ANALIZA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ
PRZEDSIĘBIORSTWA W LATACH 1995 – 1997
1. Przedstawienie danych
BILANS
1995 1996 1997
AKTYWA OGÓŁEM 5707.3 7159.9 17793
MAJĄTEK TRWAŁY 2848.5 4249.8 7756.9
WART. NIEMATERIALNE I PRAWNE 7.5 251.9 1303.6
RZECZOWY MAJ. TRWAŁY 2841 3997.9 6453.3
FINANSOWE
NALEŻNOŚCI DŁUGOTERMINOWE
MAJĄTEK OBROTOWY 1864.7 2768.7 9884.9
ZAPASY 749.7 1244.9 1272.5
NALEŻNOŚCI 1031.9 1453.3 2374.8
RMK 994.1 141.4 151.2
PASYWA OGÓŁEM 5707.3 7159.9 17793
KAP. WŁASNY 4506.5 5393.5 15878.6
AKCYJNY 2470 2470 10180
ZYSK/STRATA NETTO 711.7 1397.1 2001.2
REZERWY 261.8 509 951.1
ZOBOWIĄZANIA 938.7 1254.5 962.5
DŁUGOTERMINOWE
KRÓTKOTERMINOWE 938.7 1254.5 962.5
RMK I DOCHODY PRZYSZŁYCH OKRESÓW 0.3 2.9 0.8
PRZEPŁYWY FINANSOWE
DZIAŁALNOŚĆ OPERACYJNA 1291.2 1219.2 2079.6
ZYSK/STRATA NETTO 711.7 1397.1 2001.2
KOREKTY RAZEM 579.5 -177.9 78.4
W TYM AMORTYZACJA 701.1 342 741.7
DZIAŁALNOŚĆ INWESTYCYJNA -2923.5 -867.4 -4247.8
WPŁYWY 2.2 0.8 16.8
WYDATKI -2925.7 -868.2 -4264.6
DZIAŁALNOŚĆ FINANSOWA 1290 -364.3 8335.3
WPŁYWY 1290 145.7 8481
WYDATKI 0 -510 -145.7
ZMIANA STANU ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH -342.3 -12.5 6167.1
RACHUNEK WYNIKÓW
PRZYCHODY ZE SPRZEDAŻY 8379.6 13563.6 16067.3
ZYSK/STRATA BRUTTO ZE SPRZEDAŻY 2950.6 5693.9 6817.7
ZYSK/STRATA Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ 1076.9 2337.1 2390
ZYSK/STRATA Z DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ 1160 2325.3 3051.7
ZYSK/STRATA PRZED OPODATKOWANIEM 1160 2325.3 3043.2
PODATEK DOCHODOWY 446.3 672.8 599.9
INNE PODATKI Z TYTUŁU ZYSKÓW 2 255.4 442.1
ZYSK/STRATA NETTO 711.7 1397.1 2001.2
2. Ocena działalności przedsiębiorstwa na podstawie wzorcowych układów nierówności wskaźników
Wzorcowy układ nierówności podstawowych wskaźników ilościowych , odpowiadający wymogom gospodarowania intensywnego można przedstawić następująco:
iR < iM < iP < iZ
gdzie
i – indeks dynamiki
R – zatrudnienie
M – składniki majątkowe
Z – zysk
Wskaźniki te przedstawiają się następująco:
LP WSKAŹNIK 1995 1996 1997
1 R BRAK DANYCH 168 190
2 M 2848.5 4249.8 7756.9
3 P 8379.6 13563.6 16067.3
4 Z 711.7 1397.1 2001.2
Z powodu braku danych na temat zatrudnienia w roku 1995, obliczenia przeprowadzimy dla lat 1996 i 1997.
LP WSKAŹNIK ODCHYLENIE DYNAMIKA
1 R 22 113.1
2 M 3507.1 182.5
3 P 2503.7 118.5
4 Z 604.1 143.2
Zatem układ rzeczywisty przedstawia się następująco:
113,1 < 182,5 > 118,5 < 143,2
Jak widać, rzeczywistość nieco odstaje od układu wzorcowego (zbyt wysoki wskaźnik majątkowy). Jednak wzrost przychodu ze sprzedaży i zysku na jednostkę zaangażowanych zasobów osobowych świadczy o dobrym kierunku rozwoju przedsiębiorstwa.
