez siebie ocen. Traktują siebie jako część mediów, a więc mają prawo do wyrażania swoich opinii. To. czy opinie te zostaną uznane przez rynek zależy już od samych inwestorów lub organów stanowiących prawo.
7. ŚRODKOWOEUROPEJSKIE CENTRUM RATINGU I ANALIZ - CERA SA.
Na świecie działa prawie 50 agencji ratingowych, ale tylko dwie zdobyły międzynarodowe uznanie: MOOD'S oraz STANDARD&POOR'S. Obie znane są dość dobrze także
w naszym kraju. Natomiast funkcjonująca od dwóch lat CERA SA jest pierwszą agencją ratingową powstałą w Europie Środkowowschodniej. Jej twórcami są polskie instytucje finansowe.
Pomysłodawcą był Związek Banków Polskich. Firma pierwszy rating nadała 16 października 1997 r. CERA zatrudnia 10 osób, w tym czterech analityków.
CERA znajduje się na początku rozwoju. Jej ocena nie ma jeszcze większego znaczenia na rynkach zagranicznych, ale może być pozytywnym sygnałem dla ewentualnych nabywców polskich papierów wartościowych.
CERA swoje szacunki odnosi do najbardziej wiarygodnego w Polsce emitenta - skarbu państwa, któremu przyznano notę AAA.
Mechanizm przyznawania ratingu CERY wydaje się prosty. Po podpisaniu umowy z klientem, agencja wyznacza osobę do stałych kontaktów. Dane o emitencie z rekomendacją analityka przedstawiane są tzw. komitetowi ratingowemu, który w drodze głosowania podejmuje decyzje w sprawie noty ratingu. Odpowiedzialny analityk może pomylić się w swojej ocenie i proponować notę inną - dopuszczalne są różnice w granicach n p. od A do BBB+. Emitent otrzymuje note przed jej opublikowaniem i ma prawo wnieść uwagi, co nie jest oczywiście równoznaczne z jej podwyższeniem.
Jak już wspominano, koszty ratingu dokonanego przez renomowane agencje są stosunkowo wysokie, co ogranicza zainteresowanie nimi małych i średnich emitentów papierów wartościowych. W celu przeciwdziałania temu niekorzystnemu zjawisku powoływane są agencje regionalne czy lokalne, czego praktycznym przykładem może być także powstanie Środkowoeuropejskiego Centrum Ratingu i Analiz — CERA SA. Spółkę tę utworzyło 17 polskich instytucji finansowych, w tym 13 największych polskich banków. Zebranie założycielskie miało miejsce 8 listopada 1996 r., a wpis do rejestru sądowego nastąpił już 27 listopada 1996 roku. Kapitał akcyjny spółki wynosi 1465 tyś. zł. Statutowym przedmiotem działalności CERA SA jest przygotowywanie i publikacja analiz systemu gospodarczego kraju, przedsiębiorstw, banków i innych podmiotów gospodarczych oraz samorządowych w celu nadania ogłaszanego publicznie ratingu.
CERA SA wypracowała własne kody i procedury klasyfikacyjne poszczególnych emitentów; z oczywistych względów nawiązują one do określonych standardów międzynarodowych. Przy określaniu oceny długoterminowej wiarygodności kredytowej stosuje się następujące oznaczenia:
AAA — obligacje o najwyższej jakości, stanowiące elitę wśród papierów wartościowych. Obsługa zadłużenia z dużym marginesem bezpieczeństwa mieści się w przewidywanych dochodach. Także spłata kapitału jest pewna. Możliwe zmiany w kredytowym profilu emitenta nie powinny osłabić mocnej pozycji jego obligacji o takim ratingu.
AA — obligacje o wysokiej pod każdym względem jakości. Łącznie z obligacjami o ratingu AAA tworzą grupę najwyżej ocenianych emisji. Cechami różnicującymi są zakresy wahań elementów determinujących bezpieczeństwo inwestycji. W grupie AA elementy te nie będą tak stabilne i przewidywalne jak w grupie obligacji o ratingu AAA.
A — obligacje o wyższej niż średnia wiarygodności, mające dobrą charakterystykę kredytową. Czynniki określające bezpieczeństwo i pewność płatności kapitału i odsetek mają w danej chwili bezpieczny margines ryzyka. Obligacje mogą jednak być podatne w przyszłości na zmiany dotyczące danej branży lub produktu.
