Bogurodzica - archaizmy i osobliwości odmiany

Bogurodzica - archaizmy i osobliwości odmiany.

Najstarszy zachowany odpis znaleziono w sposób przypadkowy w zbiorze łacińskich kazań na niedzielę i święta z 1407 pisanych przez księdza Macieja z Grochowa. Została ona napisana na odwrotnej stronie kartki, na której znajdowały się nazwiska chłopów, którzy zalegali z dziesięciną i należało ich ekskomunikować. Zapis ten pochodził od kanonika kapituły gnieźnieńskiej, który w 1405 r. wypisał te nazwiska. Legenda głosiła, że autorem był św. Wojciech. Pierwszy druk "Bogurodzicy" pochodzi z 1506 r. i znajduje się w statucie Królestwa Polskiego (Jan Łaski). Bogurodzica musiała pochodzić z okresu znacznie wcześniejszego o czym świadczą wyrazy, które w tym czasie nie były już używane. Są to archaizmy: dziela (dla), bożyc (syn Boży), zbożny (dostatni), sławiena (sławiona), zwolena (wybrana), jąż (którą), jegoż (o co). Inaczej też wyglądała 2 osoba liczby pojedynczej trybu rozkazującego - zyszczy, spuści, raczy ( ześlij, spuść, racz). Różnice w głosowni ukazują wyrazy: sławiena (sławiona) i krzciciel (chrzciciel). Wołacz deklinacji żeńskiej równy był mianownikowi np. Bogurodzica, dziewica, Maryja (dziś Bogurodzico, dziewico, Maryjo). Układ utworu cechuje paralelizm (podobieństwo treściowe, kompozycyjne, składniowe poszczególnych części utworu). Każda strofa jest dwuczłonowa. Występuje układ zdaniowo - rymowany, czyli asylabiczny, co jest charakterystyczne dla wierszy średniowiecznych.