Wzorcowy układ nierówności podstawowych wskaźników jakościowych , przedstawia się następująco:
iMR < iPM < iPR < iZP < iZM < iZR
przy czym:
MR – przeciętne zaangażowanie składników majątku na jednego zatrudnionego
PM – obrotowość majątku
PR – wydajność pracy jednego zatrudnionego
ZP – rentowność sprzedaży
ZM – rentowność majątku
ZR – rentowność pracy jednego zatrudnionego
W tym przypadku również ograniczymy się do obliczeń dla danych z lat
1996 – 1997
LP WSKAŹNIK 1996 1997
1 MR 25.3 40.8
2 PM 3.2 2.1
3 PR 80.7 84.6
4 ZP 0.1 0.1
5 ZM 0.3 0.3
6 ZR 8.3 10.5
LP WSKAŹNIK ODCHYLENIE DYNAMIKA
1 MR 15.5 161.4
2 PM -1.1 64.9
3 PR 3.8 104.7
4 ZP 0.0 100
5 ZM -0.1 78.5
6 ZR 2.2 126.7
Układ rzeczywisty przyjmie więc postać:
161,4 > 64,9 < 104,7 < 100 > 78,5 < 126,7
Widzimy, że nie są zachowane dwie nierówności. W pierwszym przypadku oznacza to, że obrotowość majątku w przedsiębiorstwie powinna rosnąć szybciej niż wartość składników majątkowych zaangażowanych przeciętnie na jednego zatrudnionego, a tutaj tak się nie dzieje (161,4 > 64,9). Natomiast dryga nierówność niezgodna z układem wzorcowym to iZP > iZM (100 > 78,5) świadczy o zbyt niskiej rentowności majątku w odniesieniu do rentowności sprzedaży.
3. Analiza przyczynowa zmian przychodu ze sprzedaży oraz zysku/straty netto przy zastosowaniu metody różnicowania
Najpierw zajmiemy się analizą zmian przychodu ze sprzedaży:
P1996 = R * MR * MP = 168 * 25,3 * 3,2 = 13601,3
P1997 = R * MR * MP = 190 * 40,8 * 2,1 = 16279,2
OP = 16279,2 - 13601,3 = 2677,9
OR = 22 * 25,3 * 3,2 = 1781,12
OMR = 190 * 15,5 * 3,2 = 9424
OPM = 190 * 40,8 * (-1,1) = - 8527,2
OP = 2677,9
Z naszych obliczeń wynika, że przeciętne zaangażowanie majątku na jednego zatrudnionego jest większe niż produktywność majątku, co potwierdza niezgodności w układach wzorcowych. Nie mamy tu więc do czynienia z gospodarowaniem intensywnym.
Poniżej prezentujemy obliczenia potrzebne do analizy zysku netto:
Z1996 = R * MR * MP * ZP = 168 * 25,3 * 3,2 * 0,1 = 1360,13
Z1997 = R * MR * MP * ZP = 190 * 40,8 * 2,1 * 0,1 = 1627,92
OZ = 1627,92 - 1360,13 = 267,8
OR = 22 * 25,3 * 3,2 * 0,1 = 178,11
OMR = 190 * 15,5 * 3,2 * 0,1 = 942,4
OMP = 190 * 40,8 * (-1,1) * 0,1 = - 852,72
OZ = 267,8
Z naszych obliczeń wynika, że wzrost zatrudnienia o 22 osoby spowodował przyrost zysku o 178,11 jednostek. Poza tym wzrost majątku na jednego zatrudnionego o 15,5 jednostek przysporzył zysk w wysokości 942,4. natomiast spadła produktywność majątku, co spowodowało również spadek zysku. Z tego wynika, że nie wszystkie czynniki intensywne zostały wykorzystane.
4. Analiza ogólna bilansu oraz rachunku wyników
W pierwszej kolejności zajęłyśmy się analizą dynamiki i struktury bilansu. Analiza dynamiki dotyczy zmian wielkości poszczególnych pozycji bilansowych, natomiast analiza struktury, to analiza zmian udziału poszczególnych składowych bilansu.