BBB — obligacje o średniej wiarygodności, mające zwykle dobrą charakterystykę kredytową. Bieżące bezpieczeństwo i pewność płatności kapitału i odsetek są należyte. Niektóre istotne czynniki mogą jednak mieć jedynie wąski margines zabezpieczenia. może też brakować pewności co do przyszłego rozwoju wydarzeń. Zmiany w przyszłości mogą być przewidywalne, ale trudne do oszacowania. Tego rodzaju obligacje nie mają cech całkowicie pewnej inwestycji, czasami mogą się zachowywać jak papier spekulacyjny.
BB — obligacje o istotnych cechach spekulacyjnych, ze znaczną zmiennością w zakresie bezpieczeństwa lokaty. Płatności kapitału i odsetek zazwyczaj nie mogą być uważane za pewne, nawet w okresie dobrej koniunktury w gospodarce. Długoterminowe perspektywy dla tego rodzaju obligacji są trudne do przewidzenia.
B — obligacje nie mają cech pożądanej inwestycji. Istnieją poważne wątpliwości co do wypełnienia zobowiązań wynikających z obligacji. W każdej chwili może się pojawić problem z terminową spłatą odsetek i kapitału.
CCC — obligacje nie zapewniają bezpieczeństwa inwestycji, a skuteczność ochrony interesów inwestora jest nieprzewidywalna. W wypadku takich emisji istnieje duże prawdopodobieństwo nieuregulowania zobowiązań z tytułu obligacji albo pojawienia się poważnych trudności z płaceniem kontraktowych odsetek i kapitału.
CC — obligacje o wysoce spekulacyjnym charakterze. Często są to emisje nie obsługiwane terminowo lub z ograniczeniami co do możliwości wypełnienia kontraktowych zobowiązań.
C — obligacje o najniższej wiarygodności. Jest mało prawdopodobne, aby emitenci tych obligacji kiedykolwiek poprawili swoją pozycję na tyle, by uzyskać ocenę inwestycyjną.
Z kolei emitenci krótkoterminowych zobowiązań są klasyfikowani według następujących kodów:
CP-1 — emitenci (lub gwarantujące im instytucje) mają najwyższą zdolność do spłaty niepodporządkowanych zobowiązań krótkoterminowych. Zdolność spłaty zobowiązań tej klasy będzie się przejawiać w występowaniu przynajmniej kilku z poniższych cech:
- uznanych produktów w ustabilizowanych branżach oraz wiodącej pozycji na rynku i w rozwoju produktów.
- wysokich zysków i pozytywnego trendu ich wzrostu,
- wysokiego kapitału, umiarkowanego zadłużenia i wysokich norm ostrożnościowych,
- wysokich i stałych marginesów bezpieczeństwa płatności,
- relatywnie wysokich poziomów przychodów,
- zagwarantowanego dostępu do rynków finansowych, zapewnionych alternatywnych źródeł płynności.
CP-2 — emitenci (lub gwarantujące im instytucje) mają wysoką zdolność do spłaty niepodporządkowanych zobowiązań krótkoterminowych. Będą tu występować wymienione poprzednio cechy, jednak w mniejszym natężeniu. Wskaźniki rentowności i pokrycia długu, chociaż też oceniane pozytywnie, mogą podlegać niewielkim zmianom. Wskaźniki kapitałowe mogą być bardziej wrażliwe na wydarzenia rynkowe. Istnieje szeroka baza alternatywnego finansowania płynności.
CP-3 — emitenci (lub gwarantujące im instytucje) mają zadowalającą zdolność do spłaty niepodporządkowanych zobowiązań krótkoterminowych. Niestabilność branży i potencjalna możliwość zmiany profilu finansowego czynią tych emitentów bardziej podatnymi na niekorzystne wydarzenia na rynku i stwarzają potrzebę bardzo ostrożnego zarządzania programami finansowymi. Istnieje baza alternatywnego finansowania, która powinna w razie trudności pozwolić na zakończenie programu pożyczkowego.
W wypadku tej agencji ocena ratingowa przedsiębiorstw jest sporządzana na podstawie następującego zestawu informacji:
1. Memorandum informacyjne (o ile istnieje).
2. Dokumentacja prawna emisji.
3. Schematy organizacyjne firmy emitenta.
4. Wewnętrzne zarządzenia organizacyjne.
5. Struktura zatrudnienia.
6. Informacje o kadrze zarządzającej.
7. Związki zawodowe — działalność, relacje. S. Trendy w zatrudnieniu i płacach.
9. Publikowane raporty roczne za ostatnie 3 lata (o ile istnieją).
10. Zatwierdzone bilanse, rachunki wyników, zestawienia przepływów środków pieniężnych wraz z uwagami audytorów za ostatnie 3 lata.
