Wyszukiwarka:
Artykuły > Wypracowania >

Bohater wybranej powiesci Stefana Zeromskiego wobec swoich czasów

Zeromski przez cale zycie twórcze wierzyl w niepodleglosc Polski. Kiedy w koncu nadeszla, powital ja z wiara, ze oto spelnily sie nadzieje wielu pokolen i jego wlasne o potedze i szczesciu tragicznie doswiadczonego narodu. Dlatego po roku 1918, juz od poczatków ksztaltowania sie polskiej panstwowosci, Zeromski wlaczyl sie do jej budowy. Chcac odpowiedziec na pytanie: jaka powinna byc ta wolna Polska? pisze "Przedwiosnie". Zeromski z coraz wiekszym niepokojem obserwowal scene spoleczno - polityczna w wyzwolonej Polsce. Dostrzegal rosnace wplywy ideologii komunistycznej, przede wszystkim wsród mlodziezy. Nietrudno bylo zaobserwowac nierównosc i wyzysk, klasowy egoizm posiadaczy, marazm rzadzacych. Kolejne rzady nie mialy zadnej koncepcji programu reform, który odwrócilby fatalny bieg zjawisk spychajacych ludnosc kraju na dno nedzy i cierpienia. Zeromski zdawal sobie sprawe, ze w tej sytuacji mlodziez bedzie dawac posluch propagandzie i agitacji rewolucyjnej. Mlodzi, nie widzac mozliwosci wyeliminowania panoszacego sie zla i niesprawiedliwosci, moga zawierzyc ideologii komunistycznej, ideologii burzenia "starego" w nadziei, ze to oznaczac bedzie "nowe". Zeromski obawial sie, ze to musi skonczyc sie rozlewem krwi, cierpieniem ludzi, zaglada kultury narodowej. Marzyl o wielkiej idei dla Polski. Powiesc "Przedwiosnie" wyrosla wiec z poczucia bezsilnosci i goryczy, których zródlem byla otaczajaca rzeczywistosc. Osad nad Polska powierzyl przedstawicielowi mlodego pokolenia. Cezary Brayka jest czlowiekiem z zewnatrz. Na polskie problemy nie patrzy przez pryzmat niepodleglosciowych zmagan i tesknot. Wokól niego roztacza sie brutalna rzeczywistosc nierozwiazanych problemów spolecznych.Los Cezarego Baryki jest nietypowy i dosc pogmatwany, podkreslajacy zlozonosc tej postaci. Urodzil sie w glebi Rosji, gdzies u podnóza gór uralskich. Dziecinstwo i wczesne lata mlodziencze spedzil w Baku, gdzie jego ojciec, Seweryn Baryka, pracowal jako wysoki urzednik w przemysle naftowym. Ojciec, dzieki obrotnosci i umiejetnosci dostosowania sie do regul kariery w panstwie rosyjskim, potrafil zdobyc niezaleznosc materialna, zapewniajac rodzinie dostatnie zycie. Wczesne dziecinstwo Cezarego uplywalo wiec beztrosko i pogodnie. Niestety, sielanke te brutalnie przerwala wojna. Ojciec zostal powolany do wojska. Poczatkowo matka i syn wiedzieli o jego wojennym losie z listów. Jednak w pewnym okresie zaginal bez wiesci. Juz w tym czasie mlokos, wyrywal sie spod kontroli matki. Teskniac za ojcem, skwapliwie jednak korzysal z ofiarowanej mu przez los swobody. W tej sytuacji w Baku wybuchla rewolucja. Wkrótce rozgorzaly krwawe walki. Miasto pograzylo sie w chaosie. Nastapil wówczas okres przyspieszonej edukacji zyciowej i ideowej bohatera. Jako mlody czlowiek, Cezary nie byl w stanie zrozumiec i ogarnac sensu wydarzen, istoty dokonujacego sie przewrotu. Dla niego rewolucja objawila sie jako moznosc samowolnego podejmowania decyzji i ordynarnej manifestacji buntu przeciwko dotychczasowym autorytetom. Rozpoczal sie w jego zyciu okres zachlysniecia swoboda. Cale dnie spedzal poza domem. Ze szczególnym upodobaniem obserwowal wypadki znamienne dla rewolucyjnych zmagan. Z zapalem sluchal przemówien i agitacyjnych wystapien rzeczników przewrotu. Szybko udzielila mu sie atmosfera burzenia starego porzadku, burzujskiego swiata bedacego zródlem ucisku i niedoli mas. Nie trafialy do niego argumenty wyleknionej matki, ze nie mozna nazwac sprawiedliwoscia siegania po cudza wlasnosc i dorobek. Po pewnym czasie jednak dostrzegl, jakim kosztem wysilku i zdrowia, w tym swiecie, matka zabiegala o jego codzienna strawe. Wciaz