Poniższa tabela obrazuje dynamikę wzrostu aktywów:
ODCHYLENIE 1995-1996 ODCHYLENIE 1996-1997 DYNAMIKA 1995-1996 DYNAMIKA 1996-1997
AKTYWA OGÓŁEM 1452.6 10633.1 125.5 248.5
MAJĄTEK TRWAŁY 1401.3 3507.1 149.2 182.5
WART. NIEMATERIALNE I PRAWNE 244.4 1051.7 3358.7 517.5
RZECZOWY MAJ. TRWAŁY 1156.9 2455.4 140.7 161.4
FINANSOWE 0 0 0 0
NALEŻNOŚCI DŁUGOTERMINOWE 0 0 0 0
MAJĄTEK OBROTOWY 904 7116.2 148.5 357.0
ZAPASY 495.2 27.6 166.1 102.2
NALEŻNOŚCI 421.4 921.5 140.8 163.4
RMK -852.7 9.8 14.2 106.9
Analiza dynamiki aktywów pozwoliła nam stwierdzić, iż nastąpił szybki wzrost całości aktywów. Wzrost majątku trwałego był porównywalny ze wzrostem majątku obrotowego w roku 1996, ale w roku kolejnym był już dużo wyższy. Największą dynamiką wzrostu osiągnęły wartości niematerialne i prawne w 1996 roku, choć w roku następnym ich dynamika wzrostu również jest najwyższa. Najmniejszą dynamikę wzrostu zanotowały zapasy, a jedyną wartością, której dynamika wzrostu jest mniejsza niż 100% (ta wartość zmniejszyła się i to dosyć znacznie) są rozliczenia międzyokresowe.
Kolejna tabela (poniżej) przedstawia strukturę aktywów przedsiębiorstwa. W roku 1995 majątek trwały stanowi niemal połowę aktywów. Duży udział procentowy mają tutaj rozliczenia międzyokresowe, jednak w latach późniejszych zostały zredukowane. W roku 1996 udział majątku trwałego znacznie wzrósł, natomiast majątek obrotowy zanotował znaczący wzrost dopiero w roku 1997.
1995 1996 1997
AKTYWA OGÓŁEM 100.0 100.0 100.0
MAJĄTEK TRWAŁY 49.9 59.4 43.6
WART. NIEMATERIALNE I PRAWNE 0.1 3.5 7.3
RZECZOWY MAJ. TRWAŁY 49.8 55.8 36.3
FINANSOWE 0.0 0.0 0.0
NALEŻNOŚCI DŁUGOTERMINOWE 0.0 0.0 0.0
MAJĄTEK OBROTOWY 32.7 38.7 55.6
ZAPASY 13.1 17.4 7.2
NALEŻNOŚCI 18.1 20.3 13.3
RMK 17.4 2.0 0.8
Następnie zajmiemy się dynamiką pasywów. Nasze obliczenia pokazuje poniższa tabela:
ODCHYLENIE 1995-1996 ODCHYLENIE 1996-1997 DYNAMIKA 1995-1996 DYNAMIKA 1996-1997
PASYWA OGÓŁEM 1452.6 10633.1 125.5 248.5
KAP. WŁASNY 887 10485.1 119.7 294.4
AKCYJNY 0 7710 100.0 412.1
ZYSK/STRATA NETTO 685.4 604.1 196.3 143.2
REZERWY 247.2 442.1 194.4 186.9
ZOBOWIĄZANIA 315.8 -292 133.6 76.7
DŁUGOTERMINOWE 0 0 0 0
KRÓTKOTERMINOWE 315.8 -292 133.6 76.7
RMK I DOCHODY PRZYSZŁYCH OKRESÓW 2.6 -2.1 966.7 27.6
W pasywach zauważyć można szybki wzrost kapitału własnego, natomiast spada dynamika wzrostu rezerw, a zobowiązania przedsiębiorstwa wręcz maleją.