11. Sprawozdania F 01 za ostatnie 12 miesięcy, F 02 za ostatni rok obrotowy.
12. Ostatnie nie zatwierdzone i nie audytowane sprawozdanie finansowe.
13. Inne raporty finansowe sporządzane przez firmę.
14. Strategia firmy.
15. Plan marketingowy.
16. Plan produkcji.
17. Zamówienia i podpisane kontrakty.
18. Struktura i dynamika sprzedaży.
19. Posiadane patenty i licencje.
20. Informacja o kredytach, pożyczkach i zobowiązaniach pozabilansowych. W odniesieniu zaś do jednostek samorządowych badane są informacje o gospodarce regionu, bieżące i projektowane budżety, raporty Regionalnych Izb Obrachunkowych. raporty Najwyższej Izby Kontroli dotyczące gminy, zasady zarządzania bieżącą płynnością i rezerwami, realizowane programy rozwoju gospodarczego itp.
8. Polska w „oczach” agencji.
DUFF & PHELPS CREDIT RATING CO. podniosła ocenę długoterminowej wiarygodności kredytowej Polski do BBB. Perspektywa zmiany ratingu jest pozytywna. Agencja uznaje, że Polska poczyniła ogromne postępy w reformach strukturalnych, a gospodarka uodporniła się na zewnętrzne kryzysy. Konsolidacja fiskalna, większa elastyczność kursu wymiany złotego, spadająca inflacja i perspektywa wejścia do Unii Europejskiej stoją za polepszającą się charakterystyką kredytową kraju.
Polska stosunkowo szybko osiągnęła stabilizację makroekonomiczną, jednak długo nie było widać efektów reform strukturalnych. Dopiero w 1997 r. przyspieszono prywatyzację oraz przemiany w administracji kraju i w systemie emerytalnym. Reformy te poprawią konkurencyjność gospodarki, co będzie podstawą szybkiego i trwałego wzrostu. Stosunkowo małe obciążenie obsługą zadłużenia zewnętrznego oraz duża płynność również przemawiają za podwyższeniem ratingu. Zgodność głównych sit politycznych w kwestii integracji z UE sprawia, że odejście od przekształceń wolnorynkowych Polski jest mało prawdopodobne. W jeszcze większym podniesieniu ratingu przeszkodą jest niewystarczająca stopa oszczędności krajowych. Sprawia to. że inwestycje i wzrost zależne są od dostępu do kapitału zagranicznego, co z kolei wywiera niekorzystną presję na bilans płatniczy. Kłopoty mogą się też brać z rozdrobnionego sektora rolnego oraz braku rozwiniętej infrastruktury. Niektóre reformy właśnie są wprowadzane, więc związane z tym koszty będą wysokie jeszcze przez kilka najbliższych lat.
Nowy Jork. 27 września 1999 r.
Agencja Standard & Poor's w dniu 23 grudnia 1998 r. podała do wiadomości, że ocena zdolności kredytowej dokonana na podstawie informacji dostępnych publicznie przedstawia się następująco:
• Bank Przemysłowo-Handlowy S.A. BBBpi
• Wielkopolski Bank Kredytowy S.A. BBBpi
• Bank Handlowy w Warszawie SA BBpi
• Bank Rozwoju F-ksponu S.A. BBpi
• BIG Bank Gdański S.A. BBpi
• PKO BP BBpi
• Kredyt Bank PB1 S.A. Bpi
• BGŻ S.A. Bpi
Skala ocen pi (public information) dotyczących zdolności kredytowej, przyznawanych na podstawie publicznych informacji, nie posiada znaków plus ani minus, a także nie jest bezpośrednio porównywalna z ocenami przyznanymi indywidualnie Bankowi Pekao SA. przede wszystkim ze względu na mniejsza przejrzystość ocenianych w ten sposób banków.
Oceny przyznane polskim bankom przez agencję Fitch BCA
• według informacji z dnia 30 grudnia 1998 r.:
•BOŚ S.A. BBB- C 4
•BŚKS.A. BBB+ C 4
•PBKS.A. BBB- C/D 2
Agencja Moody's Investors Service przyznała Bankowi Handlowemu w Warszawie SA i PKO BP takie same oceny, jak Bankowi Pekao SA. a nieco niższe: Bankowi Przemysłowo-Handlowemu. Bankowi Rozwoju Eksportu. Bankowi Śląskiemu. BIG Bankowi Gdańskiemu oraz Wielkopolskiemu Bankowi Kredytowemu. kióre otrzymały oceny Ba2 i NP. odpowiednio dla depozytów długo- i krótkoterminowych, natomiast ich kondycja finansowa określona została na poziomie D.
