Analiza finansowa TP S.A.
1. Wstęp. 1
2. Podstawowe dane. 1
2.1 Bilanse. 1
2.2 Rachunki zysków i strat. 2
2.3 Dane dotyczące zatrudnienia. 2
3. Założenia projektu i wykorzystywane relacje. 2
4. Wstępna analiza bilansu. 3
4.1 Analiza dynamiki zamiany majątku i kapitałów. 3
4.2 Struktura majątku i kapitałów własnych. 3
4.3 Struktura kapitałowo-majątkowa (analiza pozioma bilansu) 4
5. Analiza rentowności przedsiębiorstwa. 5
5.1 Rentowność sprzedaży. 5
5.2 Rentowność majątku. 5
5.3 Rentowność zaangażowanych kapitałów własnych. 5
6. Wskaźniki obrazujące poziom zadłużenia. 6
7. Analiza płynności finansowej. 6
8. Analiza sprawności działania. 7
9. Wskaźniki rotacji majątku. 8
10.Wskaźniki gospodarowania zasobami. 8
11.Spis treści. 9
1. Wstęp.
Analizowanym przez nas przedsiębiorstwem jest Telekomunikacja Polska SA (TP). Podmiotem dominującym wobec TP jest Skarb Państwa posiadający 100% głosów na WZA. Przedsiębiorstwo jest monopolistą na krajowym rynku usług telekomunikacyjnych. TP należy do branży usługowej. Dane zaczerpnęliśmy z skróconej wersji Prospektu Sprzedaży Akcji Telekomunikacji Polskiej SA opublikowanego 5 października 1998 roku w „Rzeczpospolitej”.
2. Podstawowe dane.
2.1 Bilanse.
1995 1996 1997
Majątek trwały 8247018,6 10657020,6 13799996
Wartości niematerialne i prawne 37670,4 52074,6 67347,4
Rzeczowy majątek trwały 8130172,8 10387646,5 13499398,8
Finansowy majątek trwały 78962,4 215422,6 233161,6
Należności długoterminowe 213 1876,9 88,2
Majątek obrotowy 1797772,3 2078420 2540482,7
Zapasy 135868,8 147318,2 151883,4
Należności 1395241,2 1712888,4 2002101,2
Papiery wartościowe przeznaczone do obrotu 2882,2 - 3454,3
Środki pieniężne 263780,1 218213,4 383043,8
Rozliczenia międzyokresowe 9331,2 10195,3 22900,9
Aktywa razem 10054122,1 12745635,9 16363379,6
1995 1996 1997
Kapitał własny 6698440 7720634 8535987
Kapitał akcyjny 500000 500000 500000
Należne wpłaty na poczet kapitału - - -
Kapitał zapasowy 3071476 4004068 4994886
Kapitał rezerwowy z aktualizacji wyceny 2016139 2002827 1982244
Pozostałe kapitały rezerwowe 35998,3 52819,7 67984,6
Nie podzielony zysk lub nie pokryta strata z lat ubiegłych - - 3000
Zysk netto bieżącego roku obrotowego 1074827 1160920 987872,5
Rezerwy 404751,4 585349 783857,6
Zobowiązania 2778333 4226707 6729609
Zobowiązania długoterminowe 1627015 2095786 3598532
Zobowiązania krótkoterminowe 1151317 2130921 3131077
Rozliczenia międzyokresowe i przychody przyszłych okresów 172597,9 212945,5 313926,2
