Bezrobocie.
Rodzaje bezrobocia wyróżniane najczęściej w literaturze podmiotu:
Bezrobocie frykcyjne- polegające na równoległym występowaniu bezrobocia i wolnych miejsc pracy, powstaje na rynku terytorialnego lub zawodowego niedopasowania podaży siły roboczej do popytu. Zjawisko bezrobocia frykcyjnego jest związane z ruchliwością pracowniczą (zmiana miejsca pracy, przechodzenia na emerytury czy wchodzenie na rynek pracy ludzi wkraczających w wiek produkcyjny) i nie może być wyeliminowane całkowicie. Zmianom miejsca pracy towarzyszą dobrowolne przerwy w pracy lub trudności ze znalezieniem odpowiedniego nowego zajęcia. Część bezrobocia frykcyjnego powstaje też w związku z przekwalifikowaniem się pracujących.
Bezrobocie strukturalne- jest rezultatem niedostosowania liczby osób poszukujących pracy i wolnych miejsc pracy w całej gospodarce oraz w przekroju regionalnym, kwalifikacyjnym, gałęziowym. Bezrobocie strukturalne towarzyszy rozwojowi społeczno-ekonomicznemu, zwłaszcza zaś wprowadzaniu innowacji techniczno-organizacyjnych, oszczędzających pracę ludzką lub zmianom konkurencyjności gałęzi przemysłu.
Bezrobocie nieefektywnego popytu- przyczyną jego jest niedostateczny popyt na pewne dobra. Określa je różnica między liczbą osób pracujących z liczbą wolnych miejsc pracy.
Bezrobocie płacowe (klasyczne)- powstaje na skutek wymuszania przez silne związki zawodowe zbyt wysokiego poziomu płac realnych.
Bezrobocie ukryte- które bywa utożsamiane z przerostami zatrudnienia. Wynikają one z nadmiernego, jak też nieracjonalnego zatrudnienia. Bezrobocie ukryte przejawia się w nieuzasadnionym ekonomicznie zatrudnieniu kobiet i mężczyzn, sztucznym skracaniu pracy, niewykorzystaniu czasu pracy, „przeludnieniu” administracji państwowej, rozbudowie sił bezpieczeństwa ponad rozsądne rozmiary, wydłużaniu okresu kształcenia w szkołach dla niepracujących. Bezrobocie ukryte obejmuje też zniechęconych poszukiwaniem pracy. (5.
Bezrobocie wywołuje wiele negatywnych skutków zarówno ekonomicznych, jak i społecznych czy psychologicznych. Praca jest podstawową potrzebą człowieka, a brak możliwości zaspokojenia tej potrzeby i zrealizowanie poprzez pracę własnych aspiracji i wartości, prowadzi do frustracji, zniechęcenia i jest źródłem patologicznych zjawisk społecznych, takich jak przestępczość, narkomania itp.
Interpretacja terminu bezrobocia nie jest jednoznaczna. Według ustaleń Międzynarodowego Biura Pracy bezrobotny to osoba, która jednocześnie pozostaje bez zatrudnienia, poszukuje pracy, w ciągu miesiąca poprzedzającego badanie rynku pracy efektywnie szukała pracy, w momencie badania oczekuje na podjęcie pracy w ciągu najbliższych 15 dni.
Według obowiązujących od 1.I.1997r ustawy uchwalonej 6 grudnia 1996r bezrobotną jest osoba niezatrudniona i nie wykonująca innej pracy zarobkowej, zdolna i gotowa do podjęcia
zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym w danym zawodzie lub służbie, nie ucząca się w szkole w systemie dziennym, zarejestrowana we właściwym dla miejsca zameldowania rejonowym urzędzie pracy, jeżeli:
ukończyła 18 lat, z wyjątkiem młodocianych absolwentów,
kobieta nie ukończyła 60 lat, a mężczyzna 65 lat,
nie nabyła prawa do emerytury lub renty inwalidzkiej albo ustaniu zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub zaprzestaniu prowadzenia poza rolniczej działalności nie pobiera zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku chorobowego, macierzyńskiego lub wychowawczego.
nie jest właścicielem lub posiadaczem nieruchomości rolnej, w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego, o powierzchni użytków rolnych powyżej 2 hektarów przeliczeniowych albo gospodarstwa stanowiącego dział specjalny produkcji rolnej w rozumieniu przepisów podatkowych, chyba że dochód z działów specjalnych produkcji rolnej doliczony dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych nie przekracza wysokości przeciętnego dochodu z pracy w rolnictwie nieuspołecznionym z 2 hektarów przeliczeniowych ustalanego przez Ministra Pracy i Polityki Socjalnej na podstawie przepisów o podatku rolnym ,
nie podlega ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu z tytułu stałej pracy jako domownik w gospodarstwie rolnym o powierzchni użytków rolnych przekraczających 2 hektary przeliczeniowe lub stanowiących dział specjalny produkcji rolnej, z którego podatek dochodowy od osób fizycznych przekracza dochody z 2 hektarów przeliczeniowych,
nie podjęła poza rolniczej działalności gospodarczej, od dnia wskazanego w zgłoszeniu do ewidencji do dnia wyrejestrowania tej działalności albo nie podlega obowiązkowi ubezpieczenia społecznego lub zaopatrzenia emerytalnego, z wyjątkiem ubezpieczenia społecznego rolników,
nie uzyskuje miesięcznie dochodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych w wysokości przekraczającej połowę najniższego wynagrodzenia,
nie jest osobą tymczasowo aresztowaną lub nie odbywa kary pozbawienia wolności.
Adam Mickiewicz "Dziady część III"