1995 1996 1997
PASYWA OGÓŁEM 100 100 100
KAP. WŁASNY 79.0 75.3 89.2
AKCYJNY 43.3 34.5 57.2
ZYSK/STRATA NETTO 12.5 19.5 11.2
REZERWY 4.6 7.1 5.3
ZOBOWIĄZANIA 16.4 17.5 5.4
DŁUGOTERMINOWE 0.0 0.0 0.0
KRÓTKOTERMINOWE 16.4 17.5 5.4
RMK I DOCHODY PRZYSZŁYCH OKRESÓW 0.0 0.0 0.0
W analizowanym okresie największy udział w pasywach ma kapitał własny przedsiębiorstwa; stanowi on 79% w roku 1995, następnie spada do poziomu 75%, a w roku kolejnym wzrasta do niemal 90%. W ostatnim 1997 roku gwałtownie spada udział zobowiązań krótkoterminowych, co obrazowała również dynamika wzrostu tej wielkości. Zauważyć też można niestabilność udziału zysku w strukturze pasywów.
Przeprowadziłyśmy również analizę dynamiki rachunku wyników przedsiębiorstwa. Jednak, aby uzyskać prawdziwe dane, skorygowałyśmy wielkości z roku 1995 i 1996 o inflację. Zatem tabela rachunku wyników w analizowanym czasie przedstawia się następująco:
SKORYGOWANE 1995 SKORYGOWANE 1996 1997 ROK
PRZYCHODY ZE SPRZEDAŻY 10055.52 16276.32 16067.3
ZYSK/STRATA BRUTTO ZE SPRZEDAŻY 3540.72 6832.68 6817.7
ZYSK/STRATA Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ 1292.28 2804.52 2390
ZYSK/STRATA Z DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ 1392 2790.36 3051.7
ZYSK/STRATA NETTO 854.04 1676.52 2001.2
Na jej podstawie przeprowadziłyśmy obliczenia dotyczące dynamiki wzrostu poszczególnych pozycji.
Pierwsza tabela pokazuje odchylenia wartości skorygowanych:
1995 - 1996 1996 - 1997
PRZYCHODY ZE SPRZEDAŻY 3508.1 -209.0
ZYSK/STRATA BRUTTO ZE SPRZEDAŻY 2153.2 -15.0
ZYSK/STRATA Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ 1044.8 -414.5
ZYSK/STRATA Z DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ 933.3 261.3
ZYSK/STRATA NETTO 543.1 324.7
Gdybyśmy policzyli odchylenia według wartości nie uwzględniających inflacji, odchylenia byłyby dodatnie; okazuje się więc, że ważne jest, aby w analizie brać pod uwagą wartości realne dla danego okresu.
Korekcja wartości o inflację miała również wpływ na dynamikę wzrostu wartości poszczególnych składowych zysku netto, co obrazuje poniższa tabela:
1995 - 1996 1996 - 1997
PRZYCHODY ZE SPRZEDAŻY 134.9 98.7
ZYSK/STRATA BRUTTO ZE SPRZEDAŻY 160.8 99.8
ZYSK/STRATA Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ 180.9 85.2
ZYSK/STRATA Z DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ 167.0 109.4
ZYSK/STRATA NETTO 163.6 119.4
Widać wyraźnie, że w roku 1997 dynamika wzrostu wszystkich pozycji jest dużo niższa niż w roku poprzednim. Największe zmiany zauważamy w przypadku działalności operacyjnej.
5. Analiza ogólna sytuacji majątkowej i finansowej przedsiębiorstwa
Analiza aktywów skupia się przede wszystkim na określeniu i ocenie struktury majątku oraz zmianach, które w niej wystąpiły w badanym okresie. Do najważniejszych wskaźników analizy aktywów należą:
Wskaźnik udziału majątku trwałego w majątku całkowitym
W analizowanym przez nas przedsiębiorstwie wartości tego wskaźnika przedstawiały się następująco:
1995 49.9%
1996 59.4%
1997 43.6%
Widzimy, że udział majątku trwałego jest w miarę stabilny. W 1996 roku nieco wzrósł, co świadczy o unieruchomieniu większej ilości środków w przedsiębiorstwie.