Polsce przyznano następujące oceny dla poszczególnych kategorii zobowiązań:
• długoterminowe państwowe w obcych walutach oraz bez udzielonych zabezpieczeń i gwarancji: BBB-,
• państwowe i bez udzielonych zabezpieczeń oraz gwarancji w walucie krajowej: A-,
• krótkoterminowe w walucie krajowej: A-1,
• krótkoterminowe w walutach obcych na terenie kraju: A-3.
Perspektywa utrzymania tych ocen przez Polskę uznawana jest za stabilną, pomimo znacznego osłabienia zewnętrznego otoczenia finansowego i gospodarczego. Solidne podstawy krajowego systemu fiskalnego oraz finansowego stwarzają warunki dla spodziewanego podniesienia poziomu oceny zdolności kredytowej Polski w perspektywie najbliższych kilku lat.
W dużym uproszczeniu można stwierdzić, że oceny ogólne na poziomie BBB świadczą pozytywnie o podmiotach poddających się ratingowi, to znaczy, że można w nie inwestować w warunkach ograniczonego ryzyka. Na pewno lepszą „przepustkę" do międzynarodowych rynków finansowych stanowią oceny od A do AAA. Natomiast oceny poniżej progu inwestycyjnego, tzn. od BB do C i D takiej szansy nie stwarzają.
Polskie banki są obecnie na poziomie klasyfikacji ryzyka kredytowego (rating kredytowy), jednakże nie posiadają metod przekształcenia klasyfikacji w mierzalne ryzyko kredytowe lub w ocenę efektywności transakcji. Efekty takiego postępowania można uznać za tragiczne — systematyczny spadek jakości portfeli kredytowych przy stałym zaniżaniu marż kredytowych dla najgorszych klientów i grupa spekulacyjna). Zatem obecna konkurencja w sektorze bankowym przyczynia się do poprawy jakości obsługi klientów i ilości oferowanych produktów, ale z drugiej strony prowadzi do znacznego wzrostu ryzyka działalności banków, które jest przenoszone na akcjonariuszy i depozytariuszy.
10. Zalety i znaczenie credit-ratingu.
Do zalet credit-ratingu zaliczyć należy:
- standaryzacja ryzyka inwestycyjnego w skali międzynarodowej.
- wystandaryzowanie kosztu pozyskania kapitału w skali światowej w zależności od bieżącego i prognozowanego ryzyka inwestycyjnego oraz od kondycji fmasowej danego podmiotu.
- obniżenie kosztu pozyskania kapitału. Im wyższy poziom oceny, tym niższy jest koszt pozyskania kapitałów z rynku zarówno krajowego, jak i zagranicznego bez względu na to, czy będą to kredyty czy obligacje.
- ułatwienie dostępu do kapitału - wiarygodny dłużnik jest zawsze poszukiwany na rynku.
- efekt marketingowy w wymiarze międzynarodowym.
Abstrahując od płynności, podstawowym wspólnym mianownikiem wszystkich inwestycji są dwa czynniki: rentowność i ryzyko, pomiędzy którymi zachodzi następująca relacja: im wyższe ryzyko związane z daną inwestycją, tym wyższa rentowność inwestycji, jako wynagrodzenie za podjęte przez inwestora ryzyko. Dzięki ocenom przyznanym przez agencje credit-ratingu, inwestor porównuje ryzyko inwestycyjne w skali światowej, co ułatwia mu podejmowanie decyzji inwestycyjnych.
Ocena wiarygodności finansowej przyznana przez niezależne agencje credit-rantingu warunkuje rozwój form dłużnych papierów wartościowych i wolumenu transakcji dokonywanych za pomocą tego instrumentu finansowego poprzez wykorzystanie standaryzacji ryzyka w procesie pozyskiwania kapitału na międzynarodowym rynku finansowym. Ocena ta leży u podstaw procesu inwestycyjnego, ponieważ od niej inwestor rozpoczyna podejmowanie decyzji inwestycyjnej.
Agencje credit-ratingu nie są nieomylne, niemniej, niepowodzenia te są znikome w skali rynku. Kontrowersyjne aspekty związane z działalnością i ekspansywnością agencji credit-ratingu również mają charakter marginalny i nie podważają one generalnie ani samej idei klasyfikacji wiarygodności finansowej, ani jej przydatności dla międzynarodowego rynku finansowego. Błędne oceny wystawione przez agencje credit-ratingu nie przeczą temu, że oceny agencji są pomocnym narzędziem wykorzystywanym do oszacowania ryzyka inwestycyjnego, nie tylko dłużnych papierów wartościowych, na międzynarodowym rynku finansowym.