Pasywa razem 10054122 12745636 16363380
2.2 Rachunki zysków i strat.
1995 1996 1997
Przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów 5042758 6516820,3 8316443
Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów 68025,3 70565,8 76747,4
Przychody netto ze sprzedaży produktów 4974733 6446254,5 8239696
Koszty sprzedanych towarów i produktów 2730198 3490795 4850088
Wartość sprzedanych towarów i materiałów 57547,7 58994,1 62078,6
Koszt wytworzenia sprzedanych produktów 2672651 3431800,9 4788009
Zysk brutto na sprzedaży 2312560 3026025,3 3466356
Koszty sprzedaży 117795,2 174527,5 248628,5
Koszty ogólnego zarządu 406957,1 545214 679066,8
Zysk na sprzedaży 1787808 2306283,8 2538660
Pozostałe przychody operacyjne 68030,4 97502,8 157783,3
Pozostałe koszty operacyjne 131929,7 177294 159260
Zysk na działalności operacyjnej 1723908 2226492,6 2537184
Przychody z udziałów w innych podmiotach, w tym: 40571,8 46104,3 50787,2
od podmiotów zależnych 40571,8 40953,1 36870,8
od podmiotów stowarzyszonych - - 354
Przychody z pozostałego finansowego majątku trwałego, w tym: - - -
od podmiotów zależnych - - -
od podmiotów stowarzyszonych - - -
Pozostałe przychody finansowe 120772,4 104801,2 124054,5
Koszty finansowe 167752,9 292363,1 536331,8
Zysk na działalności gospodarczej 1717500 2085035 2175694
Wynik zdarzeń nadzwyczajnych 3046 7654,7 114980,5
Zyski nadzwyczajne 221,5 414,1 1109,3
Straty nadzwyczajne 3267,5 8068,8 116089,8
Zysk brutto 1714454 2077380,3 2060713
Podatek dochodowy 639305,5 782707,3 739657,5
Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku 320,7 133753,4 333183,1
Zysk netto 1074827 1160919,6 987872,5
2.3 Dane dotyczące zatrudnienia.
1995 1996 1997
etaty osoby etaty osoby etaty osoby
Dyrekcja spółki 594 605 627 618 692 688
Jednostki centralne 3110 3165 3318 3395 3589 3659
Okręgi telekomunikacji 70685 71321 69567 70013 68926 69106
Ogółem 74389 75091 73512 74026 73207 73453
3. Założenia projektu i wykorzystywane relacje.
1) Rezerwy są zaliczane do kapitałów własnych.
2) Rozliczenia międzyokresowe czynne zaliczane są do majątku obrotowego.
3) Rozliczenia międzyokresowe bierne zaliczane są do kapitałów obcych.
4) Pasywa bieżące = zobowiązania krótkoterminowe.
5) Aktywa bieżące = zapasy + należności + środki pieniężne + inne aktywa bieżące
6) Kapitał obrotowy = aktywa bieżące – pasywa bieżące
7) Kapitał obrotowy = kapitał stały – majątek trwały
8) Kapitał stały = kapitał własny + długoterminowe kapitały obce + rezerwy
4. Wstępna analiza bilansu.
4.1 Analiza dynamiki zamiany majątku i kapitałów.
Lp. Wskaźnik 1995/1996 1996/1997
1 Dynamika zmian majątku całkowitego 126,787 128,307
2 Dynamika zmian majątku trwałego 129,223 167,333
3 Dynamika zmian majątku obrotowego 115,611 122,231
4 Dynamika zmian kapitału całkowitego 126,787 128,307
5 Dynamika zmian kapitału własnego 115,260 110,561
6 Dynamika zmian kapitału obcego 150,449 158,651
Majątek oraz kapitały Telekomunikacji Polskiej wykazują dużą dynamikę zmian. Największy przyrost występuje w majątku trwałym (67% przyrostu w 1997 roku w porównaniu z rokiem 1996) i kapitale obcym (ponad 50% zmiany).
