Cele polityki procesowej
Wzrost gospodarczy: geneza celu; metody osiągania celu.
Geneza celu – wzrost gospodarczy po II wojnie światowej traktowany był na całym świecie jako główny cel polityki gospodarczej. Pojawiły się jednak dwa zjawiska: wysoka inflacja w krajach wysoko rozwiniętych i rodząca się świadomość ekologiczna (zagrożenie środowiska i wyczerpywanie się zasobów nieodnawialnych (np. węgiel). Państwa po wojnie arabsko – izraelskiej (lata 60), która spowodowała wzrost cen ropy, zaczęły osiągać pewien stopień stabilizacji pieniądza, z tym że ceną było obniżenie wzrostu gospodarczego i wzrost bezrobocia.
Metody osiągania celu – możemy osiągać: metodą intensywną lub ekstensywną.
Metoda intensywna – wzrost gospodarczy osiągany jest jeżeli przyrost produkcji następuje dzięki rosnącej wydajności czynników produkcji. Przy tej metodzie tempo produkcji jest szybsze od tempa zasobów angażowanych w procesie produkcyjnym.
Metoda ekstensywna – wzrost jest osiągany przy stałej lub malejącej wydajności czynników produkcji. Oznacza to, że tempo wzrostu produkcji jest mniejsze od tempa wzrostu zasobów lub co najwyżej jest równe.
Cel pełnego zatrudnienia
Specyfiką tego celu jest to, że należy go rozpatrywać rozdzielnie między systemami GN i GNR. W systemie GNR stanem normalnym był niedobór zasobów pracy, czyli liczba miejsc pracy była większa od liczby osób a w systemie GR liczba miejsc pracy była mniejsza od liczby osób. Stan gdzie liczba osób jest równa liczbie miejsc pracy jest nieosiągalna.
Stabilizacja wartości pieniądza
Rozpatrywana jest na 2 płaszczyznach: wewnętrznej i zewnętrznej
Wewnętrzna – cel osiągnięty jest wtedy jeżeli nie zmieniają się: indeks cen towarów i usług konsumpcyjnych (równa 0). Pełna stabilizacja cen jest niemożliwa na dłuższy okres. Cel zostaje osiągnięty jeżeli ta stopa nie przekracza 1-2% w stosunku rocznym.
Zewnętrzna – znajduje wyraz w stałym kursie walutowym. Dopuszcza się wahania +-1% kursu walutowego.
Zewnętrzna równowaga gospodarcza
Celem państwa jest gromadzenie złota i walut wymienialnych na złoto czyli dodatnie saldo eksportu. Współcześnie się mówi, że eksport jest równy importowi, są 2 przyczyny takiego poglądu:
zewnętrzna – jeżeli jeden partner ma saldo dodatnie to drugi ujemne, jeżeli się to utrzymuje dłużej to wprowadzi to państwo ograniczenia celne, czyli zmniejszy się wymiana, a przez to korzyści komparatywne obydwu krajów.
wewnętrzna – dochody w procesie produkcyjnym, zasoby pracy otrzymują dochód w postaci płacy, produkcję reprezentuje podaż, dochody reprezentuje popyt jeżeli saldo ma być dodatnie to podaż będzie mniejsza od sumy dochodów kreowanych w procesie produkcyjnym. Na rynku krajowym popyt będzie większy od podaży co rodzi presję inflacyjną.
Osiągnięcie salda dodatniego jest uzasadnione wtedy gdy występuje konieczność spłaty zadłużenia zagranicznego oraz gdy państwo chce zgromadzić rezerwy walutowe.
Sprawiedliwy podział dochodów i majątku
kryterium podziału – dochody są dzielone wg kryterium pracy, kryterium potrzeb i kryterium kapitałowe (np. zysk w spółkach kapitałowych). W warunkach GR wszystkie te kryteria uważa się za sprawiedliwe, a w warunkach GNE tylko dwa: pracy i potrzeb.
sposób podziału – dwie fazy:
faza pierwotna – to podział dochodów między czynniki uczestniczące w procesie produkcyjnym, jaka część dochodu ma być przeznaczona na poszczególne czynniki
faza wtórna – jaka część dochodu zostaje w tych zasobach, jaką zaś część należy odprowadzić do budżetu.
Adam Mickiewicz "Dziady część III"