W czerwcu 1994 r. ocenionych było ponad 7000 emitentów obligacji. Agencja Standard & Poors, podobnie jak agencja Moody's, oceniła już zobowiązania emitentów z ponad 50 krajów na kwotę ponad 2 trylionów $. Obecnie wartość nominalna samych obligacji znajdujących się w obiegu, monitorowanych przez Moody's Investors Service, wynosi 5 bin $, a przez Standard & Poors 2 bin $. A obligacje nie są jedynym instrumentem ocenianym przez te agencje.
Dane te potwierdzają znaczenie credit-ratingu jako narzędzia oceny ryzyka inwestycyjnego, które stało się nieodłączną częścią składową międzynarodowego rynku finansowego. Klasyfikacje sporządzone przez agencje credit-ratingu są skuteczną formą wsparcia rozwoju dłużnych papierów wartościowych na rynku międzynarodowym poprzez dostępność informacji o ryzyku inwestycyjnym danego waloru dla każdego inwestora. Z kolei uzyskanie oceny wiarygodności finansowej pozwala emitentowi na osiągnięcie korzyści dwojakiego rodzaju: bezpośrednich i pośrednich. Korzyści bezpośrednie to niższe oprocentowanie emisji, lepsza pozycja w rozmowach z konsorcjum organizującym emisję oraz większa pewność, że emisja znajdzie nabywców. Korzyści pośrednie to głównie ułatwienia we wszelakich negocjacjach, w tym w poszukiwaniu inwestora strategicznego, czy też wykorzystanie tej oceny w promocji firmy/kraju.
Ponadto z punktu widzenia banku rozprowadzającego papiery danego emitenta zwykle dużo łatwiej można sprzedać walor, który ma ocenę od agencji credit-ratingu niż „walor opisywany" (ang. story paper}, gdzie ryzyko związane z inwestycją w dany walor musi być wytłumaczone każdemu inwestorowi osobno.
Credit-rating ułatwia kontakt z zagranicznymi partnerami, ponieważ informuje o relatywnej ocenie bezpieczeństwa i wiarygodności podmiotu jako partnera podmiotów zagranicznych w transakcjach finansowych.
W przypadku banków od oceny tej zależy współpraca z partnerami za granicą, w tym poziom przyznanych limitów na operacje dewizowe, akredytywy, gwarancje i depozyty. Banki-korespondenci danego banku na całym świecie gotowe są w przypadku wysokiej/podwyższonej oceny podwyższyć limity operacyjne na obsługę zleceń klientów ocenionego wysoko podmiotu, ale także obniżyć koszty takich operacji, jak potwierdzanie akredytyw i gwarancji danego banku oraz oprocentowanie linii kredytowych przyznanych bankowi dla jego klientów.
Credit-rating jest ważny dla rynku obligacji, ponieważ wpływa m.in. na stopę procentową. Ocena credit-ratingu wpływa również na decyzje kierownictwa podmiotu w momencie wyboru pomiędzy alternatywnymi źródłami dopływu kapitału. Kiedy ocena obniża się, oznacza to wyższy koszt pozyskania kapitału poprzez emisję obligacji. W efekcie zostanie wybrana emisja akcji lub obligacji zamiennych na akcje, sprzedaż aktywów albo zweryfikowany zostanie plan ekspansji na rynku.
Credit-rating jest potwierdzeniem standingu finansowego. Potwierdza solidność partnera, stanowiąc jednocześnie wizytówkę i reklamę. Podmioty mające credit-rating traktują go bardzo prestiżowo. W przypadku zmiany korzystnej, podkreślają ten fakt przy każdej okazji, natomiast zmiany w dół — głośno oprotestowują, wysuwając kontrargumenty do uzasadnienia oceny agencji oraz starając się przekonać inwestorów o błędnych prognozach agencji oraz jej subiektywizmie.
Podsumowując należy stwierdzić, że credit-rating jest integralną częścią międzynarodowego rynku dłużnych papierów wartościowych.
Bibliografia:
Ewa Bogacka-Kisiel, Usługi i procedury bankowe, Wrocław 2000
Home&Market nr 10/98, 2/2000
Rynek terminowy nr 11/2001
Bankier nr 3/99
V Zachodniopomorskie Forum, Szczecin, 18-19 marca 2000 FINANSE 2000
Zachodniopomorskie Forum FINANSE ’97, Szczecin, 5-7 marca 1997
Grzegorz Rogowski, Metody analizy i oceny banku..., Poznań 1998
Bank i Kredyt nr 7-8/96
Adam Mickiewicz "Dziady część III"