4.2 Struktura majątku i kapitałów własnych.
Lp. Wskaźnik 1995 1996 1997
1 Wskaźnik struktury aktywów 458,735 512,746 543,204
2 Udział trwałych składników majątku w aktywach ogółem 82,026 83,613 84,335
3 Udział majątku obrotowego w aktywach ogółem 17,881 16,307 15,525
4 Udział rzeczowych składników majątku w aktywach ogółem 80,864 81,500 82,498
5 Udział niematerialnych składników majątku w aktywach ogółem 0,375 0,409 0,412
6 Udział finansowych składników majątku 0,785 1,690 1,425
7 Udział zapasów w aktywach ogółem 1,351 1,156 0,928
8 Udział należności w aktywach ogółem 13,877 13,439 12,235
9 Udział środków pieniężnych w aktywach ogółem 2,624 1,712 2,341
10 Udział krótkoterm. papierów wart.w aktywach ogółem 0,029 - 0,021
Bardzo duży udział środków trwałych (rzeczowych składników majątku) w aktywach przedsiębiorstwa wynika z faktu, iż TP jest monopolistą na rynku stacjonarnych usług telefonicznych i posiada infrastrukturę (centrale telefoniczne, kable itp.), niezbędną do prowadzenia działalności.
Lp. Wskaźnik 1995 1996 1997
1 Wyposażenie przedsiębiorstwa w kapitał własny 70,650 65,167 56,955
2 Wskaźnik udziału kapitału obcego w pasywach ogółem 29,350 34,833 43,045
3 Obciążenie przedsiębiorstwa zobowiązaniami długoterminowymi 16,183 16,443 21,991
4 Wyposażenie przedsiębiorstwa w kapitał stały 86,832 81,610 78,947
5 Obciążenie przedsiębiorstwa kredytem krótkoterminowym 11,451 16,719 19,135
6 Obciążenie przedsiębiorstwa zobowiązaniami bieżącymi 11,451 16,719 19,135
7 Wskaźnik zadłużenia 44,054 57,504 82,516
8 Wskaźnik źródeł finansowania 226,994 173,902 121,189
Nastąpił wzrost zadłużenia przedsiębiorstwa, więcej kapitału obcego w pasywach (z 29% do 43%), wzrost zobowiązań długoterminowych (z 16% do 21 %), a także zobowiązań krótkoterminowych (z 11% do 19%). Ogólny wskaźnik zadłużenia wzrósł z 44% w roku 1995 do 82 % w roku 1997.
Wskaźnik wyposażenia przedsiębiorstwa w kapitał stały spadł z 86% do 78%, a także zmniejszyły się źródła finansowania przedsiębiorstwa (z 226 % do zaledwie 121%).
4.3 Struktura kapitałowo-majątkowa (analiza pozioma bilansu)
Lp. Wskaźnik 1995 1996 1997
1 Wskaźnik pokrycia majątku trwałego kapitałem własnym 81,223 72,446 61,855
2 Wskaźnik pokrycia majątku trwałego kapitałem stałym 105,859 97,605 93,611
3 Wskaźnik pokrycia kapitałami krótkoterm. majątku obrotowego 63,711 102,026 122,146
4 Udział kapitału obrotowego w finansowaniu majątku przedsiębiorstwa 4,806 -2,003 -5,388
5 Udział kapitału obrotowego w finansowaniu majątku obrotowego 26,877 -12,281 -34,703
Pierwsza złota reguła bilansowania mówi, iż majątek trwały powinien być finansowany z kapitału własnego. Reguła ta nie jest spełniona w przypadku TP, następuje nawet pogorszenie sytuacji ponieważ wskaźnik ten z poziomu 81% spadł aż do 61%.
Przy prawidłowo prowadzonej polityce finansowej w przedsiębiorstwie kwota kapitałów stałych powinna przekraczać wartość majątku trwałego. W przypadku TP jest ona przekroczona tylko w 1995 roku. Skala niedofinansowania jest jednak mała, więc przedsiębiorstwo nie stoi raczej w obliczu niemożności bieżącego regulowania zobowiązań płatniczych. Jednak spadek ze 105% do 93% może budzić niepokój.
Druga złota reguła bilansowania mówi, iż kapitał krótkoterminowy powinien pokrywać majątek obrotowy. Dla TP nie była ona zachowana w 1995 roku (tylko 63%). W latach późniejszych była już jednak spełniona. Zastrzeżenia można mieć do aż 22% nadwyżki zobowiązań krótkoterminowych w 1997 roku, która prawdopodobnie została przeznaczona na dofinansowanie majątku trwałego.