nie mial odwagi spojrzec prawdzie w oczy, czym w istocie byla rewolucja. Przesiakniety ideologia rewolucyjna wstydliwie skrywal dojrzewajace synowskie uczucia. Smierc ciezko doswiadczonej matki skazala go na dotkliwa samotnosc. Przekonany, ze "rewolucja to koniecznosc", znalazl sie na samym dnie ludzkiego upodlenia. Nieoczekiwanie w jego zyciu ponownie pojawil sie ojciec, który zapragnal syna przywrócic Polsce. Dla Cezarego kraj ten byl czyms odleglym. Wiedziony jednak miloscia do ojca i poczuciem bezczynnosci w Baku, zdecydowal sie na wyjazd do Polski. Podczas podrózy Seweryna Baryka przekazuje duchowy testament swojemu synowi - opowiada o Polsce jako kraju wielkiej idei, ziemi ludzi szczesliwy (wizja "szklanych domów"). Przemierzajac pociagiem pograzona w rewolucji ziemie rosyjska, Cezary zaczynal stopniowo rozumiec, czym byla ona w istocie. Obserwowal jak ludzie akceptujacy reguly gry rewolucji, korzystali z bezprawia (wymuszanie lapówek przez maszyniste, przygoda z utracona walizka, bezdusznosc wobec prostych ludzi). Po smierci ojca nie przerwal swojej podrózy, lecz do dotarciu do celu, zderzyl sie z brutalna rzeczywistoscia (odrapane, gnijace rudery). Zdany byl na zycie w nowym, nieznanym kraju. Dzieki pomocy Szymona Gajowca, Cezary urzadzil sie w Warszawie oraz podjal studia medyczne. Niestety, szybko przerwala je wojna z Rosja, w której, troche z przekory i porywczosci oraz powszechnie panujacej atmosfery zapalu do walki, bierze udzial. W czaie walk daje dowody mestwa i odwagi, a takze nawiazuje przyjazn z Hipolitem Wieloslawski, który po zakonczeniu sluzby w wojsku, zaprasza Cezarego do Nawloci. Tu bohater poznal zupelnie inny swiat - obraz rozbawionej szlachty kontarstowal z obrazem nedzy chlopów w Chlodku. Równiez jego erotyczne przygody nie skonczyly sie pomyslnie. Nie tylko zginela otruta Karolina Szarlatowiczówna, ale Cezary stracil równiez Laure, która wyszla za maz. Pragnac rozpoczac nowe zycie Baryka wyjechal do Warszawy. Okazalo sie jednak, ze nie sposób uciec od polskich problemów. O zajeciu sie przez niego sprawami publicznymi zdecydowal, jak o wszystkim w jego dotychczasowym zyciu, przypadek. Jego warszawski opiekun, Szymon Gajowiec, powierzyl mu prace nad porzadkowaniem materialów do swego dziela o wspólczesnej i przyszlej Polsce. W ten sposób wciagnal go do dyskusji o projektowanych reforamach w kraju i niezbednym kierunku przemian. W tym samym czasie Cezary znalazl sie pod wplywem komunisty Lulka, który mial na niego bardzo duzy wplyw. Pewnego razu zaprasil go nawet na spotkanie komunistów, na którym Cezary podjal z nimi dyskusje, która zbulwersowala "towarzyszy". Pózniej, podczas spotkania z Gajowcem, zarzucil mu brak programu rozleglych reform, niezdolnosc do wielkiego czynu, odwagi w rozwiazywaniu kwestii spolecznych. Spotkanie z Laura i ostateczne zerwanie z nia sprawilo, ze bohater wraz z Lulkiem zdecydowali sie kroczyc na Belweder, lecz Baryka "wyszedl z szeregu i parl oddzielnie", jakby rozgrywal tu swoje osobne porachunki ze swiatem. Dzieje Cezarego Baryki, szczególnie ewolucja jego pogladów i postawy ideowej, stanowily glos ostrzegawczy. W losie Baryki ogniskuja sie doswiadczenia mlodej generacji Polaków, dla których idee ojców stanowily zamkniety rozdzial. Los Baryki zostal tak skonstruowany, aby ukazac wielkie niebezpieczenstwo porazenia ideologia komunistyczna. Byl on tez glosnym wolaniem o "rzad dusz" mlodziezy. Cezary Baryka mimo rysów indywidualnych jest postacia reprezentatywna dla mlodego pokolenia Polaków tego okresu, poszukujacych idei i zadajacych pytania o przyszly ksztalt niepodleglego panstwa. Jest on postacia z która mogloby sie utozsamic wielu ludzi tamtych czasów, stojacych wobec rzeczywistych, nekajacych ich problemów.