Wskaźnik podstawowy struktury majątku
Wartości tego wskaźnika pokazuje tabela:
1995 152.8%
1996 153.5%
1997 78.5%
Wartości tego wskaźnika są wysokie, jednak wiąże się to z działalnością przedsiębiorstwa. Jest to bowiem przedsiębiorstwo produkcyjne, a proces produkcji wiąże się z rozwojem techniki, co wymaga dużych nakładów na środki produkcji.
Najważniejszymi wskaźnikami analizy pasywów są:
Wskaźnik struktury kapitału
Wskaźnik zastosowania kapitału obcego
Z uzyskanych przez nas danych wynika, że przedsiębiorstwo nie korzysta z długoterminowego kapitału obcego, ma jedynie zobowiązania krótkoterminowe, dlatego nie możemy obliczyć tych wskaźników.
Wskaźnik zastosowania kapitału własnego
Wartości tego wskaźnika pokazuje tabela:
1995 1.582061
1996 1.269119
1997 2.047029
Wskaźnik udziału kapitału własnego w kapitale całkowitym
Wskaźnik ten został już obliczony przy analizie struktury pozycji bilansowych.
1995 1996 1997
KAP. WŁASNY 79.0 75.3 89.2
Wartość tego wskaźnika jest bardzo wysoka. Może to świadczyć o bardzo ostrożnej polityce finansowej przedsiębiorstwa, które woli nie korzystać z kapitałów obcych. Jednak korzystanie z kapitału obcego mogłoby być bardziej zyskowne.
6. Analiza wskaźnikowa płynności
Analiza płynności przedsiębiorstwa opiera się na dwóch podstawowych wskaźnikach płynności:
Wskaźnik płynności bieżącej, który jest stosunkiem wartości majątku obrotowego do wartości bieżących zobowiązań
W przypadku naszego przedsiębiorstwa przyjmuje on wartość:
1995 1,98
1996 2,2
1997 10,3
Tak wysoka wartość wskaźnika w roku 1997 wynika z ogromnego wzrostu wartości majątku obrotowego i równoczesnym spadkiem wartości bieżących zobowiązań.
Wskaźnik płynności szybkiej, gdzie majątek obrotowy został pomniejszony o wartość zapasów
Jego wartości w analizowanym okresie kształtowały się jak poniżej:
1995 1.187813
1996 1.214667
1997 8.947948
W przypadku tego wskaźnika wyżej opisane zmiany w strukturze bilansu w roku 1997 również mają swoje odbicie.
Wartości wyżej prezentowanych wskaźników są jak najbardziej korzystne dla przedsiębiorstwa; wszystkie są większe od 1, co oznacza, że przedsiębiorstwo jest w stanie bez większych problemów pokryć zobowiązania bieżące majątkiem obrotowym.
7. Analiza rentowności majątku i kapitału własnego
Rentowność majątku informuje nas o wielkości zysku netto przypadającego na jednostkę wartości zaangażowanego w przedsiębiorstwie majątku. W analizowanym okresie wielkości te miały wartość:
1995 12.46999
1996 19.51284
1997 11.24712
Wysokość tego wskaźnika wyznacza ogólną zdolność aktywów do generowania zysków; utrzymuje się na zadowalającym poziomie.
Natomiast rentowność kapitału własnego przedstawia się następująco:
1995 15.79274
1996 25.9034
1997 12.60313
Wskaźnik ten pozwala określić stopę zysku, jaką przynoszą inwestycję w danym przedsiębiorstwie.
8. Relacje ekonomiczne dla badań przyczynowych rentowności sprzedaży
ZYSK NETTO KAPITAŁ CAŁKOWITY PRZYCHODY ZE SPRZEDAŻY ZN / KC KC / PS
1995 711.7 5707.3 8379.6 0.12 0.68
1996 1397.1 7159.9 13563.6 0.20 0.53
1997 2001.2 17793 16067.3 0.11 1.11
Odchylenia wartości wynoszą:
W latach 1995 – 1996 :
ZN / KC = 0,08
KC / PS = - 0,15
W latach 1996 – 1997:
ZN / KC = - 0,09
KC / PS = 0,58
Adam Mickiewicz "Dziady część III"