Wskaźnik udziału kapitału obrotowego w finansowaniu majątku ogółem oraz wskaźnik udziału kapitału obrotowego w finansowaniu majątku obrotowego wykazują niespotykaną tendencję: w roku 1995 były dodatnie i wynosiły odpowiednio 4,8 i 26,8 %, by w następnych latach obniżyć się aż do poziomu –5,3 i –34,7%. Świadczy to o niedoborach kapitału obrotowego.
5. Analiza rentowności przedsiębiorstwa.
5.1 Rentowność sprzedaży.
Lp. Wskaźnik 1995 1996 1997
1 Rentowność sprzedaży brutto (marża zysku brutto) 33,998 31,877 24,779
2 Rentowność sprzedaży netto (marża zysku netto) 21,314 17,814 11,879
3 Rentowność operacyjna 34,059 31,995 26,161
Wielkość wskaźnika rentowności sprzedaży brutto nie zależy od obciążeń fiskalnych. Obrazuje on zysk generowany przez wielkość sprzedaży. Wskaźnik wykazuje tendencję spadkową (spadek z 33% do 24%) mimo to utrzymuje się na wysokim poziomie, jednak na jego podstawie nie można stwierdzić czy zysk TP wygenerowany jest przez działalność podstawową, finansową, wynik na pozostałej sprzedaży czy też przez zyski nadzwyczajne.
Kilkunasto procentowa różnica między wskaźnikiem rentowności sprzedaży brutto a netto odzwierciedla wielkość podatku, jaki nałożony jest na wypracowany zysk na działalności podstawowej, czyli na sprzedaży usług przez TP.
Wskaźnik rentowności operacyjnej odzwierciedla jaką marżę zysku operacyjnego (czyli zysku na sprzedaży pomniejszonego o koszty operacyjne i powiększonego o przychody operacyjne) przynosi dana wartość sprzedaży. Rentowność operacyjna utrzymuje się na wysokim ponad 20% poziomie, choć nastąpił niewielki spadek.
5.2 Rentowność majątku.
Lp. Wskaźnik 1996 1997
1 Rentowność majątku (ROA) 10,184 6,787
2 Rentowność majątku trwałego 12,282 8,078
3 Rentowność majątku obrotowego 59,600 42,471
4 Rentowność inwestycji (ROI) 19,548 17,452
Wskaźnik ROA mówi o tym, jaka jest zdolność aktywów do generowania zysków. Niepokój może wzbudzać spadek tego wskaźnika aż o 4%. Generalnie jednak wyniki 10 i 6% należy uznać za dobre.
Majątek obrotowy posiada większą zdolność do generowania zysku niż majątek trwały, mimo to w obu przypadkach zanotować można spadek tej zdolności.
TP charakteryzuje się także wysoką rentownością inwestycji co może dobrze wróżyć jej przyszłym akcjonariuszom.
5.3 Rentowność zaangażowanych kapitałów własnych.
Lp. Wskaźnik 1996 1997
1 Rentowność kapitału własnego (ROE) 15,068 11,209
Wskaźnik ten dotyczy rentowności kapitału własnego, czyli mówi o tym, ile zysku przynosi jednostka zaangażowanego kapitału własnego. Jest on niezmiernie ważny dla akcjonariuszy danego przedsiębiorstwa, gdyż im wyższa efektywność kapitału własnego tym większa możliwość uzyskania wyższych dywidend, bądź dalszego rozwoju przedsiębiorstwa. Stopa zysku, jaką przynosi inwestycja akcjonariuszom w dane przedsiębiorstwo jest wysoka i wynosi 15 i 11%.
6. Wskaźniki obrazujące poziom zadłużenia.
Lp. Wskaźnik 1996 1997
1 Wskaźnik ogólnego zadłużenia 30,724 37,639
2 Wskaźnik zadłużenia kapitału własnego 45,460 62,161
3 Wskaźnik zadłużenia długoterminowego 24,160 32,307
4 Wskaźnik poziomu zadłużenia śr. trwałych 497,416 419,489
Wskaźnik ogólnego zadłużenia przedsiębiorstwa powinien oscylować między 57-67%. W przypadku TP jest niski, co świadczy o małym udziale kapitałów obcych w finansowaniu majątku przedsiębiorstwa. Uwzględniając warunki polskie, a także charakter TP, poziom zadłużenia poniżej 57% można uznać za zadowalający.
Dla dużego przedsiębiorstwa jakim niewątpliwie jest TP, wskaźnik zadłużenia własnego jest na bardzo dobrym poziomie i nie przekracza zalecanej przez Bank Światowy relacji 1:1.
Optymalny przedział dla wskaźnika zadłużenia długoterminowego to 50-100%. TP jest zadłużona w nieznacznym tylko stopniu, co stwarza możliwości pozyskiwania środków dla przyszłego rozwoju przedsiębiorstwa.
Wartość środków trwałych posiadanych przez TP, zabezpiecza ponad czterokrotnie pokrycie zobowiązań długoterminowych. Badanemu przez nas przedsiębiorstwu nie zagraża więc w najbliższych latach upadłość.
7. Analiza płynności finansowej.
Lp. Wskaźnik 1996 1997
1 Wskaźnik bieżącej płynności finansowej 1,187 0,884
2 Wskaźnik szybki 1,089 0,815
3 Wskaźnik wypłacalności natychmiastowej 0,147 0,114
4 Wskaźnik obrotu zapasami 46,025 55,591
5 Wskaźnik obrotu zapasami w dniach 7,822 6,476
6 Wskaźnik rotacji należności 4,193 4,477
7 Wskaźnik cyklu należności 85,849 80,407
8 Cykl zobowiązań krótkoterminowych 90,658 113,890
Wskaźnik bieżącej płynności finansowej informuje ile razy bieżące aktywa pokrywają bieżące zobowiązania. Zadowalający poziom wynosi 1,2 do 2. W naszym przypadku nie spełnia on tych wymagań, co oznacza, że firma nie posiada dostatecznych zasobów gotówkowych do spłacenia bieżących zobowiązań.
Wskaźnik szybki pokazuje stopień pokrycia zobowiązań krótkoterminowych aktywami o dużym stopniu płynności. Poziom optymalny wynosi 1.0, co oznacza, że przedsiębiorstwo reguluje bieżące zobowiązania. W 1996 roku wskaźnik był prawie idealny, natomiast niższą wartość wskaźnika w 1997 roku wytłumaczyć można znaczną inflacją w tymże roku.
Wskaźnik wypłacalności natychmiastowej określa zdolność do pokrycia zobowiązań bieżących ze środków pieniężnych. Jego wartość jest zadowalająca jeżeli jest poniżej 0,2. TP spełnia ten warunek.
Wskaźnik obrotu zapasami ukazuje ile razy w ciągu badanego okresu nastąpi odnowienie stanu zapasów. TP wyraźnie zwiększa wskaźnik rotacji zapasów (z 44% do 55%) co oznacza, że zapasy wystarczają na coraz mniejszą liczbę dni. Sytuacja taka jest korzystna, gdyż zmniejszają się koszty magazynowania, a także następuje uwolnienie kapitału obrotowego zaangażowanego w zapasy. Jednocześnie zwiększa się ryzyko przerwania ciągłości świadczenia usług.
Wskaźnik obrotu zapasami w dniach obrazuje co jaki czas następuje odnowienie zapasów. Dla TP wynosi on odpowiednio 7,8 i 6,4 dnia.
Wskaźnik rotacji należności określa ile razy w ciągu roku firma odtwarza stan swoich należności. Optymalnie powinien wynosić 7 do 10. W przypadku TP wskaźnik utrzymuje się praktycznie na stałym poziomie około 4%, co oznacza, że zbyt długo przedsiębiorstwo kredytuje swoich klientów, co świadczy o tym, iż środki pieniężne są za długo zamrożone w należnościach.
Wskaźnik rotacji należności w dniach określa ilość dni sprzedaży za którą nie uzyskano jeszcze należności. W przypadku TP wynosi on ponad sugerowane dwa miesiące (85,8 i 80,4) co oznacza zagrożenie w postaci kumulowania należności i powstawania zatorów płatniczych.
Wskaźnik cyklu zobowiązań krótkoterminowych wskazuje jaki jest średni czas regulowania zobowiązań w przedsiębiorstwie. W badanym przedsiębiorstwie ten cykl jest bardzo długi (90,6 i 113,8), czyli maleją potrzeby w zakresie kapitału obrotowego.
8. Analiza sprawności działania.
Lp. Wskaźnik 1995 1996 1997
1 Wskaźnik operacyjności 54,141 53,566 58,319
2 Poziom zobowiązań w koszcie własnym sprzedaży - 47,013 54,246
3 Wskaźnik poziomu kosztów finansowych - 8,347 9,790
Wskaźnik operacyjności obrazuje efektywność gospodarowania w firmie oraz zdolność jej kierownictwa do kontroli i obniżki kosztów. Przedział odpowiedni to 50-90% . Wskaźnik ten dla TP mieści się w dolnej granicy tego przedziału i świadczy to o wysokiej zyskowności działalności tej firmy.
Wskaźnik poziomu zobowiązań w koszcie własnym sprzedaży nakreśla udział jaki mają zobowiązania bieżące w koszcie własnym sprzedaży. Wskaźnik dla TP wykazuje niewielką skłonność do zmian w czasie i wynosi ponad 50%.
Wskaźnik poziomu kosztów finansowych służy do porównań z zyskownością zaangażowanych w przedsiębiorstwie kapitałów. W TP wskaźnik koszty finansowych nie przekracza 10%, co wydaje się sytuacją korzystną mimo wysokich stóp procentowych.
9. Wskaźniki rotacji majątku.
Lp. Wskaźnik 1996 1997
1 Wskaźnik globalnego obrotu aktywami 0,572 0,571
2 Wskaźnik rotacji środków trwałych 0,689 0,680
3 Wskaźnik rotacji majątku obrotowego 3,362 3,601
4 Wskaźnik rotacji środków płynnych 3,630 3,854
Wskaźnik globalnego obrotu aktywami przedstawia ile razy sprzedaż netto jest większa od aktywów posiadanych przez firmę. TP charakteryzuje się dużą kapitałochłonnością (naprawy, nowe linie telefoniczne, inwestycje w nowe technologie itp.) dlatego jest on tak niski (około 0,5%).
Wskaźnik rotacji środków trwałych obrazuje efektywność wykorzystania środków trwałych uczestniczących w tworzeniu wartości sprzedaży. W TP wskaźnik wynosi około 0,6, czyli jedna złotówka zaangażowana w majątku przynosi średnio około 0,6 złotego wartości sprzedaży, co w Polsce można uznać za dobry wynik.
Wskaźnik rotacji majątku obrotowego ukazuje ile razy w ciągu roku następuje odtworzenie tego majątku poprzez sprzedaż usług. W analizowanym przedsiębiorstwie majątek jest odnawiany średnio 3,5 razy poprzez sprzedaż usług.
Wskaźnik rotacji środków płynnych w przypadku TP ma mniejsze znaczenie analityczne ponieważ majątek trwały ma ponad osiemdziesięcio procentowy udział w aktywach.
10.Wskaźniki gospodarowania zasobami.
Lp. Wskaźnik 1996 1997
1 Wydajność pracy na 1 zatrudnionego 87,405 112,781
2 Produktywność środków trwałych 68,946 68,009
Wskaźnik wydajności pracy na jednego zatrudnionego określa wielkość sprzedaży przypadającą na jednego zatrudnionego. TP charakteryzuje się wysoką wielkością sprzedaży na jedną zatrudnioną w niej osobę. Wzrost tej wydajności z 87% do 112% może być związany z redukcją zatrudnienia.
Wskaźnik produktywności środków trwałych określa wartość sprzedaży na jedną złotówkę zaangażowaną majątku trwałym brutto. Wynik 68% należy uznać za satysfakcjonujący.
Adam Mickiewicz "Dziady część III"